Takas tuzağı

Yapılan takas işlemleri sonucu, kısa vadeli kağıtların dövize endeksli uzun vadeli kağıtlarla değişimi gerçekleştirilmiştir. Ballandırıla ballandırıla anlatılan bu değişim, Hazine'nin, Haziran ayında yüklü bir borç ödemesini biraz ileri bir tarihe atılmasından başka bir şey değildir. Ellerinde devlet kağıdı bulunan bankalar, açık pozisyonlarını düzeltebilmeleri için, takas işlemine ilgileri beklenenin üzerinde olmuştur. Bu ilgi nedeniyle iç borç takası miktarı Hazine tarafından yani Derviş tarafından artırıldı. Bu durum ciddi riskleri de beraberinde getirmiştir. Kur riski devletin üstüne binmiştir. Burada, takas işlemlerinde vatandaş da olmuş olsaydı likit haline gelebilirdi.

Ancak, bu durum ekonominin içinde bulunduğu çıkmazın, düzeltildiği anlamı biçimine algılanmamalıdır. Aksine ekonominin çıkmazlığı vahameti devam etmektedir.

Takas işlemi öyle bir anlatıldı ki, sanki devletin bütün işleri düzeltildi, her şey yoluna girdi izlenimi uyandırıldı. Yapılan, sadece sorunları, borçları biraz ertelemeden ibaret: Üstelik yukarıda değindiğimiz gibi, bu erteleme kur riskini devlet üzerine almıştır. Sayın Derviş'in hükümet içindeki egemenliği bundan sonra biraz daha perçinlenecek. Çünkü hükümetin diğer mensuplarının konuşmaları, demeçleri borsa ve döviz üzerinde olumsuz etkileri olur gerekçesiyle artık daha az ekranlarda görülebilecektir. Ekonominin patronu olması nedeniyle, Kemal Derviş, bundan sonra bu kozu kullanarak iktidar üzerindeki ağırlığını daha da artırabilecektir.

Kağıdın, kağıtla değiştirilmesine dayandırılan ekonomi yönetim biçimi, daha doğrusu rant sistemine dayalı sistem suni rahatlamadan öteye gidemez. Ülkenin ekonomisini canlandıracak, ihracatı artıracak, istihdamı oluşturacak olan üretime dayalı kalıcı iktisadi programlar uygulamaya konulmazsa, vadeler uzatılacak, günü kurtarmaya yönelik ekonomik geçici rahatlıklar, ileride geçici olmayan kalıcı rahatsızlıkların sıkıntılarıyla beraber, biz ve bizden sonraki nesillerin yaşaması zorunluluğunu getirecektir, hatta getirmiştir.

Netice olarak, iç ve dış borcun azalmamakta aksine artmakta olduğu bir dönemde, takas işlemiyle birlikte, döviz riski de üstlenilmiştir. Ekonomiyi asıl düzlüğe çıkaracak olan yatırım, üretim, istihdam ve ihracatın önünü açacak politikalar hala üretilmemektedir.