Yerli takım uydular göreve hazırlanıyor

Türkiye, takım uydularla IoT (nesnelerin interneti) haberleşmesine ve yer gözlem hizmetine hazırlanıyor.

Uzay teknolojilerinin geliştirilmesi, üretilmesi ve uydu servislerinin sağlanması amacıyla kurulan Plan-S Uydu ve Uzay Teknolojileri, takım uydu çalışmaları kapsamında fırlatılan ikinci uydusu Connecta T1.2 ile özçekim görüntülerini paylaşmasının ardından 3. uydusunu fırlatacak, söz konusu uydu Connecta T2.1, yüksek çözünürlüklü çok bantlı yer gözlem kamerası ile görüntüleme testleri yapacak.

Plan-S Mühendislik ve Teknolojiden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Özdemir Gümüşay, yeni uzay bakış açısıyla, özellikle kırsal alanda, karasal haberleşmenin yoğun olmadığı kesimlerde, nesnelerin interneti ve makinelerin haberleşmesini alçak dünya yörüngesi uydularıyla sağlamak üzere Temmuz 2021'den bu yana faaliyet gösterdiklerini söyledi.

Temel faaliyet alanlarının uydu takımı oluşturmak olduğunu vurgulayan Gümüşay, aynı zamanda yer gözlem konusunda da faaliyetler yürüttüklerini ve bu kapsamdaki geliştirme çalışmalarının sürdüğünü ifade etti.

Kurulduktan hemen sonra AR-GE faaliyetlerini başladıklarını ve ilk uydularını 8 ay gibi bir kısa sürede tamamlayarak 25 Mayıs 2022'de yörüngesine gönderdiklerini dile getiren Gümüşay, 3 Ocak 2023'te IoT için test uydusu olan Connecta T1.2'yi yörüngesine gönderdiklerini anımsattı.

Temel amaçlarının geliştirdikleri uydu tabanlı IoT haberleşme ve yer gözlem teknolojisiyle uçtan uca çözümler sunmak olduğunu anlatan Gümüşay, şöyle konuştu:

"Kapasitesini ve yeterliliğini hem kendimiz hem müşterilerimiz için göstermeyi amaçlıyoruz. 3. uydumuz da fırlatmak için gönderildi. Uydunun 11 Nisan'da fırlatılması bekleniyor. Bu bir yer gözlem uydusu. Üzerinde yüksek çözünürlüklü, çok bantlı bir yer gözlem kamerası var. Yer gözlem anlamındaki faaliyetlerimizi de bu test uydusuyla devam ettireceğiz. Önümüzdeki kısa vade planlarımız ise 2024 içerisinde IoT konusunda bir test uydusu daha göndermek. 2024 sonuna geldiğimizde takım uydularımızın ilk uydularını yörüngesine gönderip, Türkiye'nin yakın coğrafyasını kapsayacak şekilde IoT haberleşme hizmetlerini vermeye başlayacağız. Sonrasında takım uydudaki uydu sayılarını çoğaltıp hizmet kalitemiz ve kapsam alanımızı artırarak yola devam etmeyi planlıyoruz."

Bu sürede güçlü bir ekip ve altyapı oluşturduklarını vurgulayan Gümüşay, test uyduları sayesinde uyduların içerisindeki en uç alt sistemlere kadar kendilerinin yaptığını ve böylece yerlilik oranını giderek artırdıklarını dile getirdi.

Gümüşay, bu sayede haberleşme teknolojilerini de test ettiklerini, birçok kazanım sağladıklarını ve sunacakları hizmetin kalitesini yükselttiklerini ifade etti.

Uydularla haberleşmek için Bilkent Cyberpark ve Erzurum Teknik Üniversitesinde olmak üzere 2 yer istasyonu kurdukları bilgisini veren Gümüşay, ilerleyen süreçte hayata geçmesi planlanan 3 ve 4. yer istasyonlarına yönelik hazırlıkların da sürdüğünü belirtti.

"İlk fazda 80-85 uyduluk bir takım uydudan bahsediyoruz. Bunlar alçak dünya yörüngesinde farklı yörüngelerde olacaklar. Sonrasında ilave uydularla hizmet kalitesinin artırılacağı bir planımız var. 2024 sonunda başlayacağız. 2024 sonunda 5 uyduyla takım uydunun ilk aşamasını oluşturmak istiyoruz. Belli bir hizmet kalitesini tutturacak şekilde hizmet vermek için bu sayı yeterli olacak. Sonrasında 80-85 civarında uyduya çıkacağız, giderek artan sayılarla devam edeceğiz. İşin uzay segmenti yanında yer ve kullanıcı segmenti de oldukça önemli. Yer tarafında IoT cihazlarının doğrudan uyduya bağlanabileceği IoT modülü adını verdiğimiz cihazların geliştirme faaliyetleri devam ediyor. Bu cihazlar, kullanıcıların ekipmanlarına entegre edilebilecek oldukça küçük modüler cihazlar olacaklar. Kullanıcının bu verilere ulaşması için network serverların kurulması, arayüz yazılımlarının hazırlanması gerekiyor. Bu tür faaliyetleri de şu anda yürütüyoruz. 2024'te faaliyet vermeye başladığımızda bunlar da hazır, kullanıcının hizmetine sunulmuş olacak."

Özdemir Gümüşay, alçak dünya yönünde uydularıyla haberleşme hizmetleri verilmesi ve bunu özel teşebbüslerce yapılmasının yeni bir konu olduğunu ve ilgili düzenleyici kuruluşlarla yakın şekilde çalıştıklarını ve dünyadaki gelişmeleri takip edip uluslararası organizasyonlara katkı sağladıklarını belirtti. Gümüşay, 2024 planına uygun şekilde izin süreçlerini tamamlamayı hedeflediklerini ifade etti.

Bireysel kullanıcı açısından bakıldığında belki çok hissedilmese de uydudan IoT hizmetlerinin asıl olarak sanayide hissedileceğini belirten Gümüşay, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Örneğin bir maden işletmesinde karasal haberleşme ağında söz etmek mümkün değil, fiber hat çekmek ya da baz istasyonu kurmak çok maliyetli. Bu noktada uydudan haberleşme ya da uydudan IoT haberleşmesi çok ön plana çıkıyor. Bu noktada birçok sensör verisinin alınabileceği bir yapıdan bahsediyoruz. Bu tür noktalarda çok işe yarıyor. Kişisel kullanım olarak örneğin bazı ekstrem sporlarda sporcuların takip edilmesi, sağlık durumlarının izlenmesi olabilir. Çok yakında bir deprem felaketi yaşadık. Bu tür felaket durumlarında, karasal haberleşme ağlarının tahrip olduğu yangın, sel gibi durumlarda en azından afete müdahale eden ekiplerin haberleşmesi, koordinasyonunun sağlanması, konumlarının paylaşılması ihtiyaçlarının kısa mesajlarla iletilmesi konusunda IoT hizmetleri hayatımızda ciddi yansıma bulacak. Orman yangınlarının erken safhada tespit edilmesi, sahaya yerleştirilecek farklı sensörlerle mümkün olabilir. Hayatımızı kolaylaştıracak ve daha güvenli yaşamamızı sağlayacak bir teknoloji olacak."

Gümüşay, sonraki aşamada hedeflerinin cep telefonu ve Wi-Fi hizmetlerine yönelik projeler geliştirmek olduğunu sözlerine ekledi.