Ağzı olan konuşuyor!

Yine kaçtı uykularım... Yazalım bari.

Herkesin ağzında, ekonomik kalkınmanın reçetesi olarak varsa yoksa üretim, üretim, üretim.

Bunu söyleyenler eminim, evdeki fırınında bir kere bile kek üretmemiş arkadaşlardır.

Olaya tarım ve hayvancılık yönlü bakacak olursak, tarımın en büyük gider kalemleri malumunuz olduğu üzere; mazot, gübre, tohum. Gelir kaynağı ise sadece elde etmeyi umduğu tarımsal ürün.

1974 yılında 1 litre mazot ile 1 kg buğday fiyatının başa baş olduğunu, 2001 yılında 1 litre mazot için 2.83 kg. buğday gerektiği, 2011 yılına gelindiğinde ise 1 litre mazot için 7 kg. buğday gerektiği geçmiş yıllar incelendiğinde ortaya çıkıyor. 2019 yılına gelindiğinde ise yine 1 litre mazot için 5-6 kg buğday gerektiği gözlemleniyor. 2016'da litresi 3.84 kuruş olan mazot, bugün 6.60 TL seviyelerindedir. Aradaki fark %59'lar civarındadır. Gübre açısından bakacak olursak, 2017'de ton fiyatı 617 TL olan amonyum sülfat gübresinin, güncel fiyatı 1.400 TL'dir. Aradaki fark, %120'ler civarında gerçekleşmiştir. Yine 20.20 gübre ton fiyatı 1.000 TL civarında iken, 2.200 TL'ye çıkmıştır. Aradaki fark yine %120'ler civarındadır.

Bununla beraber, Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Başkanı Özden Güngör'ün açıklamalarına göre, 2017'de ekilen buğday alanı 76.7 milyon dekar, üretim 21.5 milyon ton, fiyat 940 liraydı. 2018'de ekilen alan 72.9 milyon dekara, üretim 20 milyon tona düştü. Fiyat 1.050 lira oldu. 2019'da ekilen alanın 70.5 milyon dekara, üretimin de 19 ile 19.5 milyon tona düşmesi bekleniyor. 

Arpada 2017'de ekilen alan 24.2 milyon dekar, üretim 7.1 milyon tondu. Fiyat ise açıklanmadı. 2018'de ekilen alan 26.1 milyon dekara çıktı, üretim ise 7 milyon tona geriledi. Fiyat 825 liraydı. 2019 yılında ekilen alanın 27 milyon dekara, üretimin de 7.3 milyon tona çıkması bekleniyor. Buradan anlaşıldığına göre sadece son 2 yılda buğday ekim alanlarında 6,2 milyon dekarlık bir alanda üretimin yapılmadığı ortaya çıkıyor. Bu sadece buğday için bir inceleme. 

Örnek olması açısından, ZMO'nun 2019 nar raporuna göre, ithalat verileri karşılaştırıldığında, en fazla ithalat yapılan ülke Rusya'dır. İlginç olan Rusya'nın en fazla nar ihracatı yaptığımız ülkelerden biri olmasıdır. 2018 yılında Rusya'ya 47 bin ton nar ihraç edilmişken, bu ülkeden 324 bin ton nar ithal edilmiştir. Ana konum bu olmadığı için daha da detaylandırmayacağım ama sadece iki üründe resmi veriler ışığında görülen tablo budur.

Ben bu resmi verileri sevmiyorum aslında. Çok da can sıkıcı buluyorum açıkçası. Neyse biz kendi bildiğimiz yoldan devam edelim.

Ürettim, ürettim, ürettim ne mi oldu? Buyurun Halil İbrahim sofrasına...

Üretim planlaması, genel olarak geçmiş yıllar ve bu yılın beklentileri göz önüne alınarak hazırlanır. Geçen yıl 10.000 adet satmışım, bu yıl da hadi 8.000 satayım derken, evdeki hesap çarşıya uymaz. Piyasa rekabet koşullarında, faizli borcu olan esnafın ödemesinin günü geldiğinde neler yapacağını  hayal bile edemezsiniz. Ben çok karşılaştım açıkçası, maliyetin altında mal satan üreticiye. Elinde mal var, para yok. Artık kaça tutturursa esnaf o malı elinden çıkarmak zorundadır. Alacaklılar kapıya doluşmadan. 

Bu arada kendi tahsilat yüzdesi her geçen gün düşer. Ama müşterisidir, sesini çıkaramaz, kaybetmemek için velinimetini. Baş Hoca eserinde 'Deflasyon' diye tanımlar bu illeti. Her geçen yıl maliyetler artıp gider, kendi üretimine maliyetlerdeki artış kadar asla zam yapamaz. İnsaflı ve vicdanlıdır benim üreticim. Anlar 'Resesyona' girdiğini ama hep umutludur gelecekten. Günler birbirini kovalar, umutlar hiç bitmez. Her geçen gün onu sürükler 'Stagflasyona.' 

Aslında bunun sonucu baştan bellidir. 'Konkordato.' Yani borca batıklık.

Kendim ettim, kendim buldum gül gibi sararıp soldum deriz hep beraber.

Abi, seviyoruz biz bu hayatı. Sıkıntı, stres, verem, kanser diyorsanız, size Allah selamet versin. Hani ne yapacağız diyorsanız o Aksakallının adresi var bende.