Anadolu'nun taksimi/ Ahmet Oğuz BAHADIR

Rusya Dışişleri Bakanı Sazonof, İngiltere'nin, Yunanistan hakkında Anlaşma gurubuna katılmaması için uyguladığı baskıya bir son vermesi için uyarıda bulunmasına 4 nisanda olumlu bir karşılık verir. Hatta Aydın Vilayeti'nin Yunanistan'a verilmesini ister. 8 Nisan 1915'de İngiltere Dışişleri Bakanı Grey, Sazonof'a karşılık verir: "Yunanistan'a sizin görüşleriniz doğrultusunda başvurmayı uygun buluyoruz".8 Nisan 1915 tarihinde yapılan diplomatik ilişkilerde düşünce birliği sağlanınca, Atina'daki İngiltere (Eliot), Fransa (Deville), Rus (Demidof) Büyük elçileri, Yunanistan Başbakanı ile savaş durumu ve savaştan sonra yapılacak olan Anadolu'nun taksimi tartışılmaya başlanır. Yunan Başbakanı ve Dışişleri Bakanı ile Elçiler arasındaki pazarlığın ağırlık noktası Anadolu topraklarının taksimidir.10 Nisanda Fransa, müttefiklerine aşağıdaki belgenin Yunanistan'la görüşülmesini ister.Ancak savaşa muzaffer oluncaya kadar ve Fransa ile İngiltere'nin şarkta ve öbür yerlerde Rus muhtırasında da anıldığı gibi geçekleştirildiği takdirde yani Fransa, Yunanistan'ın yalnız Osmanlı ile değil genel savaşın sonuna kadar her cephede savaşmasını, ancak Büyük devletlerin ihtirasları tatmin edildikten sonra Yunanistan'a bir pay çıkarılmasını ister. Çünkü savaşın sonunda, Fransa'nın hayallerinde Batı Anadolu'da vardır. Fakat onun bu teklifini müttefikleri kabul etmez.12 Nisanda Üçlü Anlaşma Devletleri Büyük Elçileri Atina'da toplanarak Yunan Başbakanına anlaşma için bir nota verirler. Başbakan Gunaris en kısa zamanda cevap vereceğini söyler. Ayrıca elçilerden istenilen yardımın önemini sorar. İngiltere Elçisi Eliot, bu soruya cevap verecek durumda olmadığını söyler. Gunaris Aydın Vilayeti ile ilgili olarak ayrıntılı bilgi ister. Eliot, İzmir Hinterlandının önemli bir parçasının düşünüldüğünü söyler.Başbakan Gunaris, "Daha önce Yunanistan'a (Aydın Vilayetinde verilecek yerler) tabirinin Yunan Hükümetince nasıl anlaşıldığına dair kendilerine Venizelos tarafından verilen bilgileri hükümetlerinize gönderdiniz mi" diye sorar. Eliot "Resmi olarak değil, yarı resmi olarak bildirildi, hükümetime gönderdim, karşılığını alamadım" der. Demilof ile Deville haberimiz yok cevabını verirler.Yunan  Başbakanı Gunaris 14 Mayıs 1915'de, 8 nisan tarihli savaşa katılması ile ilgili başvuruya, yazılı olarak Atina'daki Üçlü Anlaşma elçilerine bildirir.Boğazlar meselesiFransa, Rusya'nın, İstanbul ve Boğazlar konusundaki isteklerine karşı bir direnme siyaseti izler. Çünkü Fransa bir Akdeniz ülkesidir. Rusya İstanbul ve Boğazları alınca, o da bir Akdeniz ülkesi olacaktır. O zaman Fransa, bugünkü müttefiki Rusya ile ya Akdeniz'deki çıkarlarını paylaşacak veya Rusya ile çatışacaktı. Bu nedenledir ki Fransa'nın , Rus isteklerine karşı olmada, kendi çapından haklıdır. Fransa, Rusya'nın Boğazlar ve İstanbul konusundaki isteklerinin gerçekleşmemesi için, Osmanlı Devleti ile ayrı bir barış yapmayı düşünür. 1915'de yapılan Cavit Bey -Boussenot görüşmesi ile ilk diplomatik temasları başlatır. Cavit Bey-Boussenot görüşmesi ile ilgili belgeleri incelediğimiz zaman, Osmanlı Devleti ile barış kanısına rahatlıkla ulaşabiliriz. Çünkü Almanya ve Avusturya'nın o günlerde Rusya'ya ayrı bir barış yapabilmek için İstanbul ve Boğazları teklif etmesi, Fransa da buna karşılık olarak Osmanlı ile ayrı bir barışa hazırlayarak Akdeniz'deki çıkarlarını korumak istemektedir. Fakat Cavit Beyin 30 mart tarihli görüşmesine Osmanlının müttefiki, Almanya ve Avusturya'nın, Rusya ile ayrı barış için çalışmalarını Boussenet'ten öğrenmesine rağmen, aklından çok hisleri ile hareket ettiği için başlayan bu diplomasiyi durdurmuştur. 31 Mart 1915'de İtalya'nın savaşa katılması isteğinde Petrograd'daki Fransız Büyük Elçisi Paleologue ile Sazonof arasında sert tartışmalar olur. Çünkü İtalya'nın savaşa katılmak için Dalmaçya kıyılarındaki istediği menfaatler üzerine Sazonof, Paleologue şöyle der: "İtalya'nın istekleri Slav vicdanına karşı bir meydan okumadır. Düşününki Dalmaçyalı Aziz Isaac (İshak) Ortodoks ayinlerinde en büyük Azizlerden biridir." Bu sözler karşısında Paleologue, 9 Nisan 1915'de Sazonof'a şöyle bir karşılık verir: "Sırbistan'ı kurtarmak için silaha sarıldık. Çünkü onun yok olması Germen Devletlerinin egemenliğini sağlardı. Ancak Slavlığın hülyalarını gerçekleştirmek için savaşmıyoruz. İstanbul'un fedası yeter."Ertesi günü,10 Nisan 1915 de Delcasse, İstanbul ve Boğazlar ile ilgili, Rusya lehinde olumlu olan kararı  açıkladığı zaman, bütün Fransız halkı en azından yukarıda, Sazonof'a karşıtlığını gördüğümüz Paleologue kadar üzgün ve öfkelidir.