Sigara sektörü de yad ellerde

Aman ha... "Yabancıları üzmeyelim. AB'yi kızdırmayalım. Ne isterlerse yapalım..."Ne ise ki Maliye hatasını anladı. Yabancı sigara üreticileri ne isterler ise yapmak zorunda olduğunu hatırladı. Yabancı sigara üreticilerinin istediği şekilde vergi düzenlemesi yaptı. Rahatladık...Boş veriniz siz o eski komünist ve geri kafalı insanların söylemlerine... Yok efendim, Türkiye'de Türk tipi tütün üretimi sona eriyormuş. Yok efendim Tekel'in sigara bölümü çöküyormuş. Yok efendim, yabancı sigaracılar Türk pazarını ele geçiriyormuş... Yok efendim, Türk halkı ithal Amerikan tütünü karışımı ile yapılan sigaraya bağımlı hale getiriliyormuş... Bütün bunlar eski komünistlerin ve geri kafalıların ağızlarına sakız ettikleri laflar (!)Çok kimse böyle bir yazı bekliyor ama ben farklı şeyler yazacağım. Olan bitenin ciddi yanlarını anlatacağım.Lobi kuruluşları var(1) Yabancı sigara devleri bütün dünyada dev "lobi" kuruluşları ile hükümetleri, kanun yapıcılarını etkiler. İstediklerini yaptırır.Türkiye'de de yabancı sigara devlerinin çok güçlü "lobi" kuruluşları var. Yabancı sigara kuruluşları hükümeti, kanun yapıcılarını büyük baskı altında tutuyor. Yabancı sigara devleri sadece içeriden değil, dışarıdan da bastırıyor.(2) Yabancı sigara devlerinin bekleyişi (a) Sigarada Türk tipi tütün kullanma gibi bir zorunluluk altında olmamaları (b) Tek tip vergi uygulaması (c) Dağıtım, tanıtma, pazar paylaşımı konularında herhangi bir sınırlama getirilmemesi (d) Tekel'in çökmesi.(3) Yabancı sigara devleri kısa sürede (a) Türk tüketicilerini Amerikan tütünü harmanına alıştırdı. Türkiye'de Şark (Türk) tipi tütün üretimi yılda 200 bin ton iken 112 bin tona düştü. Yılda 200 milyon dolarlık Amerikan tütünü ithal eder olduk. (b) Yabancı sigara devleri piyasaya hâkim oldu.Tekel'in pazar payı özelleştirme gündeme geldiğinde yüzde 80'lerde idi. Şimdilerde Tekel'in pazar payı yüzde 40'lara düştü. Philip Morris'in pazar payı yüzde 40 oldu. Kalan yüzde 20 pazar payını diğer yabancı sigara devleri paylaşıyor.Türk tipi tütüne geçit yok(4) Maliye bir süre önce vergi düzenlemesi ile Şark (Türk) tipi tütün ile yapılan sigaralardan daha az vergi almaya başladı. Örneğin harmanında yüzde 33'ten daha az Türk tütünü olan sigaranın paketinden 1.35 YTL vergi alınırken, harmanında % 67'den fazla Türk tütünü olan sigaranın paketinden 37.6 Krş "maktu" vergi alınıyordu.Böylece hem Türk tütünü kullanımı teşvik ediliyor hem de Türk tütününe dayalı sigara üreten Tekel'e fırsat tanınıyordu. Yabancı sigara devleri bundan rahatsız oldu.(5) Yabancı sigara devleri içeride ve dışarıda hücuma geçti. Hatta AB'yi bile işe karıştırdı. "Ne ilgisi var?" diye soracaksınız. "AB İlerleme Raporu"nda bu konuda Türkiye'ye talimat verildi. "Sigara devlerinin isteklerini yapmaz iseniz sizi AB'ye almayız" denildi! (AB İlerleme Raporu, sayfa 102)Sonunda sigara devlerini gücendirmemek için Maliye istenileni yaptı:Tekel'in ölüm fermanı(1) Şark (Türk) tipi tütün kullanmak özendirilmeyecek. İsteyen istediği kadar ithal Amerikan tipi tütün kullanabilecek.(2) Sigaraya (maktu/sabit) vergi konuldu. Böylece Tekel'in yerli tütün kullanarak ucuz sigara satma şansı kalmadı.(3) Yerli tütün kullanarak ve de ucuz sigara üreterek ayakta kalan Tekel'in ölüm fermanı imzalandı.Tekel yerli tütün ile ürettiği Bafra ve Bitlis marka sigaraları için düşük vergi ödüyor. Bu sigaraları 55 kuruşa satabiliyordu. Bundan sonra Şark tütünü-Amerikan tütünü kullanımı farkı dikkate alınmadan sigara paketi başına en az 1.20 YTL vergi ödeneceğinden Tekel bu sigaraları 1.50 YTL'ye satacak. Ve de zararına satacak.Fazla uzattım... Yabancıları gücendirmeyelim AB'yi kızdırmayalım. Sonra IMF stand-by'ı imzalamaz. Bizi AB'ye de almazlar... Ne isterlerse yapalım!