Şaşırtan memnuniyet

AİHM'nin Türkiye'nin 1974 Harekatı ile Kıbrıs'ta mülkiyet ihlalinde bulunduğuna hükmetmesi, Ankara'da memnuniyetle karşılandı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) Kıbrıslı Rum Mira Ksenides-Arestis davasında, Türkiye'nin mülkiyet ihlalinde bulunduğuna kararı vermesi, ancak tazminat ödenmesine gerek görmemesi hem hükümeti, hem de Dışişleri Bakanlığı'nı memnun etti. Mahkeme, KKTC'de etkin bir iç hukuk yolu oluşturulmasını da talep etti. KKTC Meclisi de, Kıbrıslı Rumların 1975 öncesinde Kuzey Kıbrıs'ta bıraktığı malların iadesini, takas edilmesini ve tazminini öngören yasayı 19 Aralık'ta oyçokluğuyla kabul etmişti. Yasa, Türkiye'yi Rumların açtığı tazminat davaları konusunda rahatlatmayı hedefliyordu.AİHM, Türkiye'ye süre verdiMahkeme, gerekçeli kararında, KKTC'de iç hukuk yollarının kullanılması için oluşturulacak kurumun AİHM standartlarına uygun olması ve bunun 3 ay içinde gerçekleştirilmesi tavsiyesinde bulundu.Rumlar engelleyecekKıbrıs Rum yönetimi ise vatandaşlarının bu komisyona başvurmalarının KKTC'nin tanınması anlamına geleceğini düşünerek, Tazmin Komisyonu'na işlerlik kazandırılmasını engellemek amacıyla, bu komisyona başvuranların en az 4 yıl hapis ve 20 bin Kıbrıs Lirası para cezasına çarptırılmalarını öngören bir kanun geçirmeye hazırlanıyor. Rumlar bu kanunu geçirirlerse, Annan Planı'nda olduğu gibi KKTC'yi bir kez daha büyük bir tehlikeden kurtaracaklar. Bakanlık memnunDışişleri Bakanlığı kaynakları, AİHM kararını önemli bir gelişme olarak değerlendiriyor ve olumlu karşılıyor. Mahkemenin, daha önce, benzer nitelikteki Titina Loizidu davasının görüşülmesi sırasında, bir iç hukuk yolundan bahsetmediğini hatırlatan diplomatik kaynaklar, Ksenides-Arestis'in başvurusuna ilişkin kararda bu yönde bir talebin bulunmasının önemli bir fark teşkil ettiğine dikkati çekiyor. Diplomatik kaynaklar, açık bir şekilde, "tazmin komisyonunu kurun, geliştirin ve uygulayın" diyen mahkemenin, KKTC'li hukuk uzmanlarının bütün ihtimalleri dikkate alarak gözden geçirdiği söz konusu yasayı bu çerçevede değerlendireceğini belirtiyor. KKTC'de yasa değişikliği yürürlüğe girdiKKTC sınırları içinde kalan eski Rum malları için tazminat, takas ve mal iadesi ile taşınır mallara tazminat öngören yasa, resmi gazetede önceki gün yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bakanlar Kurulu'nda onaylanarak 21 Kasım'da tasarı halinde resmi gazetede yayımlanmasıyla kamuoyunda yoğun tartışmalara neden olan yasa, çeşitli kesimlerin görüşleri çerçevesinde önce Meclis Hukuk ve Siyasi İşler Komitesi'nde, ardından da Meclis Genel Kurulu'nda bazı değişikliklerin ardından muhalefetin ret oyuna karşılık oyçokluğuyla kabul edilmişti. UBP Anayasa Mahkemesi'ne gidiyorYasaya "ret" oyu veren ana muhalefet Ulusal Birlik Partisi (UBP), yasanın onaylanması halinde Anayasa Mahkemesi'ne başvuracağını açıklamıştı. Rumların KKTC sınırları içinde kalan eski mallarıyla ilgili olarak AİHM gündemine gelen davalar için "iç hukuk" olarak gündeme gelen yasa, mahkeme gibi çalışacak bir komisyon atanmasını öngörüyor. Kısa sürede atanması planlanan komisyon 2'si yabancı 7 kişiden oluşacak. Yürütme yetkisini iskan işleriyle görevli bakanlığa (İçişleri Bakanlığı) veren, davalı taraf olarak da ilgili bakanlık veya Başsavcılığı adres gösteren yasa, komisyona başvuracak Rumlara belli kurallar çerçevesinde eski taşınmaz malları için tazminat, takas ve iade, taşınır malları için de tazminat öngörüyor. KKTC mülkiyet rejiminde uluslararası hukukun gereklerini yerine getirme ve AİHM tarafından "iç hukuk" olarak kabul edilme hedefi taşıyan yasa, eşdeğer karşılığı malları iade dışında tutarak, mal iadesini, hemen iade ve çözümden sonra iade diye iki ayrı şekilde düzenliyor. (Eşdeğer=Güney Kıbrıs'ta bırakılan taşınmaz mala karşılık Kuzey Kıbrıs'ta mal alınması.) Buna göre eşdeğer dışında tapulu olan, birilerinin kullanımında olan, askeri tesis olarak kullanılan, üzerinde kamu yararı bulunan eski Rum malları, ancak çözümden sonra iade edilebilecek. Çözümden sonra ilgili mal KKTC devleti tarafından kamulaştırılarak iade edilebilecek. Hemen iade edilecek mallar da varBu kapsam dışında kalan, yani kimsenin kullanımında olmayan, kamu düzenini tehlikeye düşürmeyecek devlet kontrolündeki mallar ise hemen iade edilebilecek.