Tarımda ithalat ürkütücü şekilde artıyor

RECEP BAHAR / DETAY HABER

Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) tarafından açıklanan Dış Ticaret Verileri baz alınarak hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli'ne göre 2022 yılının ilk 4 ayında tarım, gıda ve içecek sektörü 8.3 milyar dolar ihracat, 6.8 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. 
2022 yılının ilk 4 ayında ihracatta öne çıkan ürünler sırasıyla un (430 milyon dolar), fındık içi (36o milyon dolar) ve makarna (300 milyon dolar) olurken bu ürünler toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13.1'ini oluşturdu. 2022 yılının ilk 4 ayında en çok ithal edilen ürünler ise sırasıyla buğday (1 milyar 90 milyon dolar), soya fasulyesi (640 milyon dolar) ve ham ayçiçeği yağı (520 milyon dolar) oldu. Bu 3 ürün, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 33.3'ünü, yani 3'te 1'ini oluşturdu. Yılın ilk 4 ayında toplam buğday ithalatının (1 milyar 90 milyon dolar) toplam un ve makarna ihracatından (730 milyon dolar) 360 milyon dolar daha fazla gerçekleşmesi dikkat çekti. Dolayısıyla bu veri Türkiye'nin ithal ettiği buğdayın bir bölümünün iç piyasada tüketildiğini ortaya koyuyor.

Estonya'dan buğday aldık


İthalatta ilk sırada yer alan buğdayın (1 milyar 90 milyon dolar)) en fazla ithal edildiği ilk iki ülkenin şu anda savaşta olan Rusya (750 milyon dolar) ve Ukrayna (210 milyon dolar) olması dikkat çekti. Yılın ilk 4 ayındaki buğday ithalatında bu iki ülkenin payı yüzde 88'in üzerinde yer aldı. Dahası Nisan ayında yapılan 464.1 milyon dolarlık buğday ithalatının 371.3 milyon doları, yani yüzde 80'i Rusya'dan gerçekleştirildi. Önceki aylarda aylık buğday ithalatında Rusya'dan sonraki ikinci ülke Ukrayna'ydı. Nisan ayında bu durum değişti ve ikinci ülke Brezilya (aylık 52.7 milyon dolar buğday ithalatı), üçüncü ülke (aylık 18 milyon dolar buğday ithalatı) Estonya oldu. Estonya, 2 milyon nüfuslu küçücük bir ülke! Bu veriler, Türkiye'nin Ukrayna'dan yaptığı buğday ithalatının savaş nedeniyle sekteye uğradığını gösteriyor.
İthalatta 3. sırada yer alan ham ayçiçeği yağında da ilk iki sırada Rusya (470 milyon dolar) ve Ukrayna (5 milyon dolar) yer aldı. Yılın ilk 4 ayındaki ham ayçiçeği ithalatında bu iki ülkenin payı yüzde 98.6 oldu. Buğday ithalatına benzer şekilde, Nisan ayında önceki ayların aksine, Ukrayna'dan ayçiçek yağı ithalatı yapılmadı. Türkiye'nin ithalatında ilk 3 sırada yer alan 2 üründe, ithalatın çok büyük bir bölümü şu anda savaş halinde olan Rusya ve Ukrayna'dan yapıldı.

En çok ihracat yapan sektörler

2022 yılı ilk 4 ayına ait dış ticaret verileri sektörlere göre incelendiğinde şeker ve şekerli mamuller (808 milyon dolar), sert kabuklu meyveler (709 milyon dolar), bitkisel yağ (627 milyon dolar), yaş meyve (588 milyon dolar) ve balıkçılık-su ürünleri (467 milyon dolar) en fazla ihracat yapan sektörler olarak sıralandı. Toplam ihracatın yüzde 38.5'i bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi.

Hayvan yemi ithalatı patladı

2022 yılı ilk 4 ayında hayvan yemi (2 milyar 26 milyon dolar), bitkisel yağ (1 milyar 210 milyon dolar), buğday (1 milyar 191 milyon dolar), kakao-çikolata (211 milyon dolar) ile kahve, çay ve baharat sektörü (175 milyon dolar) en çok ithalat yapan sektörler olarak sıralandı. Toplam ithalatın yüze 71.3'ü, neredeyse 4'te 3'ü bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi. Bu oranın yüksek olması ve geçmiş dönemlere göre artması, ithalatın az sayıda sektörde yoğunlaştığını gösterdi.

Rusya ithalatta açık ara önde

2022 yılının ilk 4 ayına ait dış ticaret verileri ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yaptığımız 5 ülke Irak (1 milyar 177 milyon dolar), Almanya (568 milyon dolar), ABD (510 milyon dolar), Rusya (342 milyon dolar) ve İtalya (301 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatımızın yüzde 34.9'unu oluşturdu. Ülkelere göre en çok ihraç ettiğimiz ürünler Irak için un, dondurulmuş tavuk eti, domates salçası; Almanya için fındık içi, ambalajlı fındık, domates; ABD için elma suyu, sakızlı jöleli şekerler ve soya fasulyesi oldu. Ülke bazında ithalat verileri incelendiğinde, 2022 yılının ilk 4 ayında en fazla ithalat yaptığımız ülkeler Rusya (1 milyar 707 milyon dolar), Ukrayna (730 milyon dolar), Brezilya (565 milyon dolar), ABD (429 milyon dolar) ve Malezya (384 milyon dolar) ve oldu. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 56.5'ini oluşturdu. İthalatta öne çıkan ürünler Rusya için buğday, ham ayçiçeği yağı ve arpa; Ukrayna için buğday, dane mısır ve arpa; Brezilya için soya fasulyesi, kahve ve buğday oldu. Bu yıl Rusya'dan tarım ürünleri ithalatının 5 milyar doları aşması bekleniyor. Kısaca Rusya, Türkiye'yi doyurmaya devam edecek.