Türkiye'ye 'otoriter güç' suçlaması

Demokrasi, özgürlük ve insan hakları konularında araştırmalar yapan sivil toplum örgütü Freedom House, ağırlıklı olarak Orta ve Doğu Avrupa ülkelerindeki yönetim ve parlamenter rejimleri masaya yatırdığı "Geçiş Dönemindeki Uluslar" (Nations in Transit) adlı bir rapor yayımladı. Raporda Türkiye ile ilgili olrak da olumsuz görüşler yer aldı. Freedom House Avrupa ve Avrasya Araştırma Direktörü Zselyke Csaky tarafından kaleme alınan raporda özellikle Avrupa Birliği (AB) üyesi olan Macaristan ve Polonya'daki hükümetlerin demokrasi ihlalleri ve bağımsız devlet kurumlarını zayıflatma çalışmalarıyla ilgili ayrıntılar dikkati çekti. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu Orta Avrupa ve Asya'dan 29 ülkenin ele alındığı rapora göre Macaristan artık demokrasiyle yönetilen bir ülke değil. Macaristan Başbakanı Viktor Orban liderliğindeki hükümetin ülkenin bağımsız kurumlarının yapısını değiştirme çabalarının yoğun bir şekilde eleştirildiği raporda, Budapeşte yönetiminin an itibariyle "yarı-konsolide demokrasi" statüsünü kaybettiği ve bağımsız olmayan karma bir yapıyla devleti idare ettiği belirtildi. Bunun yanında ülkede koronavirüs salgını sonrası kabul edilen acil durum yasasının Orban hükümetinin anti-demokratik karakterini açığa çıkardığını ve Macaristan'ın demokratik yönetim açısından son dönemde "en hızlı olumsuz gelişmeyi" gösterdiği kaydedildi.

Polonya da aynı yolda ilerliyor

Raporda dikkat bir başka ülke de Polonya oldu. Varşova hükümetinin anti-demokratik değişimiyle Macaristan'dan çok bir farkı kalmadığı, iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi'nin yargı kurumlarına yaptığı büyük saldırıların bağımsız bir devlet anlayışını büyük oranda sekteye uğrattığı ifade edildi. Söz konusu raporda Avrupa Birliği'nin idari merkezi Brüksel'e de büyük eleştiriler yöneltiliyor. Buna göre Macaristan ve Polonya'da hükümetlerin kanunlarda yapmaya çalıştığı köklü değişikliğe Avrupa Komisyonu sessiz kaldı ve gerekli yaptırımları uygulamadı. Bu süre zarfında Macaristan'da iktidardaki Fidelz Partisi Avrupa Parlamentosu'nun en büyük siyasi kanadı olan Halk Partisi'nin ana akım üyelerinden biri olmaya devam etti.  Öte yandan Polonya ve Macaristan'daki hükümetlere Rusya'nın büyük etkisinin olduğu, Çin'in de özellikle dış politika bağlamında etkinliğini artırdığı kaydedildi. Raporda Balkan ülkelerinden Karadağ, Arnavutluk, Sırbistan, Romanya ve Bulgaristan'daki ana muhalefet partilerinin parlamento boykotlarının çalışmaları aksattığı ve adalet ile meşruiyet eksikliğine neden olduğu da belirtildi. Gürcistan'ın da dahil edildiği bu ülkelerde uygulanan "acele kanun koyma girişimleri" ve muhalefet partilerine getirilen kısıtlamaların yasama sürecinin güvenilirliğini de azalttığı ifade edildi.

Türkiye, Çin ve Rusya aynı kategoride yer aldı

Bunun yanında Çekya, Letonya ve Slovakya'da 2019 ve 2020 yıllarında politikacıların hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığını baltalamaya yönelik girişimlerde bulunduğu, bu durumun söz konusu ülkelerin demokrasi karnesindeki notlarını düşürdüğü kaydedildi. Buna ek olarak Ukrayna'da 2019 Ağustos ve Ekim arasında günlük ortalama 38 kanun tasarısının görüşüldüğü, ülkedeki yeni hükümetin hızının, bazı çekinceleri de beraberinde getirdiği ifade edildi. Türkiye'nin Rusya ve Çin ile birlikte "otoriter güç" olarak belirtildiği raporda, bu 3 ülkenin Doğu Avrupa'da etkinliğini artırdığına dikkat çekildi.