Derdimizi anlatabiliyor muyuz?
18.02.2003 00:00:00
"www.hipokrat.org" adresiyle ulaşılabilen web sitesinde, sağlıkla ilgili Anadolu'nun çeşitli yörelerinde kullanılan yaklaşık 9 bin deyişin bulunduğu belirtiliyor. Bu deyişler Prof. Dr. Zafer Öztek ve Prof. Dr. Hamza Zülfikar tarafından hazırlanan "Halkın dilinde sağlık deyişleri sözlüğü"nde de yer alıyor.
Halkın, derdini anlatmakta kullandığı deyişler ve kullanıldığı yörelerden bazıları şöyle:
Acerik (Mide ekşimesi ve hazımsızlık-Muğla), Acımak torbası (Safrakesesi-Hatay), Alavlanmak (Hastanın ateşinin yükselmesi-Afyon), Alazlanma (Yüzde ve vücutta çıkan çıbanlar, kızartılar-Uşak, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya, Kars, Çankırı, Çorum, Ordu, Trabzon, Erzurum, Sivas, Yozgat, Ankara, Niğde, Konya), Ayı günü yitmek (Gebelik süresini tamamlamak, doğum zamanı gelmek-Niğde),
Babuk (Omurganın her bir kemiği, omur-Denizli), Baf (Akciğer-Kars), Bağ (Guatır-Antalya), Bağar (Karnı bir hastalıktan şişmiş kimse-Ağrı), Bahak (Çok öksürüklü kişi-Konya), Barı bişmek (Sıcaktan yanmak, terlemek-Afyon), Basarak (Görme kudreti-Bolu), Başciğez (Çıbanbaşı- Elazığ), Baş hapı (Aspirin-Denizli, İzmir), Başı fulanmak (Başı dönmek- Konya), Beğ (Ciltteki koyu renk leke-Kayseri), Beğ olmak (Midesi bozulmak, ishal olmak-Niğde),
Gabar gabar olmak (Vücutta yer yer kabarcıklar olmak-Gaziantep), Gars (Eki kürek kemiği arası-Kars), İlmece (Kızamık hastalığı-Burdur), Lülle (Baldır kemiği-Van), Kacik (Topuk kemiği, tarak kemiği-Erzurum), Kandilli (Gözünden sürekli yaş akan kimse- Konya), Kangal (Böbrek-Gümüşhane), Kanyel (Egzama-İstanbul), Kara pençe (Şarbon hastalığı-Ankara), Kedi biciği (Koltuk altında çıkan birçeşit çıban-Afyon, Isparta, Burdur), Kıcır kemiği (Kalça kemiği-Tokat), Koça (Siğil-Samsun),
Paçala (Safra kesesi-Artvin), Pere(Yara, bere-Eskişehir), Punç oynamak (Loğusa kadının sancılanması-Çorum), Şarik (Salya-Elazığ), Uşaklık (Dölyatağı, rahim-Isparta, Eskişehir, Çorum, Amasya, Rize, Trabzon, Artvin, Erzincan, Malatya, Kahramanmaraş, Hayat, Sivas, Kırşehir, Niğde), Zaha(Loğusa-Van), Zekkirdemek (Titremek-Niğde), Zincir kemiği (Belkemiği- Eskişehir, Konya).
Halkın, derdini anlatmakta kullandığı deyişler ve kullanıldığı yörelerden bazıları şöyle:
Acerik (Mide ekşimesi ve hazımsızlık-Muğla), Acımak torbası (Safrakesesi-Hatay), Alavlanmak (Hastanın ateşinin yükselmesi-Afyon), Alazlanma (Yüzde ve vücutta çıkan çıbanlar, kızartılar-Uşak, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya, Kars, Çankırı, Çorum, Ordu, Trabzon, Erzurum, Sivas, Yozgat, Ankara, Niğde, Konya), Ayı günü yitmek (Gebelik süresini tamamlamak, doğum zamanı gelmek-Niğde),
Babuk (Omurganın her bir kemiği, omur-Denizli), Baf (Akciğer-Kars), Bağ (Guatır-Antalya), Bağar (Karnı bir hastalıktan şişmiş kimse-Ağrı), Bahak (Çok öksürüklü kişi-Konya), Barı bişmek (Sıcaktan yanmak, terlemek-Afyon), Basarak (Görme kudreti-Bolu), Başciğez (Çıbanbaşı- Elazığ), Baş hapı (Aspirin-Denizli, İzmir), Başı fulanmak (Başı dönmek- Konya), Beğ (Ciltteki koyu renk leke-Kayseri), Beğ olmak (Midesi bozulmak, ishal olmak-Niğde),
Gabar gabar olmak (Vücutta yer yer kabarcıklar olmak-Gaziantep), Gars (Eki kürek kemiği arası-Kars), İlmece (Kızamık hastalığı-Burdur), Lülle (Baldır kemiği-Van), Kacik (Topuk kemiği, tarak kemiği-Erzurum), Kandilli (Gözünden sürekli yaş akan kimse- Konya), Kangal (Böbrek-Gümüşhane), Kanyel (Egzama-İstanbul), Kara pençe (Şarbon hastalığı-Ankara), Kedi biciği (Koltuk altında çıkan birçeşit çıban-Afyon, Isparta, Burdur), Kıcır kemiği (Kalça kemiği-Tokat), Koça (Siğil-Samsun),
Paçala (Safra kesesi-Artvin), Pere(Yara, bere-Eskişehir), Punç oynamak (Loğusa kadının sancılanması-Çorum), Şarik (Salya-Elazığ), Uşaklık (Dölyatağı, rahim-Isparta, Eskişehir, Çorum, Amasya, Rize, Trabzon, Artvin, Erzincan, Malatya, Kahramanmaraş, Hayat, Sivas, Kırşehir, Niğde), Zaha(Loğusa-Van), Zekkirdemek (Titremek-Niğde), Zincir kemiği (Belkemiği- Eskişehir, Konya).
