Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İsmet Koç, TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonunda (KEFEK) yaptığı sunumda, "Daha önce Türkiye'de 3 çocuklu aileler yaygındı ama artık 2 çocuklu aileler bile azalmaya başladı. 2053 yılında her 100 aileden 69'unun çekirdek, 28'inin dağılmış, 3'ünün de geniş aileden oluşacağını tahmin ediyoruz" dedi.
Türkiye'deki nüfus artış hızının binde 1.1 seviyelerine gerilediğine işaret eden Koç, "Binde 7.1'den binde 1.1'e düşmesi çok önemli, ciddi ve dünyada ender görülen bir düşmedir. Bunun altında çeşitli nedenler var. Türkiye'de ikamet edip yurt dışına çıkan bir nüfus grubu var. Doğum hızı çok ciddi bir şekilde düştü. Bu doğurganlık eğilim devam ederse 2040-2050 yılında nüfusumuz 94 milyona ulaşıp orada duran bir yapıya kavuşacağını öngörüyoruz. Oradan sonra da nüfusumuz azalmaya başlayacak" ifadelerini kullandı.
Koç, Türkiye'de 2023 yılında kadın başına düşen doğum sayısının 1.51 civarında olduğunu, bunun da birçok Avrupa ülkesinden daha düşük bir rakam olduğunu söyledi. Koç, "Evlilik içindeki doğumlar erteleniyor. Türkiye'de ideal çocuk sayısı, gerçekleşen çocuk sayısından daha yüksek. Kadınlar aslında doğum yapmak istiyor ama doğum yapmalarının önünde bazı engeller var. Bu engellerin kalkması durumunda, kadınlar doğum yapacaklardır. Doğurganlığın azalmasıyla Türkiye'nin yaşlanma sürecine girdiğini görüyoruz. Türkiye yaşlı bir ülke konumunda. Demografik değişim aile yapısını da değiştiriyor. Geniş aile yapısı çözülüyor. Dağılmış ailelerde ciddi artış var, her beş aileden birinin dağıldığını görüyoruz. Daha önce Türkiye'de 3 çocuklu aileler yaygındı ama artık 2 çocuklu aileler bile azalmaya başladı. Bazı bölgelerimizde çocuksuzluğun da bir norm haline geldiğini görüyoruz. 2053 yılında her 100 aileden 69'unun çekirdek, 28'inin dağılmış, 3'ünün de geniş aileden oluşacağını tahmin ediyoruz. Türkiye'de 1.7 milyon yaşlı tek başına yaşıyor."
ASKİ Genel Müdürlüğü, 2 buçuk milyonu aşan abonesine en iyi hizmeti vermek için yeni teknoloji sistemlerini devreye alma çalışmalarını sürdürüyor. USTDA'dan 700 bin dolar hibe alan ASKİ, 2 ABD ve 1 Türk firması ile sözleşme imzalayarak ASKİ'nin dijital dönüşümü için düğmeye bastı.
ASKİ Genel Müdürü Memduh Aslan Akçay ile Nobel Systems Proje Yöneticisi Michael Samuel'in imzalarını attığı sözleşme kapsamında; ASKİ'nin SCADA Sistemi, abone veri tabanı, bilgi işlem veri güvenliği ve Coğrafi Bilgi Sistemleri altyapısının geliştirilerek çağdaş hale getirilmesi hedefleniyor. Ayrıca şebekedeki su kayıplarının önlenebilmesi için de gerekli çalışmalar yapılacak. Proje çerçevesinde hazırlanacak raporlar, ASKİ tarafından onaylanacak.
Yasa dışı tüketim daha kolay tespit edilecek
İmza töreninde konuşan ASKİ Genel Müdürü Akçay, kurumun 30 yılı aşkın süre önce kurulan bilişim altyapısının günümüz şartlarına uyum sağlaması için yenileneceğini belirtti. Akçay, 'Söz konusu yenilikler ile daha etkin bir su ve atık su işletmesi sağlanacak. Abone veri tabanının yenilenmesi yasa dışı tüketimin tespitini kolaylaştıracak. Ayrıca pompa istasyonlarında işletme optimizasyonu ile daha az enerji tüketmenin yolları da araştırılacak' dedi.
