Yeniden değerleme oranı cinliği

Maliye Bakanlığı, 2005 yeniden değerleme oranını yeni fiyat endeksi yerine, daha yüksek olan eski fiyat endeksine göre açıklamaya hazırlanıyor. Buna göre 2006 yılında uygulanacak oran yüzde 8.16 yerine bir çok vergi de en az yüzde 9.8 oranında artırılacak Maliye Bakanlığı, Vergi Usul Yasası'nın yeniden değerleme oranıyla ilgili mükerrer 298'inci maddesindeki "Yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın ekim ayında (ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Devlet İstatistik Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır" hükmü nedeniyle, eski fiyat endeksindeki (TEFE) ekim sonu itibariyle yüzde 9.8 olan yıllık ortalama artışı yeniden değerleme oranı olarak ilan edecek. DİE'nin bu yıl başından itibaren, TEFE'nin yerine ismini "Üretici Fiyatları Endeksi" ÜFE olarak değiştirip açıklamaya başladığı toptan fiyatlardaki yıllık ortalama yüzde 8.16 olan artışı ise dikkate almayacak. Maliye Bakanlığı'nın yeni fiyat endeksi yerine eski fiyat endeksini esas alarak yeniden değerleme oranı belirlemesi, 2006 yılında uygulanacak bir çok vergi, resim ve harca daha yüksek oranda zam yapılmasının yolunu açıyor. Buna göre eğer Bakanlar Kurulu aksine bir karar almaz ise maktu olarak uygulanan, yargı, noter, vergi yargısı, tapu ve kadastro, pasaport, vize, trafik, ruhsatname ve benzeri harçlar, ticari binalar için çevre temizlik vergisi gelecek yıl başından geçerli olmak üzere yüzde 9.8 oranında artacak. Ayrıca motorlu taşıtlar vergisi tutarları da yine Bakanlar Kurulu tarafından daha yüksek oranda artırılmaz ise yeniden değerleme oranı kadar artırılarak 2006 yılı için yeniden belirlenecek. Aynı şekilde Vergi Usul Yasası ile çeşitli vergi yasalarındaki kimi hadler de yeniden değerleme oranı kadar artacak. Bakanlar Kurulu'nun vergi ve harçları yeniden değerleme oranın yüzde 50 fazlası artırma olanağı da bulunuyor. Eğer bu yetki kullanılırsa, verilerdeki artış yüzde 14.7'yi bulabilecek. Eğer, yeni endeksteki (ÜFE) artış yeniden değerleme oranı olarak kabul edilseydi vergiler yüzde 8.16, Bakanlar Kurulu'nun yüzde 50 artırma yetkisini kullanması halinde de en fazla yüzde 12.24 olacaktı.Devlet de geçmişe endeksliBu arada, Türkiye'deki bazı vergi, resim ve harçların bir önceki yıl enflasyon oranını kadar artırılmasına dönük uygulama, Merkez Bankası ve hükümetin özellikle sıra ve hizmetlerle ilgili fiyat katılıklarında en fazla şikayetçi olduğu "geçmiş enflasyona endeksleme" alışkanlığının devlet tarafından sürdürüldüğüne de işaret ediyor. Söz konusu vergilerdeki artış, tüketici fiyatları endeksindeki mal ve hizmetlerin fiyatında da artışa yol açtığı için TÜFE'deki artışa oranına önemli bir katkıda bulunuyor. Üretici fiyatları vergisiz olarak hesaplandığı için ÜFE'ye ise yansımıyor.