ABD'de Türkiye'ye yaptırım kararı

Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri alımı nedeniyle Türkiye'ye yaptırım uygulanmasını öngören tasarı ABD Temsiler Meclisi tarafından onaylandı. ABD'de Temsilciler Meclisi'nin Cumhuriyetçi üyesi Adam Kinzinger ile Demokrat Üyesi Abigail Spanberger tarafından sunulan yaptırım tasarısı oybirliğiyle kabul edildi. Tasarı, S-400 alımı nedeniyle Türkiye'ye yaptırım uygulanması için Başkan Donald Trump üzerinde baskı oluşturuyor. Tasarıda, Türkiye'nin Rusya ile yaptığı S-400 anlaşmasının, ABD Kongresi'nin Ağustos 2017'de çıkardığı ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) kapsamına girdiği ifade ediliyor. Tasarının yasalaşması için önce Senato'dan geçip daha sonra da ABD Başkanı Donald Trump tarafından imzalanması gerekiyor. Adam Kinzinger geçen hafta sözkonusu tasarıyı sunarken yaptığı açıklamada, şu ifadeleri kullanmıştı: "Türkiye, Rusya ile yaptığı silah anlaşması nedeniyle NATO üyeleri tarafından yapılan uyarıları görmezden geldi ve S-400 sistemlerinin kurulmasını kabul etti. Eylemlerinin hoş görülmeyeceğini ve ciddi sonuçlarla karşılanacağını çok açık bir şekilde belirtmeliyiz. Mevzuatımız bunu yapıyor ve Türkiye'nin eylemlerini açıkça yaptırım gerektiren bir suç haline getiriyor."

Türkiye'nin F-35'leri Pentagon'a satılıyor

Öte yandan ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) tarafından önceki gün yapılan açıklamada, Türkiye için üretilen 8 adet F-35 uçağının, ABD Hava Kuvvetlerine göre yapılandırılarak satın alınması için, üretici firma Lockheed Martin ile yapılan kontratta değişikliğe gidildiği ifade edildi. Kontratta, 861 milyon 731 bin 778 dolarlık değişime gidildiği duyuruldu. Açıklamada, Türkiye'nin F-35 programından çıkarıldığına işaret edilerek kontrattaki bu değişiklik kapsamında F-35 üretim bandı olan Lot 14 kapsamında Türkiye için üretilen 8 F-35A Lightning II uçağının, yeniden yapılandırılarak ABD Hava Kuvvetlerine katılmasının öngörüldüğü belirtildi. Uçaklar konusundaki çalışmaların Mayıs 2026'ya kadar bitmesinin öngörüldüğüne işaret edilen açıklamada, kontrat değişikliğinden doğan maliyetin 2020 bütçesinden karşılanacağı kaydedildi.

Kriz nasıl bu noktaya geldi?

Türkiye, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemlerini teslim aldıktan sonra ABD geçen yıl Temmuz ayında Türkiye'nin F-35 programına ortaklığını askıya almıştı. ABD Başkanı Donald Trump, Barack Obama döneminde Türkiye'ye Patriot'ların satılmamasının yanlış olduğunu, bununla beraber, Rusya'dan S-400 alması gerekçesiyle Türkiye'ye F-35 savaş uçaklarını satmayacaklarını açıklamıştı. Ancak ABD, Türk şirketlerinin belirli parçaları üretmesi için mevcut kontratları feshetmemiş ve yeni tedarikçiler bulunana kadar Türk şirketlerinin bu yıl sonuna kadar parça tedarik etmeye devam etmesine izin verilmişti. Pentagon, 1 Temmuz'da Müşterek Taarruz Uçağı F-35'in bazı parçaları için 2022'ye kadar Türk şirketleri ile çalışmaya devam edeceğini açıklamıştı. Türkiye toplam 100 F-35A tipi savaş uçağı satın almayı taahhüt etmiş ve 6'sının mülkiyetini devralmıştı. Ancak Türkiye'nin ortaklığı askıya alındıktan sonra ABD Kongresi savunma bütçesinde Türk uçaklarının ABD Hava Kuvvetleri için satın alınması konusunda Pentagon'a yetki vermişti. Türk şirketleri F-35 uçağı için 1000'den fazla parça üretiyordu.