Akçay, sözlerine şöyle devam etti:
'Bu konuda USTDA ile bir senedir devam eden görüşmelerimiz nihayet imza aşamasına geldi. Firmadan beklentimiz mümkün olan en kısa sürede bu projeyi tamamlaması. Yapılacak işlerin her biri bizim için oldukça önemli. Buradan çıkacak sonuçlar ASKİ'nin önümüzdeki dönemine oldukça katkı sağlayacak. Onun için de kaybedecek vaktimiz yok.'
USTDA hibesine ilişkin 7 Nisan 2023'te ASKİ bünyesinde Yönetim Kurulu kararı alındı. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 12 Mayıs 2023 tarihli oturumunda görüşülen konu, belediye meclisinden oy birliği ile geçti.
2014 öncesi coğrafi bilgi sistemi verileri yok
Proje kapsamında özellikle SCADA Sistemi ve Coğrafi Bilgi Sistemi'nin yenilenmesi büyük önem taşıyor. ASKİ'nin bugüne kadar yaptığı tüm imalatların kayıtlı olması gereken Coğrafi Bilgi Sistemi'nde birçok ilçede 2014 öncesine ilişkin veriler (imalatların koordinatları, ne zaman yapıldığı, malzemenin niteliği bilgisi) yer almıyor. 2014 sonrası büyükşehir sistemine dâhil edilen birçok ilçede mevcut altyapının yüzde 90'lık kısmı kayıtta yer almıyor.
Şehir şebeke suyuna tek merkezden kontrol
Acilen geliştirilmesi gereken SCADA Sistemi ise Başkentin şehir şebeke suyunun tek merkezden kontrolünü sağlıyor. 24 saat izlenen SCADA Sistemi, Ankara genelinde farklı yerlerde bulunan; tüm su depoları, su pompa istasyonları, ölçüm noktaları, arıtma tesisleri, su dağıtım şebekesi ve yardımcı işlerde kullanılan bütün yan tesisleri kapsıyor. Dağınık bir şekilde bulunan birimlerden veri akışı, kurulan haberleşme sistemi ile SCADA Ana Kontrol Merkezi'nde toplanıyor ve tüm birimler buradan yönetiliyor. Tüm ekipmanlara merkezden müdahale edilebiliyor. Böylece Ankara'da içme suyu dağıtımının sürekliliği sağlanırken su kalitesi de aynı düzeyde sabitleniyor.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün son değerlendirmelerine göre, Türkiye genelinde parçalı ve yer yer çok bulutlu hava bekleniyor. Ege, Akdeniz, İç Anadolu, Karadeniz, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu'nun kuzey ve doğu kesimleri ile Sakarya çevrelerinde yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlar görülecek.
Özellikle İç Ege, Göller Yöresi, Doğu Karadeniz'in iç kesimleri, Doğu Anadolu'nun kuzeyi, Bingöl, Muş ve Bitlis ile Konya'nın kuzey çevrelerinde yağışların yerel olarak kuvvetli olacağı tahmin ediliyor. Ayrıca, Doğu Anadolu'nun güneydoğusunda toz taşınımı bekleniyor.
Kuvvetli Yağış Uyarısı: İç Ege, Göller Yöresi, Doğu Karadeniz'in iç kesimleri, Doğu Anadolu'nun kuzeyi, Bingöl, Muş ve Bitlis ile Konya'nın kuzey çevrelerinde beklenen kuvvetli yağışlar nedeniyle ani sel, su baskını, yıldırım, yerel dolu yağışı ve yağış anında kuvvetli rüzgar gibi olumsuzluklara karşı dikkatli ve tedbirli olunması gerekmektedir.
Kuvvetli Rüzgar Uyarısı: Marmara'nın güneybatısında kuzey ve kuzeydoğudan esecek kuvvetli rüzgarın (40-60 km/saat) yaratabileceği olumsuzluklara karşı dikkatli ve tedbirli olunması önemlidir.
26 Mayıs günü bölgelerde hava nasıl olacak?
Marmara
Parçalı ve yer yer çok bulutlu, öğle saatlerinden sonra Sakarya çevrelerinde yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağış bekleniyor.
Edirne 27°C, parçalı bulutlu
İstanbul 23°C, parçalı bulutlu
Kırklareli 23°C, parçalı bulutlu
Kocaeli 22°C, parçalı bulutlu
Ege
Parçalı ve çok bulutlu, öğleden sonra bölge genelinde sağanak ve gök gürültülü sağanak yağış bekleniyor. Yağışların akşam saatlerinde Uşak, Denizli ve Afyonkarahisar çevreleri ile Manisa'nın güneyi, Aydın'ın doğusunda yerel kuvvetli olması bekleniyor.
