Tromboz'u tetikleyen unsurlar

Tromboz, kan damarlarının içinde kan pıhtısı (trombüs) oluşması durumudur. Normalde kan pıhtılaşması, vücudun bir savunma mekanizmasıdır ve bir yaralanma olduğunda kan kaybını önler. Ancak pıhtı, damarın içinde ve gereksiz bir şekilde oluşursa bu durum tehlikeli hale gelir. İşte bu anormal pıhtı oluşumu "tromboz" olarak adlandırılır.

Trombozun Türleri

Tromboz, oluştuğu damar türüne göre iki ana gruba ayrılır:

Venöz Tromboz (Toplardamar Pıhtısı)
En yaygın türlerinden biri derin ven trombozu (DVT)'dur. Genellikle bacaklardaki derin toplardamarlarda gelişir. Pıhtı kopup akciğerlere taşındığında pulmoner emboli olarak adlandırılan hayati tehlike taşıyan bir tabloya neden olabilir.

Arteriyel Tromboz (Atardamar Pıhtısı)
Kalbi besleyen koroner arterlerde ya da beyne giden damarlarda oluşabilir. Bu durum kalp krizi veya inme (felç) gibi ciddi sonuçlar doğurabilir.

Trombozun Nedenleri

Trombozun oluşmasında üç ana faktör etkili olur. Bu faktörler, Virchow triadı olarak bilinir:

Damar duvarında hasar (örneğin cerrahi müdahaleler veya damar içi travmalar)

Kan akışında yavaşlama (özellikle uzun süre hareketsiz kalma)

Kanın pıhtılaşma eğiliminde artış (genetik faktörler, bazı hastalıklar, ilaçlar)

Risk Faktörleri

Uzun süre hareketsiz kalmak (örneğin uzun uçuşlar veya hastane yatışları)

Doğum kontrol hapları veya hormon tedavileri

Hamilelik

Kanser ve kanser tedavileri

Ailede tromboz öyküsü

Sigara kullanımı

Aşırı kilo

İleri yaş

Belirtiler

Trombozun belirtileri pıhtının oluştuğu yere göre değişir:

Bacakta tromboz: Şişlik, ağrı, ısı artışı, kızarıklık

Akciğer embolisi: Ani nefes darlığı, göğüs ağrısı, hızlı nabız

Beyin damarında pıhtı: Ani konuşma bozukluğu, görme kaybı, kas güçsüzlüğü

Tanı ve Tedavi

Tanı için ultrason, BT anjiyografi, D-dimer testi gibi yöntemler kullanılır.
Tedavi ise genellikle şu şekildedir:

Kan sulandırıcı ilaçlar (antikoagülanlar): Yeni pıhtı oluşumunu önler.

Trombolitik tedavi: Var olan pıhtıyı eritmek için uygulanır.

Cerrahi müdahale: Nadir durumlarda pıhtı doğrudan çıkarılabilir.

Önleme Yöntemleri

Uzun süre hareketsiz kalmaktan kaçının.

Bol su için, alkol ve sigaradan uzak durun.

Seyahat sırasında hareket edin ve bacak egzersizleri yapın.

Gerekirse varis çorapları kullanın.

Risk grubundaysanız, doktor kontrolünde önleyici ilaçlar alın.