Dış borcun yüzde 26.5'i Türk vatandaşlarına
11.01.2006 00:00:00
Türkiye'nin geçen yıl eylül sonu itibariyle 165.3 milyar dolarla rekor bir düzeye ulaşan dış borç stokunda, Türk vatandaşlarına olan borçların payı yüzde 26.5'e kadar yükseldi. 165.3 milyar dolarlık dış borç stokunun 43.5 milyar dolarını iç borç ya da iç kredi olarak değerlendirilebilecek kalemler oluşturdu.
Hazine Müsteşarlığı ve Merkez Bankası verilerinden ANKA'nın yaptığı hesaplamaya göre, özelikle bankacılık sektörünün çeşitli vergisel kolaylıklar nedeniyle, yurt içindeki şirketlere yurt dışındaki şubeleri aracılığıyla kredi kullandırmaya giderek daha fazla ağırlık vermesi, dış borç stoku içerisindeki Türk vatandaşlarına olan borçların payını giderek büyütüyor.
Hazine Müsteşarlığı'nın kamu ve özel sektörün toplam dış borçları olarak açıkladığı 165.3 milyar doların, 15.3 milyar dolarlık kısmını yurt dışında ikamet eden ve çalışan Türk vatandaşlarının Merkez Bankası nezdindeki kredi mektuplu döviz tevdiat ve süper döviz hesapları oluşturuyor. Türk vatandaşlarının mevduatı olduğu halde bu tutar borç stoku içerisinde Merkez Bankası'nın dış borcu olarak yer alıyor. Oysa yurt dışındaki Türk vatandaşlarının Türkiye'deki ticari bankalarda bulunan mevduatları dış borç olarak değerlendirilmiyor. Özel sektörün son yıllar da artan dış kredi kullanımlarının önemli bir nedenini de Türk bankalarının bazı vergi avantajları nedeniyle yurt içindeki şirketlere kredileri yurt dışı şubeleri aracılığıyla kullandırma tercihlerinden kaynaklanıyor.
Bankaların yurt dışı şubeleri üzerinden Türkiye'ye açtığı krediler geçen yıl eylül sonunda 13.7 milyar dolara kadar ulaştı. Bu tutar 2003 yılı sonunda 6.6 milyar 2004 yılı sonunda ise 10.1 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Türkiye'nin dış borç stokunun 30.5 milyar dolarını Hazine'nin uluslararası piyasalara ihraç ettiği eurobondlar oluşturuyor. Ancak eurobondların yarısına yakın bir kısmı Türk bankaları ve vatandaşlarının elinde bulunuyor. Türk bankaları ve yatırımcılar Hazine'nin uluslararası tahvil ihraçlarının büyük bölümünü alıyor. Eylül sonu itibariyle bankalar ve gerçek ve tüzel kişi Türk vatandaşlarının elinde toplam 14.4 milyar dolarlık eurobond bulunuyor. Dış borç stokunda yer alan söz konusu üç kalemin toplamı geçen yıl eylül sonunda 43.9 milyar dolar olarak hesaplandı. Bu aynı tarihteki Türkiye'nin toplam dış borç stokunun yüzde 26.5'i kadar bir büyüklük oluşturuyor. Dış borç stokunun 161.9 milyar dolar olduğu 2004 yılı sonunda ise 42.5 milyar dolar olan Türk vatandaşlarına borçlar stokun yüzde 26.4'ünü oluşturuyordu.
Hazine Müsteşarlığı ve Merkez Bankası verilerinden ANKA'nın yaptığı hesaplamaya göre, özelikle bankacılık sektörünün çeşitli vergisel kolaylıklar nedeniyle, yurt içindeki şirketlere yurt dışındaki şubeleri aracılığıyla kredi kullandırmaya giderek daha fazla ağırlık vermesi, dış borç stoku içerisindeki Türk vatandaşlarına olan borçların payını giderek büyütüyor.
Hazine Müsteşarlığı'nın kamu ve özel sektörün toplam dış borçları olarak açıkladığı 165.3 milyar doların, 15.3 milyar dolarlık kısmını yurt dışında ikamet eden ve çalışan Türk vatandaşlarının Merkez Bankası nezdindeki kredi mektuplu döviz tevdiat ve süper döviz hesapları oluşturuyor. Türk vatandaşlarının mevduatı olduğu halde bu tutar borç stoku içerisinde Merkez Bankası'nın dış borcu olarak yer alıyor. Oysa yurt dışındaki Türk vatandaşlarının Türkiye'deki ticari bankalarda bulunan mevduatları dış borç olarak değerlendirilmiyor. Özel sektörün son yıllar da artan dış kredi kullanımlarının önemli bir nedenini de Türk bankalarının bazı vergi avantajları nedeniyle yurt içindeki şirketlere kredileri yurt dışı şubeleri aracılığıyla kullandırma tercihlerinden kaynaklanıyor.
Bankaların yurt dışı şubeleri üzerinden Türkiye'ye açtığı krediler geçen yıl eylül sonunda 13.7 milyar dolara kadar ulaştı. Bu tutar 2003 yılı sonunda 6.6 milyar 2004 yılı sonunda ise 10.1 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Türkiye'nin dış borç stokunun 30.5 milyar dolarını Hazine'nin uluslararası piyasalara ihraç ettiği eurobondlar oluşturuyor. Ancak eurobondların yarısına yakın bir kısmı Türk bankaları ve vatandaşlarının elinde bulunuyor. Türk bankaları ve yatırımcılar Hazine'nin uluslararası tahvil ihraçlarının büyük bölümünü alıyor. Eylül sonu itibariyle bankalar ve gerçek ve tüzel kişi Türk vatandaşlarının elinde toplam 14.4 milyar dolarlık eurobond bulunuyor. Dış borç stokunda yer alan söz konusu üç kalemin toplamı geçen yıl eylül sonunda 43.9 milyar dolar olarak hesaplandı. Bu aynı tarihteki Türkiye'nin toplam dış borç stokunun yüzde 26.5'i kadar bir büyüklük oluşturuyor. Dış borç stokunun 161.9 milyar dolar olduğu 2004 yılı sonunda ise 42.5 milyar dolar olan Türk vatandaşlarına borçlar stokun yüzde 26.4'ünü oluşturuyordu.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
