7 Ağustos 1915 sabahı, Kuzey Gurup Komutanlığının durumu iyi görünmüyordu. Kanlı Sırt geri alınamamıştı. 16. Tümen, geri almak için yaptığı saldırılarla erimekte idi. Gelen takviye birliklerde, 16. Tümenle beraber verdikleri ağır kayıplarla erimekte idi. Durum çok ciddi idi. Arıburnu'nun sağ yanındaki Sazlıdere ve Ağıldere mıntıkası Yayla Tepe'ye kadar, 5 Ağustosta Suvla koyundan çıkarılan İngiliz kuvvetlerinin denetimi altına girmiş, Conkbyırına kadar ilerlemiş İngiliz kuvvetlerine karşı, 14-25-64. Alaylar, Conkbayırının en kanlı savunma savaşını yapmaktadır. Conkbayırı düştüğü an, Arıburnu Cephesi kuzeyden kuşatılmış olacaktı. Kuzey Gurubunun en sağındaki 19. Tümen, bu gurubun en ağır topçu ateşine tutulmasına, Arıburnu-Conkbayırı yolunun açılması nedeni ile en çok saldırıya uğramasına rağmen,başarı ile direnen tek Türk birliği idi. 19. Tümen mıntıkası hariç, Kuzey gurubunda her yer sarsılmış yıkıntıya doğru gitmekteydi. Durum çok ciddi idi.6-7 Ağustos gecesi, Suvla koyundan çıkan İngiliz Kolordusu, 7 Ağustos'da saat 03.00'den itibaren Conkbayırı istikametine doğru yürüyüşe geçer. Fakat Kolordu Komutanının, kendisine gösterilen boş hedeflerin savunmasız olması onun gevşek hareket etmesine neden olur. Bu durum da zaman kaybına neden olur ki, bu durum Türk ordusunun savunma hazırlığı için büyük bir avantajdır. Bu durumdan yararlanan Kolordu komutanı Esat Paşa, 9. Tümeni, Kaba Tepeden Conkbayırına nakleder. 5. Ordu Komutanı Liman Paşa da Saroz Körfezini korumakla görevli olan 16. Kolorduyu, Anafartalar ve Conk Bayır bölgesine çeker. Bu Kolordunun komutanı Albay Fevzi Beyi de yeni kurduğu Anafartalar Gurup Komutanlığına görevlendirir. Bu komutanlığın görev alanı da Koca Çimentepe ve Anafartalar bölgesi idi. Conkbayırı da, Kuzey Gurup komutanlığının savunmasına verilir. Liman Paşa Güney gurubundaki 8. Tümeni de Arıburnu'na görevlendirir. İngiliz kuvvetlerinin Yayla Tepede mevzilenmesi, kolordunun gevşek davranması, Türk savunmasının kurulmasını sağlamıştır. 7 Ağustos sabahı 14-25 ve 64. Alaylar Kurt Geçidini tutarlar. Hatta 25. Alay karşı saldırıya geçerek İngilizleri Şahin sırtına kadar sürer. Dağınık durumda olan İngilizler kendi aralarında emir komuta birliği sağlayamadıklarından yürüyüşü 8 Ağustos sabahına kadar ertelerler. Fakat donanma 8 Ağustos sabahına kadar Türk savunmasının yerleştiği bölgeleri topa tutar.7 ağustos öğleden sonra 64. Alay gelen emre göre Şahin Sırta saldırıya geçip oraya yerleşecekti. Fakat donanmanın başlattığı topçu ateşi altında yapılacak bu saldırının çok yararlı olmadığı anlaşılınca vazgeçilir. 6-7 ağustos gecesi Anafartalar Gurup Komutanlığına görevlendirildiğini öğrenen Albay Fevzi Bey birlikleri ile beraber derhal yola çıkar. İki günlük yolu bir günde yürüyerek Anafartalara gelir ve Liman Paşaya bilgi verir. Albay Fevzi beyin göreve başladığını öğrenen Liman Paşa, 7 Ağustos öğleden sonra, 8 Ağustos sabahı, Azmak Derenin iki yanından bir saldırı yapılmasını emreder.7 Ağustos günü asıl saldırının Anafartalar, Conkbyırı ve Koca Çimen Tepe üzerinden yapıldığını fark eden Liman Paşa ve Kurmay heyeti, İngilizlerin düzensizliğini fırsat bilerek Anafartalar Gurup Komutanlığı adı altında bir savunma düzeni kurulur ama ne bir savunma planı, ne bir harekat planı ve ne de emir komuta düzeni vardır. Her şey karmakarışıktır. Bunu Mustafa Kemal hatıralarında şöyle açıklar: "24. alay Komutanı Nuri Conker, Esat Paşa'nın karargahından 19. Tümen Komutanı Mustafa Kemal'i arar ve ona sorar. (Gurup Komutanından Conkbayırına hareket ve düşmana taarruz emrini aldım. Anladığıma göre orada muhtelif kıtaat varmış. Buna ve bilhassa kumanda hususuna dair malumat rica ettim. Asabi bir halde bulunan kumandan paşa ve erkan-ı harbiye reisi fazla söze lüzum yok dediler. Oradaki vaziyet hakkında beni tenvir et. Ortada kumandan yok) Durumun çok hassas olduğunu gören Mutsa Kemal, Nuri Conker'e şöyle der: Serian Conkbayırı'na hareket et. Hadisat kumandanı tayin edecektir." Yukarıdaki hatıra, Conkbayırı'nda düzenin olmadığını açık bir şekilde ifade ediyor. Mustafa Kemal 7-8 ağustos tarihleri arasında 5. Ordu ve Kolordu karargahı hakkında şöyle bir not düşmüştür: "Muharebede kuvvetten ziyade, kuvveti maksada muvafık sevk ve idare etmek mühim olduğu düşünülmüyordu".
Ahmet Oğuz Bahadır / diğer yazıları
- Erzincan ateşkesi ve sonucu / 14.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011