Türk-İş'ten kayıt dışı istihdama karşı öneri

Türk-İş, kayıt dışı istihdamın önlenmesi için hükümetle sosyal tarafların katılacağı bir "ulusal komite" oluşturulmasını ve bu komitenin 3 yıllık "mücadele süresi" sonunda kayıt dışının yüzde 5-10 oranına indirilmesi için bazı tedbirler almasını önerdi Türk-İş, kayıtdışı istihdamı önlemeyi amaçlayan paketini açıkladı....Türk-İş'in alınacak tedbirlere ilişkin önerileri arasında, kayıt dışı istihdamın önlenmesi için resmi denetim elemanlarının yanında "gönüllü müfettişlerin" de görev yapması, kendi başvurusuyla kayıt altına giren işyerlerinin cezalandırılmaması ve bu işyerlerinin bazı muafiyet ve istisnalardan yararlanması da bulunuyor.  Türk-İş tarafından hazırlanan "Kayıt dışı İstihdamla Mücadele İçin Ulusal Eylem Planı İhtiyacı" adlı rapor, konfederasyonun Başkanlar Kurulunda değerlendirildi.  Gelecek günlerde Başbakanlığa da iletilecek raporda, Türk-İş, Türkiye'nin önemli bir sorunu olan kayıt dışı istihdamla mücadele konusunda bir öneri getirdi. Öneriye göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Maliye ve İçişleri bakanlıkları, Hazine ve DPT müsteşarlıkları, SSK, sosyal taraflar (Türk-İş, TİSK vb), ilgili kuruluşlar (TOBB, TESK, TZOB, TÜRMOB, Türkiye Müteahhitler Birliği vb) ve ILO temsilcilerinin katılımıyla bir "ulusal komite" oluşturulacak.  Komite, yabancı kaçak işçiler dahil olmak üzere, kayıt dışı istihdamı 3 yıl sonunda kabul edilebilir bir seviyeye, yani yüzde 5-10 oranına indirmeyi hedefleyecek. Bu üç yıllık süre, "mücadele süresi" olarak tanımlanacak.  Kayıt dışı istihdamla mücadele, üç ilkeye dayanacak. Bunlar, siyasi kararlılık, işçi ve işveren sendikaları başta olmak üzere, sosyal bileşenlerle işbirliği ve tam istihdamı amaç edinerek, buna uygun politikalar üretilmesi olacak.  Mücadele süresince denetim birim ve elemanları, kayıt dışı işyeri ve işletmeleri belirlemeye ve kayıt altına almaya yönelecek. Tüm denetim birim ve elemanlarının bir merkez tarafından yönetileceği bu süreçte, resmi denetim elemanları yanında, trafik denetimlerinde olduğu gibi gönüllü müfettişler de görev yapacak.      Kayıt dışı istihdamın maliyetiTürk-İş'in raporunda, asgari ücret temel alınarak, kayıt dışı istihdamın, ülke ekonomisine maliyetine de yer verildi. Rapora göre, kayıt dışı çalışan yaklaşık 5 milyon 700 bin kişinin brüt 1 YTL tutarındaki asgari ücret üzerinden kayıtlı duruma getirilmesi durumunda, devletin yıllık 18 milyar YTL kazancı olacağı belirtildi.  Kayıt dışı istihdamın kurallara uygun davrananlar aleyhine haksız rekabete yol açtığı belirtilen raporda, işsizlerin, işsizliğin yaygınlaştığı durumlarda kayıtlı ekonomide bulamadığı istihdam imkanlarını artırmak, işverenlerin de maliyetlerini düşürmek, üretim ve istihdam açısından esnek davranabilmek için kayıt dışına yöneldiği belirtildi.  Toplumun kültür yapısı, ahlak değerleri, eğitim düzeyi, göç, hukuk ve adalet sisteminin ihtiyaçlara cevap verecek nitelikte olmaması, teknolojik gelişme ve siyasi bazı nedenlerin de kayıt dışına yol açtığı anlatılan raporda, "Sosyal güvenlik sisteminin etkin çalışmayışı, sisteme kayıtlı olmakla olmamak arasında fayda-maliyet kıyaslamasına yol açmakta ve tercihi belirlemektedir" denildi.  Kayıt dışı istihdamın, her şeyden önce sosyal güvenlik sisteminin etkinliğini bozduğu belirtilen raporda, yeterli primlerin toplanamamasının, sosyal güvenlik kurumlarını sıkıntıya soktuğu, bu kurumların da beklenen hizmeti yerine getiremediği anlatıldı.