Yabancı sermaye böyle çarpıyor

2000'li yılların başında yabancı sermaye açısından örnek gösterilen ülkelerden biri olan İrlanda, küresel ekonomik krizle birlikte ağır yara aldı. Ülkede işsizlik oranı yüzde 4'lerden yüzde 12'lere yükseldi.

 

ANALİZ / Recep BAHAR

İrlanda, ekonomik kriz yüzünden işsiz kalanların intiharını önlemek için akıl sağlığıyla ilgili 100 bin adet broşür dağıtacak. Milli İntiharı Önleme Bürosu, işsizliğin intihar riskini yüzde 70 oranında artırdığını, bu riske hiç psikolojik sorun yaşamamış insanların da dahil olduğunu bildirdi.İrlanda'nın geçen sene resesyona (ekonomik durgunluk) girmesinden bu yana intihar verileri güncellenmemiş olsa da doktorlar depresyon ilaçlarına talebin arttığını belirtiyor. İrlanda'da her yıl trafik kazalarından daha çok insan intihar nedeniyle ölüyor.

İntihar olayları artıyorABD gazetesi New York Times'in 14 Mart 2009 tarihli haberine göre, İrlanda'da intihar vakaları özellikle gençler arasında önemli ölçüde artıyor. Ülkede 15 - 24 yaşları arasındaki gençler arasında intihar oranı 100 binde 19... Bu oran, intihar vakalarında İrlanda'yı Avrupa'da ön sıralara taşıdı.

Örnek gösteriliyorduAvrupa Birliği üyeliği ile birlikte önemli oranda yabancı yatırım çeken İrlanda'da küresel ekonomik kriz sonrasında 'işler ters' gitmeye başladı. 2000'lı yılların başında dünyada 'yabancı sermayeyi' çekme konusunda örnek gösterilen ülkedeki yabancı yatırımcılar, yoğun şekilde işçi çıkarmaya başladı. Yaklaşık 4 milyon nüfusu bulunan İrlanda'da işsizlik oranı Haziran 2009 itibariyle yüzde 11.9'a yükseldi. Bu oran son 13 yılda gerçekleşen en yüksek işsizlik oranı olarak dikkat çekiyor. Ülkede yaklaşık 400 bin kişi işsizlik maaşı alıyor. Ekonomik ve Sosyal Araştırma Enstitüsü'ne göre, İrlanda'da işsizliğin yüzde 17'ye ulaşabileceği belirtiliyor. İrlanda'da işsizlik oranı 2000'de yüzde 4.3; 2001'de yüzde 3.9; 2005'te yüzde 4.2 idi. Ülkede işsizlik oranları 2007'den itibaren artmaya başladı. İrlanda'da Eylül 2007'de yüzde 4.8'e ulaşan işsizlik oranı, küresel ekonomik krizin etkisiyle 2008 ortalarından itibaren hızla artmaya başladı. İrlanda ekonomisinin 2010 yılına kadar yüzde 14 oranında daralması bekleniyor. 2009 yılında beklenen küçülme oranı ise yüzde 8.2.. Yabancı sermaye kazancını götürüyor!İrlanda, ilginç dış ticaret ve cari açık verileriyle de dikkat çekiyor. İrlanda, Nisan 2009 itibariyle 47.6 milyar dolar dış ticaret fazlası (ihracatı ithalatından 47.6 milyar dolar daha fazla) verdi. Oysa ülkenin cari açığı (ülkeye giren dövizle çıkan döviz arasındaki fark) Mart 2009 itibariyle 11.1 milyar dolar. Bu durum İrlanda'daki yabancı sermayenin kazancının tamamına yakınını yurtdışına transfer ettiği anlamına geliyor. İrlanda'nın yüksek ihracatına rağmen, cari açık fazlası vermesi yabancı sermayenin olumsuz yönlerine iyi bir örnek olarak dikkat çekiyor.