Diyarbakır'ı Kalkan Balığı gibi çeviren surlar temizleniyor

Lavlardan oluşan 60 metre kalınlığındaki bazalt tabaka üzerine kurulu bulunan, Diyarbakır'ı çevreleyen ve ayakta kalmış dünyanın en büyük kalesi ününe de sahip tarihi surların çevresi Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi'nce yeşil alan olarak düzenleniyor.

Büyükşehir Belediye Başkanı Feridun Çelik, yaklaşık 5 bin metre uzunluğunda ve 10 ile 12 metre yüksekliğinde bulunan surların çevresinin kaçak yapılardan arınmasıyla yapılacak olan yeşil alanlar içerisinde, çocuk oyun alanları, bisiklet yolu, trafik eğitim alanları ve vatandaşların ihtiyaçlarını karşılayacak küçük ticaret alanlarının bulunacağını söyledi. Yapılan çalışmaların halktan alınan destekle sürdürüldüğünü belirten Çelik, imkansızlık nedeniyle 40 yıldır hiçbir yönetimin gerçekleştirmeyi göze alamadığı bir projeyi halktan aldıkları güç ve destekle hayata geçirdiklerini ifade etti. Çelik, şöyle konuştu:

Surların çevresi temizleniyor

"Tarihimiz onurumuzdur, sahip çıktık. Çıkmak zorundaydık. Bu doğrultuda Fiskaya, Dağkapı, Urfakapı ve Mardinkapı'daki sur diplerinde bulunan yaklaşık 500 kaçak işyerini yıktık. Yıkım öncesi esnaf kardeşlerimizin mağduriyetleri önlendi. 142 bin metrekarelik alanda yürütülecek çalışmalara başlandı. Keşif bedeli 6.7 Trilyon lira olan Diyarbakır Surları Çevre Düzenleme Projesi doğrultusunda yakım yapılan yerlerde temizleme, Urfakapı'da ise çevre düzenlemesine başlandı."

Çelik, kentteki yeşil alan miktarını iki katına çıkaracak projeyle tarihi surların da ortaya çıkacağını belirterek, çalışmaların 2003 yılında tamamlanacağını söyledi.

Çin Seddi ve İstanbul Surlarından sonra geliyor

Havadan görünüşü ile kenti bir kalkan balığı biçiminde çevreleyen ve surların dünyada bir benzerinin bulunmadığı bildirilirken, Diyarbakır'a gelen yerli ve yabancı turistlerin görmeyi istedikleri yerler arasında ilk sırayı surların aldığı öğrenildi. Düzenleme çalışmalarının tamamlanmasıyla kente gelecek turist sayısında da artış beklendiği bildirildi. Yapılış tarihi kesin olarak bilinmeyen tarihi Diyarbakır Surları'na ait 82 burç ve 4 ana giriş kapısı bulunuyor. Diyarbakır surları, dünyanın en eski ve en sağlam şehir surları arasındadır. Uzunluk bakımından dünyada Çin Seddi ve İstanbul Surları'ndan sonra gelir. Ancak sağlamlığı, sur ve burçlarındaki görkemli kabartma, kitabe ve kapıları ile eşsiz bir yere sahiptir. Bu nedenle Diyarbakır Surları, şehri saran basit bir duvar olmanın ötesinde, kuruluşundan bu yana bu topraklarda yaşayan birçok medeniyetin en güzel izlerini taşıyan bir kültür mirası, bir açık hava müzesidir. Diyarbakır Surları, 5 kilometre uzunluğunda, 10-12 metre yüksekliğinde ve 3-5 metre genişliğindedir. Sur içindeki alanın boyutları 1700-1300 metredir. Surlar, şehrin batısında bulunan eski yanardağ Karacadağ'dan akan kalın bazalt tabakaya uygun olarak kalkan balığı şeklindedir. Balığın baş kısmı İç Kale'ye, kuyruk kısmı ise güneybatı kesimindeki Yedi Kardeş ve Evli Beden burçlarının olduğu yere uyar.

Diyarbakır Surları(nın yapımında yörenin temel yapı malzemesi olan gri-siyah bazalt taşı kullanılmıştır. Sur ve burçların üzerinde, güneş ve yıldız sembolleri, kaplan, boğa, çift başlı kartal, akrep ve at kabartmaları, silah, meyve ve tahıl şekilleri bazalt taşlar üzerine işlenmiş ve günümüze kadar gelmiştir. Ayrıca birçok yerde, özellikle Urfa Kapı ve Dağ Kapı çevresinde eşsiz kitabe ve motifler bulunmaktadır.