Fetih ve zaferlerleri keşif ehli
Osman Turan, Türk Cihan Hakimiyeti adlı eserinde İstanbul'un fethi sırasında Fatih ile Akşemseddin Hazretleri arasında fetihle ilgili olarak geçen bir diyaloğu şöyle anlatmaktadır:
"Fatih uzayan muhasara ile sabırsızlanır ve Şeyh Akşemseddin'e müracaat eder. O:
- Beyim! Bu kal'anın fatihi sen olasun deyu, zaman-ı şehzadeliğinizde tebşir eyledük, der. Bu kadar din adamı ve mücahidin azmi sayesinde fethin mutlaka müyesser olacağını bildirir. Fakat bir türlü huzur bulamayan padişah daha açık bir müjde haberini kendisinden rica eder. Bunun üzerine derin bir istiğraka dalan Akşemseddin;
- Yarın sabah şu kapıdan (Topkapı) hisara yürüyüş ola, izn-i Huda ila bab-ı zafer feth olup, ezan sesleri arasında surun içi dola; gün doğmadan gaziler sabah namazlarını hisar içinde kılarlar, ifadeleriyle kat'i müjdeyi ve günü bildirdi."
Büyük veli, Akşemseddin Hazretlerinin, Fatih Sultan Mehmed Han'a, Akkoyunlulara karşı Otlukbeli zaferi ve Trabzon'un fethi gibi başka zaferleri de önceden haber verdiği tarihin sahifeleri arasında mevcuttur.
Akşemseddin Hazretleri, Eyyub El-Ensari'nin kabrini bulmak için Fatih'in müracaatını kabul etmiş, sohbet ve duadan sonra, mezarı bulmuştur. Fatih, müspet bir delil isteyince, kabrin içinde, üzerinde yazı bulunan bir mermer taşın çıkacağını söylemiş, gerçekten de durum aynıyla vaki olmuştur.
