logo
19 MART 2024

Yap-işlet-devret yatırım mı fiyasko mu?

12.02.2022 00:00:00

Yol, köprü, havalimanı, liman, tünel, metro gibi millete hizmet için yapılan yatırımlar devletin asli görevlerindendir.

Normal şartlar altında devleti idare eden hükümet, devletin gelir kalemlerini devreye sokarak bu yatırımları yapar ve millet de hiçbir ücret ödemeden o ülkenin bir vatandaşı olmanın huzuru içinde bu imkanlardan istifade eder.

Bugün AKP iktidarının ülkemizi getirdiği nokta ise, bunun tam tersi maalesef...

Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş'ın ifade ettiği gibi, "Millet hem yol, köprü yapılsın diye vergi veriyor, hem de bu yolu ve köprüyü kullanırken ayrıca para ödüyor."

Kapiatlizmin kalesi diyebileceğimiz Batılı ülkelerin bile birçoğunda bu hizmetler ücretsiz olarak yapılırken, ülkemizdeki bu uygulama Türkiye'nin neo-kapitalist yani kapitalizmi en katı bir şekilde uygulayan bir ülke olduğunu gösteriyor. 

Bağımlı siyaset anlayışı sebebiyle AB'den daha fazla AB'ciyiz, ABD'lilerden daha fazla Amerikancıyız, kapitalistlerde daha fazla kapitalistiz; kısaca her konuda kraldan daha fazla kralcıyız.

Ülkemizde, hükümet borca dayalı bir ekonomi anlayışı yürütüp, her yıl sürekli artan bir bütçe açığı verince, üstelik bütçenin aslan payı da faiz lobilerine faiz olarak aktarılınca, doğal olarak devletin milleti için yatırım yapacağı bir kaynak da kalmadı.

Çözüm olarak yap-işlet-devret (YİP) modelini devreye koydular ama pratik uygulamada bu yöntem de yandaşa para aktarmanın farklı bir versiyonu olarak karşımıza çıktı.

Avrasya Tüneli, Yavuz Selim Köprüsü, Osmangazi Köprüsü, İstanbul Havalimanı, şehir hastaneleri gibi birçok proje bu yap-işlet-devret modeliyle yapıldı. 

Bu projeleri yapan özel şirketlere garantiler ve belirli bir süre işletme hakkı verildi.

Dilerseniz, son veriler paylaşıldığı için Kütahya'da bulunan Zafer Havalimanı'ndan örnek verelim. Basına yansıyan veriler şu şekilde:

* 2022 Ocak ayı için 109 bin 811 yolcu garanti edildi ancak havalimanını yalnızca 1304 yolcu kullandı. Hata payı yüzde 98.8 oldu.

* Devletin kasasından bir ay için 8 milyon 970 bin 532 TL daha çıktı.

* 50 milyon euroya mal olan havalimanı için şirkete, tutmayan garanti ödemeleri nedeniyle 2021 yılı sonu itibarıyla 52.8 milyon Euro ödendi.

* Böylelikle IC İçtaş Şirketi 10 yılda maliyeti karşılamış oldu.

* Şirket Havalimanını 2044'e kadar 22 yıl daha işletecek ve yolcu gelse de gelmese de hazineden para ödemesi devam edecek.

* 2044 yılına kadar şirkete yapılacak garanti ödemesi bu hata payı devam ederse toplam 208 milyon Euro olacak.

* Havalimanı için yolcu garantilerine göre iç hat giden yolcu ücreti olarak 2 Euro, dış hat giden yolcu ücreti olarak da 10 Euro ücret geliri garanti edildi.

* Açıldığı yıl 850 bin yolcu garantisi verilen havalimanında yıldan yıla garanti edilen yolcu sayısı da artıyor. 10. yıl itibarıyla havalimanının yıllık garantisi 1 milyon 317 bin 733 yolcuya yükseldi.

* Havalimanı 2021 yılında da garanti yolcu sayısını tutturamamış, havalimanına 2021 yılı için 1 milyon 317 bin 733 yolcu garantisi verilen havalimanını yıl boyunca 9 bin 228 iç hat, bin 903 dış hat yolcusu kullanmıştı.

* Hata payı yüzde 99 olurken, devletin kasasından 6 milyon 938 bin 748 Euro daha eksilmişti.

