Sanayi istihdamında henüz kriz öncesi rakamlara ulaşılamadı. Kriz öncesi dönemde 100 kişinin çalıştığı iş yerinde bugün 96 kişinin istihdam edildiği belirlendi. 2010 yılı 2. çeyreği itibariyle sanayi kesiminde, reel ücretlerde kriz öncesine oranla yüzde 5.57 gerileme yaşandı

DİSK Araştırma Enstitüsü'nün (DİSK-AR) araştırmasına göre, sanayi işçisi kriz öncesine göre ciddi bir yoksullaşma yaşadı. En fazla yoksullaşmanın yaşandığı sektör, makine ve ekipmanlarının kurulumu ve onarımı oldu. DİSK-AR 2010 Nisan-Haziran dönemi, Sanayi'de İstihdam ve Reel Ücretler Raporu'nu yayımladı. Raporda, Türkiye'nin ekonomik krizin etkilerini tartışmaya devam ettiği vurgulanarak, "Kamuoyunda özellikle hükümetin yönlendiriciliği altında yaratılmaya çalışılan ve krizin teğet geçtiğine yönelik algılama, belli çevrelerce sahiplenilmiş durumda. Bunda sermaye kesiminin ve reel sektörün kriz sürecinden avantajlı bir biçimde çıkmasının etkisi büyük" denildi. DİSK-AR hazırladığı raporda, İstanbul Sanayi Odası'nın açıkladığı raporda yer alan şu ifadelere de yer verildi: "Krizin etkisinin en ağır biçimde hissedildiği 2009 yılında, Türkiye'nin ilk 500 büyük firmasının yüzde 82.4'ü kar elde etti. Yine ilk büyük 500 firma karını yüzde 10, ikinci büyük 500 firma ise karını yüzde 30 oranında arttırdı. Bu verileri İMKB'de işlem gören şirketlerin açıklanan bilanço rakamları da doğruluyor. Yine kriz döneminde Türkiye'nin dolar milyarderlerinin sayısının 13'ten 28'e yükselmesi de önemli bir veri."

Kayıp telafi edilemedi

DİSK-AR'ın TÜİK Sanayi işgücü girdi endeksleri 2010 yılı 2. Dönem verilerine göre hazırladığı Raporu'na göre, brüt ücret ve maaşlar krizin etkisinin en derin şekilde hissedildiği 2009 yılının II. Dönemine oranla toplam sanayide yüzde 15.7, ara malı imalatında yüzde 21, dayanıklı tüketim malı imalatında yüzde 20.8, dayanıksız tüketim malı imalatında yüzde 14, enerjide yüzde 3.5 ve sermaye malı imalatında yüzde 16.9 artış gösterdi. Buna karşın işçilerin alım gücündeki değişimi gösteren reel ücret endeksi, geçen yılın aynı dönemi esas alındığında sanayide yüzde 5.93 artışla geçen yıl ki yüzde 9'luk kaybın gerisinde kaldı. Söz konusu indeks ara malı imalatında yüzde 10.83, dayanıklı tüketim malı imalatında yüzde 10.60, dayanıksız tüketim malı imalatında yüzde 4.34, sermaye malı imalatında yüzde 7.02 artış gösterdi. Enerjide ise yüzde 5.24 oranında bir gelir kaybı yaşandı. DİSK-AR Raporu'nda söz konusu verilerin krizin dip yaptığı bir dönemi esas alması nedeniyle yanıltıcı olduğunu vurguladı. Son açıklanan göstergelerin ancak 2008 yılı verileri ile karşılaştırıldığında kriz döneminin olumsuz etkisinin ve alım gücünde yaşanan düşüşün çok net olarak görülebildiğine dikkat çekti.

Krizde işçinin ekmeği küçüldü

Rapora göre krizin ilk sinyallerinin alınmaya başlandığı 2008 yılının 3. dönemi baz alındığında, krizin yıkıcı etkisinin emekçilerin gelirleri üzerinde etkisi görüldü. Sanayi sektöründe reel ücretlerde gerilemenin, kriz öncesi dönem esas alındığında, 2010 yılının 2. dönemi için yüzde 5.57 oranında gerçekleşti. Sanayi işçisinin kriz öncesine göre ciddi bir yoksullaşma yaşadığı belirlendi. En fazla yoksullaşmanın yaşandığı sektör, makine ve ekipmanlarının kurulumu ve onarımı sektörü oldu. Bu sektördeki işçilerin brüt ücretleri yüzde 32 oranında azalırken, işçiler alım güçlerinin üçte birini kaybetti. Yoksullaşmanın astronomik rakamlara ulaştığı ikinci sektörün, ana metal sanayi olduğu görüldü. Bu sektörde reel ücretlerde yaşanan kayıplar yüzde 24'ü buldu.Otomotiv sektöründe çalışan işçiler krizden en çok etkilenen işçiler arasında yer aldı. Otomotiv sektöründe reel ücretler kriz öncesine göre yüzde 11 azaldı. Krizin yıkıcı etkisinin işçiler açısından ağır bir biçimde hissedildiği bir diğer sektör ise kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı oldu. Bu sektörde kayıp yüzde 14'ü buldu.Raporda ayrıca, "Zaten krizde olan tekstil sektöründe ise reel ücretler yüzde 6 düzeyinde gerilerken, 2005 yılından bu yana yaşanan gerileme yüzde 16,5''i bulmaktadır" ifadelerine yer verildi.

İstihdam toparlanamadı

Sanayi istihdamının da kriz öncesi rakamlarına ulaşamadığının ifade edildiği raporda, "Kriz öncesi çalışan her 100 kişiye karşın bugün 96 kişi bulunmaktadır. Bu rakam makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe her yüz kişiye 70 kişi olarak görülmektedir. Krizin etkisini en çok hissedildiği bu sektörde her 10 çalışandan en az 3'ü artık ya işsiz ya da sektör dışıdır. Yine otomotiv sektöründe istihdam kaybı yüzde 17'yi bulmaktadır. Giyim eşyaları imalatı sektöründe çalışan işçilerin yüzde 13'ü krizi işsizlik girdabının içine çekilerek yaşamıştır. Krizi en derinden yaşayan Ana Metal sanayi işçisi açısından da kriz işçi için ücret kaybı olduğu gibi yaklaşık olarak her 10 arkadaşından birini kaybetmek anlamına gelmiştir" denildi.

En çok metal işçisi yoksullaştı

Raporda, krizin, sanayi işçisinin evine giren ekmeğin küçülmesine neden olduğu vurgulandı. Krizin olumsuz etkisinin, rapordaki verilerin gösterdiği gibi ağır bir biçimde hissedilmeye devam etiğinin belirtildiği Rapor'da, krizin faturasının sanayi işçisinin üzerine yıkıldığı gibi, bu sürecin hükümet ve sermaye işbirliği ile büyük işletmeler ve dolar milyarderleri için fırsat haline dönüştürüldüğü kaydedildi. DİSK-AR raporunda, "Sömürünün had safhaya ulaştığı bu koşullarda artık gelir adaletini sağlayacak ve insanca çalışma koşullarını yaratacak ekonomik, siyasal tedbirlerin alınması bir zorunluluk haline gelmiştir" dedi.