Yaşanabilir şehir olmanın püf noktası
Ciddi yeşil alan, çarpık yapılaşma ve trafik sorunu yaşayan İstanbul, 'yaşanabilir şehir' sıralamasında dünya genelinde 113. sırada yer aldı. Avusturya'nın başkenti Viyana ise Avrupa'da ilk, dünyada ikinci sırada bulunuyor. Peki, fark nerede?
31.08.2015 00:00:00
RECEP BAHAR/VİYANALondra merkezli Economist Intelligence Unit adlı kuruluşun bu sene yayımladığı 'dünyanın en yaşanabilir kentleri' listesinde ilk sıraya 100 üzerinden 97.5 puan alan Melbourne yerleşti. Sağlık, eğitim, istikrar, altyapı, suç oranları, sosyal kalkınma, kültür ve çevre gibi 30 ayrı kritere göre puanlanan 140 şehrin yer aldığı listede ikinciliği 97.4 puan alan Avusturya'nın başkenti Viyana ve üçüncülüğü 97.3 puan alan Kanada'nın Vancouver kenti aldı. İstanbul, listenin 113. sırasında yer bulabildi. Son sırada ise Şam var. Avrupa'nın en yaşanabilir şehri, dünyanın en yaşanabilir ikinci kenti olan Viyana, bu başarıya nasıl erişiyor? Bu başarıyı yerinde gözlemlemek için 1918 yılına kadar Habsburg İmparatorluğu'na başkentlik yapan, o tarihten bu yana da Avusturya'nın başkenti olan Viyana'da 3 gün boyunca araştırma yaptık. Osmanlı Devleti'nin ilki 1529'da, ikincisi 1683 yılında olmak üzere iki kez kuşattığı ancak alamadığı, hatta ikinci kuşatmanın ardından koca imparatorluğun çatırdamasına yol açan Viyana, Birleşmiş Milletler HABITAT Raporu'na göre dünyanın en müreffeh şehri. Kişi başına düşen yıllık milli gelir 53 bin 200 dolar. Aynı zamanda en yenilikçi şehirlerden biri... Bilimsel bilgi üretiliyor, yüksek nitelikli işgücü açısından kentte sıkıntı bulunmuyor, kentte her yıl çok sayıda yenilikçi şirket kuruluyor. Toplu taşımada ileri noktadaKaliteli bir kentin yolu nitelikli toplu taşımadan geçiyor. Viyana bu açıdan dünyada en başarılı altyapıya sahip kentlerden biri... İlk metro hattı (U1) 1978 yılında açıldı. Şu anda 6 metro hattı kentin her noktasını birbirine bağlıyor. Buna ilaveten tramvay ve otobüs hatları metronun açığını kapatıyor. Ayrıca kentin varoşları tren hatlarıyla birbirine bağlanıyor. Ulaşım altyapısı sağlam olunca günün her saatinde istenilen yere rahat bir toplu taşımaya erişilebiliyor. Viyana nefes alan bir şehir... İç Şehir (Innere Stadt) gibi kentin en değerli alanlarında bile geniş parklara yer verilmiş. Bana Taksim'deki Gezi Parkı'nı hatırlatan Halk Bahçesi'ni (Volksgarten) yüz yıllardır kimse betonlaştırmaya çalışmamış! Viyana Şehir Yönetimi'nin verilerine göre, Viyana'nın yüzde 45.5'i yeşil alana tahsis edilmiş. Binaların kapladığı alan ise yüzde 35.6... Yolların oranı ise yüzde 14.3... Kentin caddeleri oldukça geniş... Sokakları (Gasse) İstanbul'un caddeleri genişliğinde. Durum bu olunca kent içinde trafik sıkışıklığı pek yaşanmıyor. Viyana çocuk dostu bir şehir... Kreşler, anaokulları, okul sonrası bakım kuruluşları gibi mekânlardan 86 bini aşkın çocuk yararlanıyor. Viyana dünyada musluğundan su içilebilen nadir şehirlerden biri? Kentte Alpler'den gelen su kullanılıyor. İstanbullu geçen yıl az daha susuz kalacaktı. Viyana bir müzeler şehri. Schönbrunn Sarayı ülkenin en fazla ziyaret edilen müzesi konumunda. Bu müze 2013 yılında 2 milyon 868 bin ziyaretçi çekti. Kamu, kaliteli eğitim sunuyorViyana üniversitelerinde 190 bin öğrenci