Trump döneminde dünya sakinleşecek mi?

YENİ MESAJ/ HABER-ANALİZ
Son dönemde dünyanın iki süper gücü, Rusya ile ABD arasında yaşanan gerilim Donald Trump'ın ABD başkanlık koltuğuna oturmasıyla sona erecek mi? İki güç sadece Ortadoğu'da değil Uzak Doğu'da ve Doğu Avrupa'da da ciddi rekabet halinde. Rusya'nın Ukrayna'ya dolaylı müdahalesi ve Kırım'ı ilhak etmesi ilişkileri çıkmaza sürükleyen, hatta ABD'nin Rusya'ya ambargo uygulamasının başlıca nedenini oluşturuyor. Mevcut ABD Başkanı Obama, giderayak Doğu Avrupa'ya silah sevkiyatı yaparak, Rusya'yı küplere bindirdi. Uzakdoğu'da Çin-ABD rekabetinin yanı sıra zaman zaman ABD-Rusya gerginliği yaşanıyor. İki ülke Büyük Ortadoğu Projesi'nin uygulama alanı olan Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da ise farklı telden çalıyor.
Trump geri adım atmıyor
Trump'ın seçim sürecinde Rusya'ya ilişkin sergilediği pozitif duruşunu seçildikten sonra da devam ettirmesi, 'iki ülke arasında sürtüşmenin azaltılması' açısından önemli. İçeriden ne kadar baskı gelirse gelsin, Trump, Rusya'ya yönelik olumlu mesaj vermeye devam ediyor. Öyle ki Trump, daha başkanlık koltuğuna oturmadan Moskova ile iyi ilişkiler kurulduğu takdirde Obama döneminin Rusya politikasının temelini oluşturan 'yaptırımların' bile kaldırılacağını ilan etti. Trump'ın şu sözleri de dikkat çekiyor: "İyi geçinirseniz ve Rusya bize gerçekten yardımcı olursa neden iyi şeyler yapan birisine yaptırım uygulayasınız?"
Dikenli tel çok
Şunu da söyleyelim, Trump döneminde iki ülke arasındaki tüm anlaşmazlıkların ortadan kalkacağını beklemek de safdillik olur. Neticede bu anlaşmazlıkların temelinde kökleri İkinci Dünya Savaşının sonuna dek inen süper güç rekabeti yatıyor. Bu arada Trump'ın Savunma Bakanı adayı Orgeneral James Mattis'in Senato Silahlı Hizmetler Komitesinde yaptığı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e karşı sert bir tutum takınması ve Moskova'yı 'NATO ittifakını bozmakla' suçlaması, hatta Rusya'yı ABD açısından en büyük tehditlerinden biri olarak göstermesi de dikkat çekiyor. Ancak Trump, Mattis'i dengelemek için Dışişleri Bakanı adayı olarak Exxon Mobil'in CEO'su Rex Tillerson'ı seçti! Tillerson'ın, hem Putin'le hem de Rusya'nın dev petrol şirketi Rosneft'in patronu Igor Seçin'le yakın iş ilişkileri tesis etmiş olduğu biliniyor.
Buna ilave olarak Tillerson'ın 2013 yılında Rusya'nın Dostluk Nişanı'yla onurlandırıldığını da değerlendirmeye katarsak, Washington ve Moskova arasındaki ilişkilerin Trump görevi devraldıktan sonra muhtemelen düzeleceği söylenebilir.
Ortadoğu yine sıkıntılı
Buna mukabil, Ortadoğu ile ilgili konuların da ABD-Rusya ilişkilerinin gündemini belirlemeye devam edeceği hesaba katılmalı. Trump'ın Ortadoğu politikasının ayakları netleşmiş değil... Rusya'nın ise net. Moskova, son dönemde Türkiye, İran, Suudi Arabistan, Mısır, Suriye ve Libya dahil bölgedeki birçok ülkeyle siyasi, askeri ve ekonomik ilişkilerini geliştirdi. Rusya'nın Suriye'de hem deniz, hem de hava üssü bulunuyor. ABD'nin ise bölgede birçok ülkede askeri üssü var. Trump, mesela, şimdiden Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ile çok iyi ilişkiler tesis etti. Trump Tel Aviv'deki ABD büyükelçiliğini Kudüs'e taşıma niyetini de önceden beyan ettiği ve Filistin'deki barış süreciyle ilgili oldukça İsrail yanlısı bir tutum benimsediği için İsrail Başbakanı Netanyahu da memnun olmalı. Putin de Sisi ve Netanyahu ile iyi ilişkilere sahip... Ancak Putin, İsrail-Filistin anlaşmazlığında sesini gür çıkartmamaya özen gösteriyor.
Sonuç olarak kafalardaki temel soru şu: ABD'de Irak'ın işgalinde başı çeken sertlik yanlısı Cumhuriyetçi şahıslar, büyük ihtimalle Trump'ı Ortadoğu'da Rusya'ya karşı daha sert bir tavır almaya teşvik edeceklerdir. Eğer bu gerçekleşirse, makara yeniden başa sarılacak ve Rusya-ABD ilişkileri Obama döneminden daha da sıkıntılı hale gelecektir.