Türk futbolu borç sarmalında

EKONOMİ SERVİSİ

Türk futbolunda kulüplerin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntı, her geçen yıl daha da kötüye gidiyor. Ülkenin lokomotif kulüpleri olarak gösterilen Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor'un borcu 7 milyar lirayı aştı. Kulüplerin mali kongrelerinde açıklanan bilançoları ve Kamuyu Aydınlatma Platformundan (KAP) yapılan bildirimlere göre, 4 kulübün toplam borcu 7 milyar 172 milyon 845 bin 333 liraya ulaştı. Geride bıraktığımız 2017 yılında açıklanan verilere göre toplam 2 milyar 585 milyon lira borcu olan Galatasaray, en borçlu kulüp konumunda yer aldı. Borç klasmanında ikinci sıradaki Beşiktaş'ın toplam yükümlülüğü, 1 milyar 885 milyon 855 bin 665 lira. Fenerbahçe, 1 milyar 753 milyon 568 bin 653 liralık borçla üçüncü sırada bulunurken, Trabzonspor da 948 milyon 421 bin 15 liralık borçla 1 milyar sınırına dayanmış durumda.
 
Borçlar 5 yılda yüzde 248 arttı

"Dört büyükler" olarak adlandırılan kulüplerin borçlarındaki artış, özellikle son 5 yılda dikkati çekiyor. Ağustos 2012'de 4 kulübün toplam borcu 2,1 milyar lirayken bu rakam yüzde 25'lik artışla 2013'te 2,6 milyar liraya yükseldi. Bir sonraki yıl yüzde 35 artarak 3,5 milyar liraya ulaşan borçlar toplamı, 2015 yılında 4.6 milyar lira oldu ve yüzde 32'lik artış gerçekleşti. Dört büyük kulübün borcu, 2016 yılında sadece yüzde 9 artarak 5 milyar lirada kalsa da geride bıraktığımız 2017 yılında borçların artış oranı yüzde 41'e çıktı. Böylece 2012 yılında 2 milyar 062 milyon 363 bin 887 lira olan borçlar toplamı, 5 yılda yüzde 248 arttı ve 7 milyar 172 milyon 845 bin 333 lira liraya ulaştı. Kulüplerin 2012 yılındaki borçlarıyla 2017 yılındaki yükümlülükleri kıyaslandığında, yüzdelik olarak en fazla artış Trabzonspor'da yaşandı. Bordo-mavili ekibin toplam borcu, son 5 yılda yüzde 432 artış gösterdi. Aynı dönemde Galatasaray'da yüzde 253, Beşiktaş'ta yüzde 222 ve Fenerbahçe'de yüzde 208'lik borç artışı meydana geldi. Dört kulübün lira üzerinden son beş yıldaki borçları ve borçlardaki yüzdelik artış şöyle: 
 
Bu borç zor kapanır
 
Kulüplerin en önemli gelir kaynağı Süper Lig yayın gelirleri. Son yapılan ihale sonrası tüm kulüpler, katılım payı olarak yaklaşık 27.6 milyon lirayı kasasına koyarken, aldıkları her galibiyette de 2.1 milyon liralık ödülün sahibi oluyor. Bunun yanı sıra 283.3 milyon lira da şampiyonluk yaşayanlar ve ligde ilk altı sırayı elde eden ekipler arasında bölüşülüyor.

Bu çerçevede Beşiktaş, Fenerbahçe,Galatasaray ve Trabzonspor'un 7.1 milyar liralık borcu, sadece Süper Lig yayın havuzundan kapatılmaya çalışılırsa, tam 13 sezonluk zaman gerekiyor (4 kulübün bu süre zarfında ligdeki tüm maçlarını kazanması ve borç miktarının artmaması durumunda). Süper Lig'deki tüm maçlarını kazandığı varsayılan dört büyük kulüp, ikişerli şekilde her sezon Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi'nde de en az çeyrek final oynarsa borcun kapanma süresi 6 sezona düşüyor. Süper Lig'deki diğer 14 takımın devre dışı bırakılıp yayın gelirinin sadece dört büyük kulübe verilmesi halinde bile borçların kapanması için minimum 5 sezona ihtiyaç duyuluyor. Türk futbolunun öncü kulüplerinin 7 milyarı lirayı aşan borcu bugünkü kur üzerinden 1.57 milyar avro ya da 1.86 milyar dolara denk geliyor.

Bu doğrultuda dünyanın en fazla para ödülünün dağıtıldığı UEFA'nın Şampiyonlar Ligi'nde bile bu rakama ulaşılmıyor. Devler Ligi'nde geçen sezon (2016-2017) tüm takımlara dağıtılan para ödülünün toplamı 1.38 milyar avro oldu. Bu denli devasa bütçeyle, TFF 1. Lig ekibi Altınordu'nun övgüyle bahsedilen İzmir Torbalı'daki Metin Oktay Tesisleri'nden tam 180 tane inşa edilebiliyor. Bu rakamla Türkiye Futbol Federasyonunun Riva'da hizmete açtığı Hasan Doğan Kamp ve Eğitim Merkezi'nden 62 tane yapmak da mümkün. Tesis değil de stadyum yapmaya karar verilirse 4 kulübün borcu ile 18 adet Vodafone Park ortaya çıkabiliyor. Daha mütevazı stat inşa edilmek istenirse bu sezon Malatya'da hizmete giren Malatya Yeni Stadı'ndan 65 tane yapılabiliyor.