eğitim görürken, bunların sadece 3404'ü özel üniversitelerde okuyor. Bu da yüksek öğretimin devlet tekelinde olduğunu gözler önüne seriyor. Öte yandan Avrupa'nın en eski üniversitelerinden biri olan Viyana Üniversitesi, nitelikli eğitimiyle dünya çapında meşhur. Üniversitenin önünde şu sıralar "650 yıldır soru soruyoruz" pankartı asılı. Bizde öğrencisi değilseniz üniversiteleri ziyaret etmek mümkün değilken, elimizi kolumuzu sallayarak Viyana Üniversitesi'nin amfilerini, koridorlarını ve avlularını arşınladık. Viyana halkının yüzde 50'den fazlası da üniversite mezunu? Bu açıdan Avrupa'da 8. sırada yer alıyorlar. Üçte biri yabancı2014 yılı sonu itibariyle Viyana'da 1.8 milyon kişi yaşıyor. Bunun 460 binini yabancı ülke vatandaşları teşkil ediyor. Göçmen kökenli Avusturya vatandaşları ilave edildiğinde yabancıların sayısı 661 bini aşıyor. Viyana 23 ilçeye ayrılmış ve en kalabalık ilçesi 189 bin nüfuslu Favoriten İlçesi... Viyana'nın nüfusu Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağıldığı 1918'de 2 milyondu. O tarihten bu yana nüfusu bir şekilde kontrol ediyorlar. Yeni projeksiyona göre nüfus 2029 yılında yeniden 2 milyona çıkacak. Bu artışı göğüsleyebilmek için şimdiden bu amaçla altyapı, konut, eğitim, sağlık alanlarında çalışmalara başlamışlar. İşsizlik ciddi sorunAvrupa'nın genelinde var olan iki sorun Viyana için de geçerli. Kentte 104 bin 404 kayıtlı işsiz bulunuyor. AB genelinde işsizlik oranı yüzde 10.2 iken; Viyana'da bu oran yüzde 11.6'ya çıkıyor. Bir başka sorun ise yasadışı göçmen konusu. Avusturya gazetelerinin manşetleri şu günlerde bu konuyla meşgul... Kentte restoran, otel, market, perakende gibi hizmet sektörü alanlarında yabancı çalışanların ağırlığı dikkat çekiyor. Bir kafede servis elemanı bir Filipinli, markette kasiyer bir Boşnak, trende bilet kontrolörü bir Afgan olabiliyor. Bu sektörde sadece yaşlı Avusturyalı kadın çalışanlara rastladık. Yabancı çalışanlar İngilizce konuşuyor ve Viyana'da hizmet sektöründe İngilizce ilk dil olmuş. Viyana Avrupa'nın en pahalı şehri... Kentin dış mahallerinde bile domates'in kilosu 12 TL, üzümünki 14 TL'den başlıyor. Bu nedenle bazı Viyanalılar ucuz alışveriş için Bratislava ve Budapeşte'ye gidiyor.Turizmde başarının sırrıViyana Şehir Yönetimi'nin verilerine göre, Viyana'da geçen yıl 13.5 milyon gece konaklama yapıldı. Bu bir rekor... Bu sene rekorun kırılması bekleniyor. Viyana dünyada en çok ziyaret edilen 18. şehir... İstanbul ise 5. sırada. İlk sırada Londra bulunuyor. Avusturya genelinde yapılan konaklama sayısı ise yaklaşık 20 milyon. Bu veriye göre ülkeye gelen turistlerin 3'te ikisi Viyana'da konaklıyor. Aynı zamanda bir diplomasi şehri olan Viyana nitelikli otelleriyle de öne çıkıyor. Bu otellerden birisi de Palais Hansen Kempinski... 1873 yılındaki Dünya Sergisi için model otel olarak inşa edilen bina, yakın döneme kadar kamu amaçlı kullanıldı. Kapsamlı bir restorasyon sonrası Mart 2013'te açılan otelin, ışıkları ve kliması iPad ile kumanda edilebilen yüksek teknolojiyle donatılmış 152 odası ve suiti bulunuyor. Bina çağdaş tasarımı, modern mimarisi ve sunduğu imkânlarla dünyanın en iyi 10 otelinden biri olarak gösteriliyor. Otele Ramazan ayından bu yana özellikle Araplar ilgi gösteriyor.