Tüketici hakları nelerdir?

Tüketici hakları, tüketicilerin mal veya hizmet satın alırken veya kullanırken karşılaştıkları sorunlarda korunmalarını sağlayan haklardır. Tüketici hakları, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 1985 yılında kabul edilen Tüketici Hakları Bildirgesi'nde sekiz başlık altında tanımlanmıştır. Bu başlıklar şunlardır:

- Temel ihtiyaçların karşılanma hakkı

- Güvenli mal ve hizmet alma hakkı

- Bilgilendirilme hakkı

- Seçme hakkı

- Tüketici eğitimi alma hakkı

- Çevreye duyarlı üretim hakkı

- Tazminat hakkı

- Tüketici örgütlenmesi hakkı

Türkiye'de tüketici hakları, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir. Bu kanun, tüketicilerin sağlık, güvenlik ve ekonomik çıkarlarını korumak, zararlarını tazmin etmek, çevre ve tüketici bilincinin geliştirilmesini sağlamak amacıyla çıkarılmıştır. Kanun, tüketicilerin mal veya hizmet satın alırken veya kullanırken karşılaşabilecekleri uyuşmazlıkların çözümü için de çeşitli mekanizmalar öngörmektedir. Bu mekanizmalar arasında şunlar bulunmaktadır:

- Tüketici Hakem Heyetleri: Tüketici işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların belirli bir parasal sınırın altında olması halinde, tüketicilerin başvurabileceği idari nitelikteki kurullardır. Tüketici hakem heyetlerine başvuru işlemi, e-Devlet sistemi üzerinden online olarak veya ilgili valilik veya kaymakamlık birimlerine dilekçe ile yapılabilir.

- Tüketici Mahkemeleri: Tüketici işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların belirli bir parasal sınırın üzerinde olması halinde, tüketicilerin başvurabileceği yargısal nitelikteki kurullardır. Tüketici mahkemelerine başvuru işlemi, tüketici hakem heyetlerinin kararlarına itiraz veya doğrudan dava açma yoluyla yapılabilir.

- ALO 175 Tüketici Danışma Hattı: Tüketicilerin karşılaştıkları sorunlara ilişkin bilgi alabilecekleri, şikayet ve ihbarlarını iletebilecekleri bir telefon hattıdır. ALO 175 hattı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet göstermektedir.

Tüketici hakları, tüketicilerin haklarını bilmesi ve koruması için önemli bir konudur. Tüketiciler, tüketim sürecinde bilinçli davranmalı, haklarını ihlal eden durumlarda gerekli başvuruları yapmalı ve tüketici örgütlerine destek olmalıdır. Tüketici hakları, hem tüketicilerin hem de üreticilerin yararına olan, adil ve sürdürülebilir bir tüketim kültürünün oluşmasına katkı sağlayan bir kavramdır.

Tüketicilerin en çok şikayet ettiği konular

Tüketicilerin en çok şikayet ettiği konular arasında;

Ev sahibi ve kiracı anlaşmazlıkları (özellikle fahiş kira artışları), Gıda fiyatları ve güvenliği, İnternet alışverişlerinde iptal, iade, değişim, stokta yok, ürün kalitesizliği gibi sorunlar, kredi kartı aidatı, banka promosyonu, harcama itirazı gibi finansal hizmetlerde yaşanan mağduriyetler, iletişim sektöründe habersiz çekilen ücretler, GSM ve internet abonelikleri, kargo hizmetlerinde dolandırıcılık faaliyetleri.

Tüketiciler, bu konularda tüketici hakem heyetleri, tüketici mahkemeleri veya ALO 175 Tüketici Danışma Hattı'na başvurabilirler. Tüketici haklarınızı bilin, koruyun ve savunun.