Yaşanan, yargı krizi mi?

Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin, Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) Can Atalay kararını tanımaması ve AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunması, gündemdeki yerini koruyor.

Basın-medya kuruluşlarında yaşanan gerilim "yargı krizi" olarak anlatılsa da, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç yaptığı açıklamada, "görüş farkı" olarak ifade etti.

Hatırlarsanız, AYM, Can Atalay davasında bireysel başvuruyu değerlendirerek "hak ihlali" kararı vermiş ve davanın yeniden görülmesini talep etmişti. Yargıtay 3. Ceza Dairesi ise bu kararı tanımamıştı. Hatta Yargıtay konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Temel hak ve özgürlüklerin korunması, yalnızca AYM'nin değil, tüm yargı organlarının görevidir" açıklamasında bulunmuştu.

Adalet Bakanı Tunç, açıklamasında özetle şunları dedi:

"İki yüksek mahkeme arasındaki görüş farkını ortadan kaldırmaya yönelik hususlar TBMM yetkisindeki hususlar. Bunlar konuşularak çözülecek hususlar. Tartışılır ve net çözüm bulunur."

"Vatandaşlarımız Avrupa mahkemelerine gitmeden kendi mahkemelerine başvurması için reform sayılacak uygulamayı başlattık. 130 bin dosya var. Buna bakacak üye sayısı 15."

"Türkiye'nin yeni bir Anayasa'ya ihtiyacı olduğunu herkes ifade ediyor. Belirsizlikleri ortadan giderecek olan da TBMM'dir. AYM'de bir reform ihtiyacı var, başvurular birikti."

Gördüğünüz gibi, yaşanan bir problemi daha hükümet yetkilileri Anayasaya bağladı ve fırsat bu fırsat bir kez daha "yeni anayasa" dediler.

Şu da ilginç, bireysel başvurunun değerlendirildiği ve kararın verildiği bir gündemde, başvuru birikti, reforma ihtiyaç var deniliyor.

Üstelik öyle birikme falan da yok, AYM'nin istatistiklerine bakıldığında bireysel başvuruların yüzde 70'den fazlasının sonuçlandığı görülüyor.

Bir hatırlatma daha yapalım; AYM'ye bireysel başvuru hakkını başlatan da AKP hükümeti… 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle AYM'ye bireysel başvuru yolu açıldı. Bireysel başvurunun uygulamaya geçirilmesiyle, kamu gücünü kullanan kişi ve kurumların sebep olduğu hak ihlallerine karşı 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren de anayasal yargı denetimi başlatıldı.

Hükümet vatandaşlara yaşanan hak ihlalleri konusunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) değil de, AYM'ye başvuru yapmalarının önünü açıyor, sonra da AYM'nin hak ihlali kararını reddeden Yargıtay'a destek veriyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Özbekistan dönüşünde uçakta konuyla ilgili şunları söyledi: "Yargıtay kararı bir kenara atılmaz. AYM maalesef yanlışları arka arkaya yapar hale geldi." Erdoğan, Yargıtay'ı eleştiren AKP'lilere yönelik de, "Eğer partimden bazı arkadaşlar da burada Yargıtay'ı yerip, Anayasa Mahkemesi'ne övgüler düzüyorsa onlar da yanlış yapıyorlar" diye konuştu.

Peki, Anayasa bu konuda ne söylüyor? Bu sorunun cevabını da Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Ali Ünal Emiroğlu'nun gazetemizde yayımlanan "Tümsek yargı" başlıklı yazısından aktaralım:

"Yargıtay 3.Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi'nin verdiği kararı uygulamıyor. Gerekçe olarak da 'Anayasa Mahkemesi (AYM) yüksek mahkemeyse ben de yüksek mahkemeyim' diyor. Oysa Anayasa'ya göre Yargıtay da yüksek yargı olmasına rağmen, AYM kararlarına uymak zorundadır (Anayasa madde/153). Kaldı ki, mahkemeler arasındaki görev uyuşmazlıklarında da son sözü AYM söyler; Anayasa'nın 158 maddesine göre, 'Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır.'"

"Herkes Cumhurbaşkanının ağzına bakıyor, ne diyecek, diye. Cumhurbaşkanı, Yargıtay'dan yana tavır koydu. Oysa Erdoğan'ın bu konuda hakemlik yapacak durumu yok. Gerçi görev ve yetkilerini belirleyen Anayasa hükmüne göre Anayasayı uygulama ve devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin etme görevi varsa da (madde, 104), kendisi siyasal iktidar partisi AKP'nin Genel Başkanı olması nedeniyle tarafsız olamaz. Tarafsız olamayacağı için de hakemliği sağlıklı olmaz. Aslında Anayasaya göre hakem bellidir. Anayasa Mahkemesi…"

Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş yaşanan sorunla ilgili şu önemli açıklamaları yaptı: "Hep söyledik, yine söyleyelim: Şuan yaşanan kriz Anayasa krizi değil, Ana kasa krizidir. Bir değiştirebilsek her şey düzelecek aslında."

Yaşanan her krizde hükümetin "yeni anayasa" çıkışı yapmasını da şöyle değerlendirdi: "Yeni Anayasa isteği şu sebepten olabilir: Anayasamızda değişemeyecek 3 madde vardır. Bunun teminatı da 4. maddedir. Der ki; 'İlk 3 madde değiştirilemez. Değiştirilmesi teklif dahi edilemez.' Şimdi bu maddeyi değiştirirse, ülke Cumhuriyet olmaktan çıkıyor. Bu millet Türk olmaktan çıkıyor. Başkent Ankara olmaktan çıkıyor. Bu dil Türkçe olmaktan çıkıyor. Senin anayasada bugüne kadar değişemediğin sadece 3 madde var. Acaba onu mu değiştirmek istiyorsun? Bu ülkede anayasayı değiştirmeyelim. Ana kasayı değiştirelim. Her şeyi çözelim."

Evet, ülkemizde Anayasa krizi değil, Anayasaya uymama krizi var.