Covid-19 beraberinde dijital Covid-19'u da getirdi. Koronavirüs dijital alana da bulaştı. Covid-19 insan sağlığını etkiliyor. Dijital Covid-19 ise; insan haklarını, özgürlükleri hatta ülkelerinin bağımsızlıklarını tehdit eder durumda. Adım adım tartışalım.
Bahreyn, dünyada dijital Covid-19 aşı pasaportu uygulamasını başlatan ilk ülkelerden biri oldu. Bahreyn hükümetinin yaptığı açıklamaya göre Türkiye'deki HES uygulaması gibi benzeri bir uygulama, dijital aşı pasaportuna dönüştürülmüş durumda. Hesap sahibinin; adı, doğum tarihi, uyruğu ve aşı türü gibi bilgileri bu dijital platforma işlenecek. Bu da herhangi bir zamanda, yetkililer tarafından erişilebilecek bir pasaport işlevi görecek.
Dünya Sağlık Örgütü yetkilileri de, e-aşı sertifikası konusunda diğer devletlerle çalışmanın yollarını araştırmaktadır.
Avustralyalı havayolu şirketi Qantas, gelecekte sadece aşılı yolcuların uçuşuna izin vereceğini açıklamış.
Dijital dünya vatandaşlığı
Bütün bu gelişmeler şu soruyu akla getiriyor: Dijital sağlık pasaportları, yakında tüm kimlik kartlarının ve pasaportların yerini mi alacak? Dijital dünya vatandaşlığı mı geliyor? Zira, normal pasaport olsa bile dijital pasaportunuz yoksa seyahat edemeyecek duruma geleceksiniz.
Covid-19 olmasa, veri gizliliği ve insan haklarına aykırılığı nedeniyle bu uygulamanın kabul edilmesi mümkün değildi. Ancak yakın bir gelecekte dijital aşı sertifikası olmayan, başta seyahat olmak üzere pek çok kamu hizmetinden faydalanamayacak.
Gelişen teknoloji, makinelerin ve dijital dünyanın insan hayatını kolaylaştırması ve hızlandırması ilerleme olarak görülse de; insanların özgürlük ve temel haklarında geriye gidiş var. Birey ve özgürlüğü, mahremiyeti ikinci plana itilmiş durumda.
Neden mi? İnsanların, temel haklarını kullanması; arkasında yapay zekanın olduğu görünmez ve dijital dünyanın iznine mahkum edilecek de ondan.
21.yüzyıldayız. İnsan haklarında nasıl geriye gidiş olur? Bu size biraz ters gelebilir. Öyleyse bazı uygulamalarla açıklayalım:
Dijital sağlık pasaportu kişi özgürlüklerini olumsuz etkileyecek
Dijital aşı sertifikası tam uygulanmaya başlandığında bazı insanlar Covid-19 testlerine veya aşılarına erişilemediklerinde veya bunları kanıtlayamadıklarında özgürlükleri fiilen kısıtlanacak. Zaten bunu kısmen yaşıyorsunuz. Kamu kurumlarının kapılarında bazı insanların beklediklerini ve ellerinde telefonlarla HES kodlarını bulmaya çalıştıklarına şahit olmuşsunuzdur.
Milyonlarca insanın verileri dijital alana aktarıldığında bir nevi geçiş izni için bu sistemin yanıt vermesi beklenecek. Sistem yanıt vermediğinde ise insanların temel hak ve özgürlüğü özgürlükleri kısıtlanmış olacak.
Dijital ortamlar da elektrik ve internet tabanlı çalışmaktadır. Bunlar çalışmadığında ise şu sözleri çok duyacaksınız: Sistem yok, uçamazsınız. Sistem yok, adalete erişemezsiniz. Sistem yok, şu kamu hizmetinden faydalanamazsınız?
Fiilen orada olmayan bir dijital sistem, merkezi bir platformdan hayatınızı yönetecek. Bir nevi talimat ve onay makamı gibi çalışacak. Sistem çalışmadığında veya yavaşladığında ise insanlar, temel haklarını kullanamayacak.
Dünya'da, temel hak ve hürriyetleri geri plana iten zorunlu bir dijitalleştirme çabası var. Teknoloji şirketleri de bu durumdan gayet memnun. Kendi, milli yazılımı ve teknolojik donanımı olmayan ülkeler, istese de istemese de dijital eyalet durumuna gelecek.
Dijital dünya vatandaşlığını yakında çok konuşacağız.
- ABD’nin Afganistan aynası -2- / 10.07.2021
- ABD’nin Afganistan aynası -1- / 09.07.2021
- Aşı emperyalizmi savaşları / 11.06.2021
- Atatürk’ün harp sanatının sırrı / 25.05.2021
- Dijital Ramazan Bayramı / 13.05.2021
- İsrail’in saldırısına hangi dizi ile karşılık vereceğiz! / 09.05.2021
- Çin Ortadoğu’da ABD’ye ‘şah’ dedi / 02.04.2021
- İnsanın sayısallaşması / 25.03.2021
- ABD, Kuzey Kore’ye neden demokrasi getiremiyor? / 18.03.2021