Türkmen kenti Telafer geri alındı

Musul'a bağlı Türkmen kenti Telafer'in DEAŞ terör örgütünden kurtarılması için 20 Ağustos'ta Irak güçleri tarafından başlatılan operasyon dün başarıya ulaştı. Telafer DEAŞ'tan tamamıyla geri aldı.
Telafer Operasyonları Komutanı Korgeneral Abdulemir Yarullah, Telafer Kalesi'ne Irak bayrağı asıldığını açıkladı. Telafer'i kurtaran Irak ordusu ve Haşdi Şabi'nin oluşturduğu 40 bin kişilik güce koalisyon güçleri de havadan destek verdi.
Irak Başbakanı Irak Dışişleri Bakanı İbrahim el-Caferi, Türkmenlerin çoğunlukta yaşadığı Telafer'in yüzde 70'inin DEAŞ'tan geri alındığını dün sabah açıklamıştı. Aradan henüz bir kaç saat geçmişken kentin tamamının kurtarıldığı haberi geldi.
Teröristler kaçtı mı?
Telafer'i kurtarma operasyonu başlamadan önce kentteki DEAŞ teröristlerinin sayısının 2 bin olduğu açıklanmıştı. Telafer'in 40 bin kişilik orduyla kuşatılması, ne kadar sert bir savaş yaşanırsa yaşansın bu sonucun alınacağını baştan gösteriyordu.
Ancak tahminler, yarıya yakını yerli Telaferlilerden oluşan ve sahayı çok iyi bilen teröristlerin bölgede sıkışıp kaldığı için sonuna kadar savaşmaktan başka çaresi olmadığı yönündeydi.
Bu bağlamda Irak güçlerinin zaferi bekleniyordu ama bu kadar da çabuk olacağını kimse öngörmemişti. Bu durum Telafer'deki DEAŞ teröristlerinin bir kısmının bir yolunu bulup kaçtığının işareti olarak yorumlanıyor.
Telafer yerle bir oldu
Dün DEAŞ'tan kurtarılan Telafer, yoğun çatışma nedeniyle yerle bir olmuş durumda. İlçe neredeyse tamamen yıkıldı, ayakta kalan binanın kalmadığı ilçede yaşayanların çoğu çatışmasız bölgelere göç etmek zorunda kaldı. 2004'ten beri birçok çatışma gören Telafer, ekonomik, toplumsal, siyasi olarak harap durumda.
İlçenin DEAŞ'tan önce de altyapı sorunları vardı. Fakat son üç yılda yaşananlar ve çatışmanın sertliği, tamamen Türkmen nüfusun yaşadığı ilçe merkezinin yıkımına neden oldu. Yani DEAŞ'tan kurtarılan Telafer'deki evlerine Türkmenlerin kolaylıkla dönmesi mümkün olmayacak. Büyük bir onarım ve yeniden inşa süreci gerekiyor.
Bu onarım sürecinin nasıl olacağı ve ne zaman başlayacağı bilinmiyor. Irak'ta DEAŞ'tan kurtarılan pek çok yerde onarım tamamlanamadı. Ancak çok azı  Telafer gibi 13 yıldır belli aralıklarla yıkıma maruz kaldı. Bu nedenle Telafer'in imarı sancılı ve uzun bir sürece yayılacak gibi görünüyor.
En büyük sorun imar değil
Telafer'in karşılaşacağı sorunlardan en hafifi ilçenin imarı. Bunun ötesinde Telafer'i bekleyen en temel ve stratejik sorun ilçenin idari statüsünün nasıl şekilleneceği. İlçenin neredeyse yarısını oluşturan Şii Türkmenler, DEAŞ saldırıları başladığında kalmaları halinde büyük bir kıyıma uğrayacaklarından ilçeyi terk ettiler.
Çoğu Necef ve Kerbela olmak üzere ülkenin güneyine taşındı. Aralarından yüzlercesi Haşdi Şabi'ye katıldı ve bunlardan bir kısmı Telafer'i kurtaran bu operasyonlarda yer aldı. Bazı Telaferli Sünni Türkmenler de bu süreçte DEAŞ'a katıldılar.
Herkesin soruduğu soru şu: Şimdi ne olacak? Yaşanan acılar kentin eski haline dönmesinin zor olacağını gösteriyor. Ama eski haline dönmesi zor da olsa Telafer halkı artık savaş istemedikleri her fırsatta dile getiriyorlar.
290 bin kişi Telafer'i terk etti
Çatışmalardan önce 300 bine yakın insanın yaşadığı ilçe merkezinde bugün kalanların sayısı 10 bin civarında. İlçeden kaçanların yaklaşık 60 bini Türkiye'ye sığındı. 120 bin civarında Telaferli ise Irak'ın güney vilayetlerinde.
Geri kalanlar ise Irak'ın Duhok, Erbil, Süleymaniye ve Kerkük kentlerinde yaşıyor. Ayrıca Musul operasyonuyla birlikte şehri terk edenler arasında çok sayıda Telaferlinin olduğu düşünülüyor. Tüm bunlara ek olarak Suriye'de çoğu Azez civarında bir kısmı ise PYD kontrolündeki bölgelerde bulunan kamplarda olmak üzere binlerce Telaferli yaşıyor.