Soya üretimini ithalat baltalıyor

ERSAN İLTER/ANKARATürkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 400'ün üzerinde endüstriyel ürünün üretiminde de kullanılan ender tarla bitkilerinden soya fasulyesinde ekim döneminin başladığını belirterek, "Ancak bu önemdeki soya, fiyat, elde edilen gelir ve pazarlamada mısır, pamuk, buğday, yerfıstığı gibi ürünlerle rekabet edemiyor, ekim alanları bir türlü artırılamıyor" dedi. Bayraktar, şöyle devam etti: "Türkiye'de gıda sektöründe son yıllarda yaygınlaşmaya başlayan tüketiminin dışında soya, ağırlıklı olarak yem sektöründe; yağı alındıktan sonra geriye kalan küspe bol miktarda protein içerdiğinden, iyi bir hayvan yemi olarak özellikle kanatlı yem rasyonlarında yüksek oranda kullanılmaktadır." Dünyada soya üretiminin birkaç ülkenin tekelinde olduğunu,  2014 yılında dünya soya üretiminin yüzde 86'sının ABD, Brezilya, Arjantin ve Çin tarafından gerçekleştirildiğini belirten Bayraktar, şunları kaydetti: "Toplam soya üretiminin yüzde 61'i Adana ilinde gerçekleştirilmiştir. Ülkemizde soya üretimi ihtiyaca yetmemekte, her yıl ithalat yapılmaktadır. Özellikle soya fasulyesinde gümrük vergisi uygulanmaması nedeniyle alıcılar ithal ürünü tercih etmekte, üretici ise kolay pazarlayacağı ve daha fazla gelir elde edeceği pamuk, mısır, buğday, yerfıstığı gibi diğer ürünlere yönelmektedir."Yağlı tohumlar ithalatın ilk sırasındaÜlkemizdeki üretimi yeterli olmadığı için sanayicinin ihtiyacının hemen tamamına yakınını ithal üründen karşıladığını anlatan Bayraktar, "Ayrıca gümrük vergi oranlarının düşük olması ithalatı cazip hale getirmektedir. 2014 yılı gümrük vergi oranları soya fasulyesinde yüzde 0, soya yağında yüzde 31.2, soya küspesinde yüzde 5 olarak tespit edilmiştir. 2015 yılı vergi oranları da bu şekilde belirlenmiştir. Soya fasulyesinde her yıl yapılan ithalat nedeniyle, dünya fiyatlarının düşük gerçekleştiği yıllarda üreticiler ürünü pazarlayacak yer bulmakta zorlanmaktadır. Bu durum da üretici daha kolay pazarlayacağı ürünleri tercih etmelerine neden olmaktadır" dedi. Yağlı tohumlar içinde ülkemizde en fazla soya ithalatı yapıldığına dikkati çeken Bayraktar, şöyle devam etti: "2014 yılında toplam yağlı tohum, yağ ve küspe ithalatına ödenen miktar 4.3 milyar doları buldu.  Gerçekleştirilen toplam tutarın yüzde 34'ünü soya ve ürünleri oluşturdu. 2013 yılında 1.07 milyon ton olarak gerçekleşen soya fasulyesi ithalatı, 2014 yılında yüzde 87 artarak 2 milyon tona ulaşmıştır."