Bakan Nebati ve ecdadı

Ülkemizde her gelen gün maalesef bir önceki günü aratır vaziyette. Ama iktidar partisi hiç bozuntuya vermiyor. Hele sayın bakanların açıklamaları, teşbihleri, örnekleri az bir kesimden alkış alsa da hm gerçeklerle, hem de diğer mevkidaşlarının açıklamalarıyla, hem de tarih ile çelişiyor.

Örneğin Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu, '2023 hedeflerimizi gerçekleştirdik. Artık bundan sonra 2025, 2053 ve 2071 hedeflerimize odaklandık' derken AK Parti Grup Başkanvekili Cahit Özkan, "AK Parti olarak Cumhurbaşkanımız liderliğinde 20 yıldan beri bizler bu ülkede ucuz elektrik ve enerji için hem akaryakıtta, elektrikte, doğalgazda ucuz enerjiye ulaşabilmek için 20 mücadele ediyoruz' diyor.

Ama itiraf edeyim bakanların en renklisi Sayın Nebati. Her açıklaması bomba! 

Enflasyon şu an yüzde 61, problem mi? 

Problem ama ekonomiyi faiz kıskacından da çıkardık…

Türk lirası zaten bulunabileceği en zayıf durumda, bundan daha kötüsü ne olabilir?

Hepimiz bir ülkü peşindeyiz. Bayrak yere inmeyecek, ezan susmayacak…

Tüm dünyada enflasyon en büyük sorun. Bunu daha çok konuşacağız. Kronik kötümserler felaket tellallığı yapsınlar. Gerekirse gemileri karadan yürütür yine de hedeflerimize ulaşmasını biliriz' gibi nice cümleler.

Aya dört şeritli yol yapılıyordu. Ardından aya sert bir iniş, planları anlatıldı. Geldiğimiz nokta ise gemileri karadan yürütmek. Kim gibi? Ecdat gibi.

Evet, Türklerin kurduğu Osmanlı devleti kuruluş ve yükseliş dönemlerinde büyük zaferlere imza attı. 

Ama ilginçtir (!) her fırsatta 'ecdat' edebiyatı yapanlar, Osmanlı'yı kuran ruhun nasıl bir ruh olduğu merak etmediği gibi nasıl çöktüğünü de itiraf etmediler. 

Üç kıtaya hükmeden Osmanlı bile bile, göre göre kendini ekonomik buhrana soktu. Cephede savaşan askerine erzak temin edemeyecek hale geldi. Ekonomi yönetimini İngiliz ve Fransızlara devretti. Ama Saray ve kadrosunu, hayat standartlarından zerre taviz verilmedi. 

Daha önceki Osmanlı'nın nasıl çöktüğünü yazmıştım. Özetleyeyim: 

Osmanlı İmparatorluğu'nun aldığı ilk dış borç, Kırım savaşının başlangıcında (1853-1854 ) Fransa'dan 200.000 sterlin tutarındadır. 

1854'ten 1923'e kadar toplam 41 borç anlaşmasına imza atmıştır.

Osmanlı borçlar tarihinde 1854-1881 yılları arasındaki 20 yılda adeta borca batmış ve bu dönemde ortalama yüzde 5,5 faiz oranı ile toplam 245.2 milyon Osmanlı lirası borç almıştı. 

Bu rakamın 134.1 milyonu ele net olarak ele geçerken, 111.6 milyon lira komisyon ve masraflara gitmiştir.

İlk borcun alınmasının üzerinden 20 yıl bile geçmeden Osmanlı Devleti borçlarını geri ödemede sıkıntıya düşmüş 1875 yılında moratoryum yani borçlarımı ödeyemiyorum, gelin yeniden yapılandıralım, ilanını yapmıştı.

Böylece alacaklı devletler, verdikleri borçların tahsilini garanti edebilmek için 1881'de Muharrem Kararnamesi ile Düyun-u Umumiye İdaresi'ni kurup, Osmanlı ekonomisinin kontrolünü ele almışlardı.

Osmanlı 1882-1914 yılları arasında ortalama % 4,5 faizler 26 tane daha borç anlaşması yapılmış ve 86,5 milyon Osmanlı Lirası borç almıştı.

1918 yılında dış borçlar 139 milyon Osmanlı Lirası iken, 1911-1913 yılları arasında çıkarılmış olan ve en geç 1918'de ödenmesi gereken yaklaşık 10 milyonluk hazine tahvilleri de ödenememişti.

Türkiye, Düyun-u Umumiye'ye olan borcunun son taksitini, ilk dış borcun alınmasından tam yüzyıl sonra 25 Mayıs 1954'te ödemiştir.

Ekonomik yapıya bakınca! 1912 yılında İstanbul'da kayıtlı 40 tane bankerin 12'si Rum, 12'si Ermeni, 8'i Musevi ve kalanı Levanten olmak üzere hepsi gayrimüslimdi. 

1915'te Osmanlı'da 283 fabrika vardı. 149'u İstanbul'da, 61'i İzmir'de 73'ü diğer şehirlerde idi. Fabrikalardaki sermaye dağılımı şöyle; %50'si Rum, %20'si Ermeni, %5'i Musevi, %10 diğer yabancılar, %15'i Müslüman Türk. 

283 fabrikada toplam 15.000 işçi çalışmakta idi. Nitelikli işgücü gerektiren sanayideki işgücü dağılımında bile Türkler %15 oranında istihdam edilmekteydi.

(Bilgiler Doçent Hatice Bahar Aşcı'nın, 'Türkiye'nin 150 yıllık borç serüveni' adlı doktora tezinden derlenmiştir)

Bugüne gelelim! 20 yılda AKP 450 milyar dolar borçlandı. İç borç 1 trilyon 700 milyar seviyesinde. Hükümet hala borç arıyor. En yüksek faizle borçlanan birkaç ülkeden biri olduk.

Diğer taraftan gemileri karadan yürütemezsiniz. Çünkü kara kalmadı. 115 milyon metrekare toprak sattınız.  

Bu sistemde çıkış yok, gemileri yürütecek karada yok. BTP lideri Hüseyin Baş'ın dediği gibi 'sistemin değişmesi lazım, Milli Ekonomi Modeli artık kanundur, tek çıkış yoludur'.