Afyonkarahisar 22°C, parçalı ve çok bulutlu, öğle saatlerinden sonra aralıklı sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı, yağışların akşam kuvvetli olması bekleniyor.
Denizli 28°C, parçalı ve çok bulutlu, öğle saatlerinden sonra aralıklı sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı, yağışların akşam kuvvetli olması bekleniyor.
İzmir 27°C, parçalı ve çok bulutlu, öğle saatlerinden sonra sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı.
Muğla 25°C, parçalı ve çok bulutlu, öğleden sonra ve akşam saatlerinde sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Akdeniz
Parçalı ve çok bulutlu, bölge genelinde aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağış bekleniyor. Yağışların akşam saatlerinde Göller Yöresinde yerel olarak kuvvetli olması tahmin ediliyor.
Adana 28°C, parçalı ve çok bulutlu, aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Antalya 26°C, parçalı ve çok bulutlu, öğleden sonra ve akşam saatlerinde yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Burdur 24°C, parçalı ve çok bulutlu, öğle saatlerinden sonra aralıklı sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı, yağışların akşam saatlerinde yerel kuvvetli olması bekleniyor
Hatay 26°C, parçalı ve çok bulutlu, aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
İç Anadolu
Parçalı ve çok bulutlu, öğle saatlerinden sonra bölge genelinde aralıklı sağanak ve gök gürültülü sağanak yağış bekleniyor. Yağışların gece saatlerinde Konya'nın kuzey çevrelerinde kuvvetli olması öngörülüyor.
Ankara 21°C, parçalı ve çok bulutlu, öğleden sonra ve gece saatlerinde sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Eskişehir 22°C, parçalı ve çok bulutlu, gece saatlerinde sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Konya 22°C, parçalı ve çok bulutlu, öğle saatlerinden sonra aralıklı sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı, yağışların gece saatlerinde kuvvetli olması bekleniyor
Sivas 21°C, parçalı ve çok bulutlu, öğleden sonra sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Batı Karadeniz
Parçalı ve çok bulutlu, bölge genelinde aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağış bekleniyor.
Bolu 21°C, parçalı ve çok bulutlu, öğleden sonra sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Düzce 22°C, parçalı ve çok bulutlu, sabah ve öğle saatlerinde sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Sinop 22°C, parçalı ve çok bulutlu, sabah saatlerinde sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Zonguldak 19°C, parçalı ve çok bulutlu, sabah ve öğle saatlerinde sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Orta ve Doğu Karadeniz
Parçalı ve çok bulutlu, bölge genelinde aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağış bekleniyor. Yağışların Doğu Karadeniz'in iç kesimlerinde yerel olarak kuvvetli olması tahmin ediliyor.
Artvin 22°C, parçalı ve çok bulutlu, aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı, yağışların iç kesimlerinde yerel kuvvetli olması bekleniyor
Samsun 23°C, parçalı ve çok bulutlu, sabah saatlerinden sonra sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Tokat 23°C, parçalı ve çok bulutlu, öğleden sonra sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Trabzon 21°C, parçalı ve çok bulutlu, aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Doğu Anadolu
Parçalı ve çok bulutlu, bölge genelinde aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağış bekleniyor. Yağışların bölgenin kuzeyi ile Bingöl, Muş ve Bitlis çevrelerinde yerel olarak kuvvetli olması bekleniyor. Ayrıca bölgenin güneydoğusunda toz taşınımı bekleniyor.
Erzurum 15°C, parçalı ve çok bulutlu, aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı, yağışların öğle saatlerinden sonra kuvvetli olması bekleniyor
Kars 15°C, parçalı ve çok bulutlu, aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı, yağışların öğle saatlerinden sonra kuvvetli olması bekleniyor
Malatya 25°C, parçalı ve çok bulutlu, öğleden sonra sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Van 18°C, parçalı ve çok bulutlu, sabah ve öğle saatlerinde sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Güneydoğu Anadolu
Parçalı ve çok bulutlu, bölgenin kuzey ve doğusunun aralıklı ve yerel sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı geçeceği tahmin ediliyor.
