Dünyadan Türkiye'ye korona dersleri

 

RECEP BAHAR / ANALİZ

 

 

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'ne göre, normalleşmeye rağmen Avrupa'da günlük ortalama yeni vaka sayısı 9 Nisan'daki 'pik' ile karşılaştırıldığında Haziran ayında yüzde 80 oranında azaldı. Geçtiğimiz Pazar günü Hırvatistan, Kıbrıs Rum kesimi ve Macaristan'da yeni vaka görülmedi. Almanya, Fransa, İspanya ve İtalya'daki vaka sayıları da yüzler seviyesine geriledi. Oysa bu ülkelerde pandeminin yoğun olduğu Nisan ve Mayıs aylarında günlük vaka sayıları binlerle ölçülüyordu. 

Günlük vaka sayısı bazı Asya ve Okyanusya ülkelerinde de azalıyor. Sınırlarını uluslararası uçuşlara kapatma dışındaki tüm önlemleri kaldıracağını açıklayan Yeni Zelanda, mini devletler hariç ülkede tek bir aktif vaka kalmadığını ilan eden ilk orta ölçekli ülke oldu. Çin zaten virüsün yayılışını sıkı önlemler sayesinde hızlı şekilde kontrol altına aldı. Güney Kore, Japonya, Tayvan, Hong Kong da virüse karşı başarılı bir mücadele verdi. 

 

Virüs rekor hızla yayılıyor

 

Öte yandan Latin Amerika, Kuzey Amerika, Orta Doğu ve Güney Asya'nın kalabalık ülkelerinde salgın müthiş bir hızla yayılmaya devam ediyor. Nitekim 7 Haziran Pazar günü dünya genelinde 136 bin yeni vaka sayısı ile günlük bazda rekor kırıldı. Söz konusu rekora tespit edebildiğimiz kadarıyla ABD 18 bin 905, Brezilya 18 bin 375, Hindistan 10 bin 864, Rusya 8 bin 984, Şili 6 bin 405, Pakistan 4 bin 960, Peru 4 bin 757, Meksika 3 bin 593, Suudi Arabistan 3 bin 45, Bangladeş 2 bin 743, İran 2 bin 364 yeni vaka ile katkıda bulundu! Bu 11 ülkede görülen toplam vaka sayısı 84 bin 995... 

 

Kalabalık ülkelerde virüs kasırgası

 

Yukarıdaki veriler, koronavirüsün hangi bölgede hızlı yayıldığını da ortaya koyuyor. Rusya dışında Avrupa'da salgın durulurken, Amerika kıtası ile Körfez ülkeleri ve Güney Asya'da tırmanışını sürdürüyor. Salgının şu sıralar doludizgin gittiği ülkelerden 7'si dünyanın en kalabalık 10 ülkesi arasında yer alıyor. Hindistan dünyanın en kalabalık ikinci, ABD üçüncü, Brezilya beşinci, Pakistan altıncı, Bangladeş sekizinci, Rusya dokuzuncu, Meksika onuncu ülkesi konumunda!

 

Önlem alan rahatlıyor

 

Bu verileri sorduğumuz uzmanlar, kamu sağlık politikalarının yanı sıra davranış değişikliklerinin virüsü kontrol altına almakta etkili olduğunu dile getirdi. Örneğin bu bağlamda en öne çıkan üç ülke Japonya, Güney Kore ve Almanya... Bu ülkelerde sert içerikli kamu politikalarının yanı sıra halkın bilinçli davranması hem virüsün yayılışının kontrol altına alınmasını kolaylaştırıyor, hem de normalleşmenin sorunsuz gitmesine katkıda bulunuyor.

Bazı uzmanlar da virüsle mücadeleyi yangınla mücadeleye benzetiyor. Nasıl ki, yangını önlemek için alevlerin oksijenle bağlantısını kesmek gerekiyorsa, virüsün yayılmasını kontrol altına almak için bulaş zincirini kırmak gerekiyor. İşte bu noktada ani yükselişler de yaşanmıyor değil. 

Almanya ve Polonya'daki son vaka sıçrayışlarının 'kilise' bağlantılı olması dikkat çekiyor. Örneğin Polonya'nın güneyinde yer alan Tuchow kentinde kilisede yapılan bir tören, süper yayıcı etkiye yol açtı. Kentteki 7 bin kişiden 500'ü karantina altına alındı. Yine Polonya'da Koscielisko köyünde bir kilisede inzivaya çekilen 132 papazdan 43'ünün testi pozitif çıktı! Dolayısıyla virüs fırsatını buldu mu yayılıyor, sıcaktan vesaire de etkilenmiyor. 

 

Virüsün kabardığı iki ülke

 

Şu ana kadar iki ülke günlük vaka sayılarını ciddi oranda azalttıktan sonra yeniden ciddi kabarmalarla karşılaştı: Singapur ve İran... Singapur'da Ocak ayında ilk vaka görüldüğünde hükümet hızlı reaksiyonda bulunarak, sınırlarını yabancılara kapattı, virüs enfekte olanları yakın izlemeye aldı. Okullar, restoranlar ve bazı işyerleri bu dönemde açık kaldı. Fakat Nisan ayı başında yatakhanelerde kalan yabancı işçiler vaka sayısını günlük bazda 1400'lere kadar sıçrattı. Bu kez hükümet okulları ve elzem olmayan işyerlerini kapattı. Singapur'da alınan önlemler sayesinde günlük yeni vaka sayısı 9 Haziran'da 218'e geriledi. 

İran'da ise hükümet kısıtlamaları kaldırınca günlük vaka sayısı yeniden tırmanışa geçti. Ülkede geçen hafta rekor sayıda yeni vaka saptandı. İranlı yetkililer vaka sayısının artmasını test sayısındaki artışa bağlıyor ancak Sağlık Bakanlığı yetkilileri halkın kuralları umursamadığının altını çiziyor. 

 

Kurallara uyan rahat eder

 

Sonuçta salgının önüne geçmek için geçerli kurallar her yerde aynı... Fiziksel mesafeye uymak, maske takmak, hijyen kurallarını uygulamak... Mart ve Nisan aylarında maskede ve hijyen malzemesi temininde sorun vardı. Oysa şimdi bu sorun Türkiye dahil neredeyse hiçbir ülkede kalmadı. Gıda sıkıntısı da yok. Sonuçta kuralları uygulayan ülkeler normalleşme sonrasında vaka sayısında ciddi artışla karşılaşmıyor. Türk halkı da kurallara uyarsa, 65 yaş üstü ile 18 yaş altı sokağa çıkabilecek. Yoksa kendini bilmezler yüzünden onların hayatları kararmaya devam edecek, eski kısıtlamalar yeniden gündeme gelecek.