Pandemi dönemindeki zorunlu ücretsiz izinler kıdem tazminatına sayılacak

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, pandemi döneminde işverenler tarafından işçilerin ücretsiz izne çıkarılmasıyla ilgili önemli bir karara imza attı. Daire, 29 Mayıs 2025 tarihli kararında, ücretsiz izin sürelerinin kıdem tazminatı ve yıllık izin hakkı hesabında hangi şartlarda dikkate alınacağını hükme bağladı.



Karara göre, pandemi döneminde 4857 sayılı İş Kanunu'na eklenen geçici 10/2 maddesi kapsamında, ücretsiz izinde geçirilen süreler işçinin kıdem tazminatı ve yıllık ücretli izin hesabında bildirim süresine eklenen 6 haftayı aşmamak kaydıyla hizmet süresinden sayılacak. Ancak bu süreyi aşan ücretsiz izinler, kıdem ve yıllık izin hesabında dikkate alınmayacak. Böylece pandemi döneminde uzun süre ücretsiz izne çıkarılan işçilerin kıdem tazminatı ve yıllık izin haklarının belirlenmesinde yeni bir görüş oluşmuş olacak.

"Binlerce çalışan eksik ödenmiş olan kıdem tazminatını, yıllık iznini alabilecek"

Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, pandemi döneminde uygulanan ücretsiz izinlerin kıdem tazminatına ve yıllık izin hesaplamalarına yansıması adına yargıya taşındığını söyledi. Karakaş, bölge mahkemelerinden bu konuda birbirinden farklı kararlar çıktığını ve konunun Yargıtay'a taşındığını söyleyerek, "Nitekim Yargıtay yeni kararını verdi ve bu kararla birlikte yüz binlerce çalışan eksik ödenmiş olan kıdem tazminatını, yıllık iznini alabilecek. Zira bu emsal karar bir dönüm noktası çok önemli bir boşluğu doldurur niteliktedir" ifadelerini kullandı.

"İşçiler hiç çalışmamış gibi bir durum oluşmuştu"

Ücretsiz izin uygulamasının normal şartlarda kıdem tazminatına sayılmadığını Karakaş, ücretsiz uygulamasında hizmet akti askıda kabul edildiğinden dolayı yıllık iznin belirlenmesine esas sürede de dikkate alınmadığını aktardı. Karakaş, "Dolayısıyla pandemi döneminde birçok iş veren bu süreleri hem kıdem tazminatına esas sürede hem yıllık izine esas sürede dikkate almamıştı. İşçiler açısından ise sanki böyle hiç çalışmamış gibi bir durum ortaya çıkınca bu durum işçiler açısından çok büyük bir psikolojik rahatsızlığa yol açıldı" değerlendirmesinde bulundu.

"Bölge adliye mahkemesi kararlarında ortaya çıkan uyuşmazlık farklı kararlarla ilgili konu Yargıtay'a intikal etti"

Konuya ilişkin bölge mahkemelerinde çıkan kararlara değinen Karakaş, "Bölge adliye mahkemeleri kimisi ücretsiz izin olduğundan dolayı bunun kıdem tazminatına esas sürelerde ve yıllık izine esas sürelerde dikkate alınmaması yönünde kararlar verdi. Bazı bölge adliye mahkemeleri ise işçiler açısından çok büyük bir hak kaybı olacak ve ortada mağduriyet olmasından dolayı bunun 6 hafta artı ihbar önerileri şeklinde dikkate alınması gerektiği yönünde kararlar verdi. Nitekim bütün bu bölge adliye mahkemesi kararlarında ortaya çıkan uyuşmazlık ve farklı kararlarla ilgili konu Yargıtay'a intikal etti" bilgilerini paylaştı.