Diyarbakır 27°C, parçalı ve çok bulutlu, öğleden sonra sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Gaziantep 26°C, parçalı bulutlu
Siirt 26°C, parçalı ve çok bulutlu, sabah ve öğle saatlerinde sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlı
Şanlıurfa 30°C, parçalı bulutlu
İstanbul'da 1 Mart'ta meydana gelen trafik kazasında Oğuz Murat Aci'nin hayatını kaybetmesine ilişkin soruşturmada ABD'ye kaçan yazar Eylem Tok ile 17 yaşındaki oğlu T.C. hakkında kırmızı bülten çıkarıldı. Şimdi bu konuda ABD'nin vereceği kararın ne olacağı merak ediliyor. Peki kırmızı bülten çıkarıldıktan sonra süreç nasıl işliyor? Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı (Interpol) tarafından çıkarılan kırmızı bülten, bir kişinin tutuklanması ve iadesi için kullanılan uluslararası bir emirdir. Bu bülten, ciddi suçlardan aranan kişilerin yakalanmasını ve adalete teslim edilmesini kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Bir kırmızı bültenin çıkarılması için şu şartların yerine getirilmesi gerekir: "Kişinin ciddi bir suçla suçlanması veya mahkum edilmesi. Kişinin kaçma veya adaleti engelleme riski taşıması. Kişinin ulusal sınırlar dışında bulunması." Kırmızı bültenler, Interpol'ün 194 üye ülkesinde geçerlidir. Bir kırmızı bülten çıkarıldığında, ilgili ülke yetkilileri kişiyi tutuklar ve iade sürecini başlatır. İade süreci, kişinin bulunduğu ülke ile suçun işlendiği ülke arasındaki anlaşmalara göre yürütülmektedir. Kırmızı bültenler, suçluların uluslararası alanda kaçmasını önlemek için önemli bir araçtır. Bu bültenler, suçluların yakalanmasını hızlandırarak adaletin yerini bulmasına yardımcı olur.
Kırmızı bülten çıkarılan herkes iade ediliyor mu?
Kırmızı bülten çıkarılan herkes talep eden ülkeye iade edilmeyebiliyor. İade süreci, kişinin bulunduğu ülke ile suçun işlendiği ülke arasındaki anlaşmalara ve uluslararası hukuka göre yürütülür. Bir kişinin iadesi şu durumlarda reddedilebilir: "Kişi, iade talebinin konusu olan suçtan dolayı bulunduğu ülkede yargılanıyorsa veya yargılanmışsa. Kişi, iade talebinin konusu olan suçtan dolayı bulunduğu ülkede affedilmişse. İade talebinin konusu olan suç, bulunduğu ülkede suç olarak kabul edilmiyorsa. Kişinin iadesi, insan hakları veya uluslararası hukuk ilkelerine aykırı olacaksa." Ayrıca, bazı ülkeler siyasi suçlardan dolayı iade yapmayı reddedebilirler.
ABD'nin kararı ne olacak?
ABD, kırmızı bülten çıkarılan bir vatandaşını Türkiye'ye iade eder mi sorusunun kesin bir cevabı yok. Bu, her bir vakada özel olarak değerlendiriliyor. Bazı durumlarda, ABD, kırmızı bülten çıkarılan bir vatandaşını Türkiye'ye iade edebilir. Örneğin, ABD, Türkiye'nin iade talebinin geçerli bir hukuki temele sahip olduğuna ve iadenin, insan hakları ve uluslararası hukuk ilkelerine aykırı olmayacağı kanaatine varırsa, vatandaşının iadesini kabul edebilir. Bununla birlikte, ABD, kırmızı bülten çıkarılan bir vatandaşını Türkiye'ye iade etmeyi de reddedebilir. Örneğin, ABD, Türkiye'nin iade talebinin siyasi amaçlı olduğuna veya iadenin, vatandaşının adil bir yargılama alma hakkını ihlal edeceğine inandığı takdirde, vatandaşının iadesini reddedebilir. Öte yandan, ABD, kırmızı bülten çıkarılan bir vatandaşını Türkiye'ye iade etmek yerine, vatandaşıyla ilgili suçu kendi mahkemelerinde yargılamayı da seçebilir. Böyle bir durumda, ABD, Türkiye'nin iade talebini reddetmekle birlikte, vatandaşın suçunu kendi mahkemelerinde yargılama hakkını saklı tutacaktır.