Özetlersek, özel şirketin 50 milyon Euroya mal ettiği havalimanına toplamda 208 milyon Euro ödenecek. Diğer bir ifadeyle şirkete 50 milyon Euro maliyeti olan havalimanının, yap-işlet-devret modeliyle devlete ve millete maliyeti 208 milyon Euro oldu.

Ayrıca devlet imkanlarıyla bu havalimanı inşa edilseydi, emin olun ki 50 milyon Eurodan çok daha az bir maliyete gelecekti. 

Siyasilerimizin inatla ve ısrarla uyguladığı neo-kapitalist sistemin devlete ve millete olan ağır faturasını göstermesi açısından Zafer Havalimanı oldukça önemli bir örnek...

Bunun gibi diğer projeler de hep aynı...

Bu açıdan da bakıldığında, Prof. Dr. Haydar Baş'ın dünyaca ünlü Milli Ekonomi Modeli'ne, bu eşsiz modelin emek ve üretim karşılığı basılan Milli Para'sına acilen ihtiyacımız var. Bunun için de ilk seçimde bu modeli hayata geçirecek olan BTP'ye ve Genel Başkanı Hüseyin Baş'a fırsat vermeliyiz.

 
Murat Çabas / diğer yazıları
Rize'de il müdürünü görevden aldı
Erdoğan'dan yeni atamalar
Süleymaniye hatadan dönmeli
İstikrarı hakim kılmakta kararlıyız
8 yılda çıkan yerli sermaye 600 milyar dolar
Parası olan kaçırıyor, olmayan kaçıyor
Kaftancıoğlu da ifadeye çağrıldı
İki şüphelinin ifadesi ortaya çıktı
Erdoğan 4. Kolordu Komutanlığı'nda konuştu
Irak ve Suriye mesajı
Utan dünya!
Bombalardan kurtulanlar açlıktan ölüyor
Ali Koç'tan tarihi çıkış
'Gerekirse bir alt lige düşeceğiz'
TİP adaylığını çektiğini duyurmuştu
Ses kayıtları yayınlandı
İmamoğlu İnşaat Genel Müdürü ifade verdi
'Para sayma' soruşturması sürüyor
Makas açılınca, Altınok için sahaya indi
Mansur Yavaş'ı hedef aldı
'Darende'ye hizmet için yola çıktık'
BTP'den Darende'de büyük miting
Ankara anketinden büyük fark çıktı
Mansur Yavaş kendiyle yarışıyor
"Gazze en büyük açık hava mezarlığına dönüştü"
AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell
İsrail'e 35 bin ton silah ve mühimmat taşındı
Büyük çoğunluğu ABD'den
Doğrusu 11 bin dolar
Sığınmacıların geliri Türklere sayılmış!
Rize'de il müdürünü görevden aldı
Erdoğan'dan yeni atamalar
Süleymaniye hatadan dönmeli
İstikrarı hakim kılmakta kararlıyız
8 yılda çıkan yerli sermaye 600 milyar dolar
Parası olan kaçırıyor, olmayan kaçıyor
Kaftancıoğlu da ifadeye çağrıldı
İki şüphelinin ifadesi ortaya çıktı
Erdoğan 4. Kolordu Komutanlığı'nda konuştu
Irak ve Suriye mesajı
Utan dünya!
Bombalardan kurtulanlar açlıktan ölüyor
Ali Koç'tan tarihi çıkış
'Gerekirse bir alt lige düşeceğiz'
TİP adaylığını çektiğini duyurmuştu
Ses kayıtları yayınlandı
İmamoğlu İnşaat Genel Müdürü ifade verdi
'Para sayma' soruşturması sürüyor
Makas açılınca, Altınok için sahaya indi
Mansur Yavaş'ı hedef aldı
'Darende'ye hizmet için yola çıktık'
BTP'den Darende'de büyük miting
Ankara anketinden büyük fark çıktı
Mansur Yavaş kendiyle yarışıyor
"Gazze en büyük açık hava mezarlığına dönüştü"
AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell
İsrail'e 35 bin ton silah ve mühimmat taşındı
Büyük çoğunluğu ABD'den
Doğrusu 11 bin dolar
Sığınmacıların geliri Türklere sayılmış!
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.