"Yargıtay ücretsiz izin dönemlerinin ihbar önerileri süresine göre belirlenmesi gerektiğine karar verdi"

Yargıtay'ın pandemideki zorunlu ücretsiz izin uygulamasının işçinin ve işverenin iradesi dışında gerçekleştiğini göz önünde bulundurduğunu söyleyen Karakaş, şu ifadelere yer verdi:

"Yargıtay, kıdem tazminatı ve yıllık izin açısından bütün kayıpları işçinin yüklenmesinin adil olmayacağını hükmetti. Yine işveren açısından da her ne kadar yasal olarak zorunlu ücretsiz izin işveren iradesiyle olmuş olsa bile işveren de aslında mecburiyetten dolayı bu yola başvurduğunu ve bütün yükün işverenin üzerine atılmasının da doğru olmayacağını; bu anlamda daha hakkaniyetli, adil ve dengeli bir karar alınması gerektiğine hükmetti. Verilen kararda, hükümet kararıyla verilen zorunlu ücretsiz izin dönemlerinin ihbar önerileri süresine göre belirlenmesi gerektiği ve bu sürelere 6 hafta eklenmesi gerektiği, bunu aşan kısımların ise dikkate alınmaması yönünde karar verdi."

"İşçilerin mahkemeye gittikleri takdirde emsal kararla birlikte davaları kazanmış olacaklar"

Kararın etkileri üzerine konuşan Karakaş, "Eğer işçiler hala çalışıyorsa işverenlere tavsiyemiz ihbar süreleri artı 6 hafta şeklinde kıdem tazminatına esas sürelerde ve yıllık izin hesabında dikkate almaları yönünde. İşçilerin mahkemeye gittikleri takdirde bu emsal kararla birlikte davaları kazanmış olacaklar. Dolayısıyla işverenler gereksiz yere mahkeme masrafları ve kağıt ücreti ödemiş olacak. İşten çıkmış olan işçilerin durumu bakacak olursak, 5 yıllık zaman aşımı süresi var. Bu 5 yıllık zaman aşımı süresi içerisinde mahkeme yoluna başvurup verilmemiş olan haklarını alabilirler. 5 yıllık zaman aşımı işten çıktıktan sonraki 5 yıllık süreyi kapsıyor" açıklamasında bulundu.

"Pandemide fiili çalışma süresi 9 ay olan işçi kıdem tazminatına hak kazanmamış olacak"

Karakaş, pandemi döneminde henüz bir yılını doldurmamış fakat zorunlu ücretsiz izne ayrılmış işçilerin durumuna ilişkin bilgilendirmelerde de bulunarak, "İşçi çalışırken zorunlu ücretsiz izine ayrıldığını farz edelim. İşçinin fiili çalışma süresi 9 aysa ve geriye kalan da ücretsiz izin şeklindeyse bu durumda bir yıl dolmadığından dolayı bu işçi ne olacak' Kıdem tazminatına hak kazanmamış olacak. Yine yıllık izne hak kazanmamış olacak. Dolayısıyla işçiler Yargıtay'ın kararıyla ücretsiz izin süreleri kıdem tazminatına alınması halinde hem kıdem tazminatına hak kazanacak, hem de işten ayrıldıkları için alamadıkları kullanamadıkları yıllık izni kullanmış olacaklar" değerlendirmesinde bulundu.

"İşçiler kıdem tazminatına ve yıllık iznine eklenmeyen ücretsiz izin günlerini işverenden talep etmeli"

İşçilerin sürece ilişkin atmaları gereken adımlara ilişkin de konuşan Karakaş, "İşçiler öncelikle işverene gitmeli ve işverenlerine emsal kararı göstererek benim şu kadarlık sürem hesaplamaya dikkate alınmamıştı. Bu süreye ait almamış olduğum yıllık ücretli iznimi ve kıdem tazminatımı farkını talep ediyorum diyebilirler. İşveren de bunu reddettiği takdirde mahkeme yoluyla kazanmalarının mümkün olduğunu söyleyebiliriz" şeklinde konuştu.