Ekonomiye güven yok
Uygulanan yanlış politikalar neticesinde yaşanan TL'deki rekor değer kaybı, ülkemizi yabancılar için "ucuz ülke" haline getirdi. Fakat maliyet artışlarının oluşturduğu yüksek enflasyon karşısında eriyen maaşlar, kendi vatandaşlarımız için tam tersi bir durum oluşturdu. Resmi verilere göre normalde 100 ve 100'ün üstü olması gereken tüketici güven endeksi 63.4 gibi dip bir seviyeye geriledi
22.06.2022 15:50:00
MURAT ÇABAS / HABER ANALİZ
Ekonomideki resmi ya da gayri resmi tüm veriler, uygulanan ekonomi politikalarına hiçbir güvenin kalmadığını gösteriyor. TL'deki rekor değer kayıpları, yabancılar için ülkemizi kelepir hale getirirken, bu, vatandaşlarımız için gelirin daha da gerilemesi, emeğin ve alın terinin daha da değersizleşmesi anlamına geliyor. Buna bağlı olarak da vatandaşların maddi durumları, ekonomiye güveni, gelecekten beklentileri gibi kriterler baz alınarak hesaplanan tüketici güven endeksi de tarihin en düşük seviyesini gördü.
Güven, en düşük seviyede
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Haziran ayına ilişkin tüketici güven endeksi verilerini açıkladı. Tüketici güven endeksi Haziran'da aylık bazda yüzde 6.2 azalışla 63.4 değerini aldı. Böylece 2004 yılından bu yana yayınlanan endekste tarihin en düşük tüketici güveni kaydedilmiş oldu. Bir olumsuzlukta daha tarihi bir rekor kırıldı. TÜİK ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası iş birliğiyle yürütülen "Tüketici Eğilim Anketi" sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Mayıs ayında 67.6 seviyesindeydi. Tüketici güven endeksi Merkez Bankası'nın faiz indirimine başladığı Eylül 2021'de 79.7 idi. Aralık 2021'de 68.9'a gerileyen endeks, kurlardaki gerilemenin etkisiyle Ocak 2022'de 73.2'ye çıkmıştı. Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte endeks hızla gerilemeye başladı. Endeks, pandemiye rağmen Mart 2021'de 86.7 seviyesine ulaşmıştı. Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alırken endeksin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100'den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor.
En büyük etken, hanelerin maddi durumları
Mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi Mayıs'ta 48.5 iken Haziran'da yüzde 8.1 azalarak 44.5 oldu. Bunda da elbette ki, asgari ücretlilerin, memurların, emeklilerin maaşlarında gerçek enflasyon karşısındaki erime en büyük etken… Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi endeksi ise Mayıs'ta 66.5 iken Haziran'da yüzde 10 düşerek 59.9'a geriledi. Mayıs'ta 66.3 olan gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi endeksi yüzde 7.1 azalışla bu ay 61.6 olarak gerçekleşti. Gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi de Mayıs'ta 89 iken Haziran'da yüzde 1.8 azalarak 87.5'e geriledi. Endekslerde yüzde 8-10 gibi erimeler "çok sert düşüş" olarak kabul ediliyor.
Gelir erimeye devam ediyor
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) çarşı pazardaki gerçek durumu yansıtmayan yüzde 73.5'lik resmi enflasyon hesabıyla bile emekli ve çalışanların maaşı 5 ayda yüzde 35.64 oranında eridi. En düşük memur maaşının alım gücü asgari ücretin altına düştü. Asgari ücretlinin alım gücü 3 bin 136 liraya geriledi. Yılbaşında 5 bin 972 liraya yükseltilen en düşük dereceli memurun alım gücü Mayıs sonu itibarıyla TÜİK enflasyonuyla 4 bin 403 liraya düştü, net asgari ücretin altına düşen memur bin 569 lira kaybetti. Maaşı 6 bin 660 lira olan öğretmenin alım gücü 5 ayda 4 bin 910 liraya, 7 bin 460 lira maaş alan hemşirenin alım gücü 5 bin 500 liraya geriledi. Gelirlerdeki bu erime, akademisyenlerin oluşturduğu ENAG'ın enflasyonuna göre ise çok daha fazla. ENAG son olarak tüketici enflasyonunu yüzde 161 olarak açıklamıştı. Asgari ücrete ve memur maaşlarına Temmuz itibarıyla zam yapılsa bile bu, sahada yaşanan gerçek enflasyon karşısında oldukça cılız kalacak, çünkü TÜİK'in enflasyonu baz alınacak.
Cumhurbaşkanı maaşı 140 bin lirayı geçecek
TBMM'ye sunulan ek bütçe yasa teklifiyle, Cumhurbaşkanı ile emekli liderler ve emekli milletvekilleri 10 bin liradan 40 bin liraya kadar zamlar alacak. Cumhurbaşkanının maaşına yapılacak yüzde 40.4'lük zam emekli liderler ve dul eşlerine de aynı oranda yansıyacak. Bu zamla, eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün emekli aylığı 40 bin 300 liradan 56 bin 566 liraya; emekli başbakanlar Tansu Çiller, Ahmet Davutoğlu ve Binali Yıldırım'ın emekli aylıkları 30 bin 225 liradan 42 bin 425 liraya yükselecek. Merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın eşi Semra Özal'ın aylığı 30 bin 225 liradan 42 bin 424 liraya; merhum Başbakan Mesut Yılmaz'ın eşi Berna Yılmaz'ın aylığı ise 22 bin 669 liradan 31 bin 819 liraya çıkacak. Cumhurbaşkanı'nın 2022 yılı için belirlenen 100 bin 750 liralık maaş ödeneği, ek bütçenin kabul edilmesiyle, yılın ikinci yarısında 141 bin 453 liraya yükseltilmiş olacak. Erdoğan ilk kez Cumhurbaşkanı seçildiği Ağustos 2014'te 40 bin lira maaş alıyordu. 2018 yılına gelindiğinde maaşı 59 bin liraya ulaşan Erdoğan'ın, Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildikten sonraki ilk yıl olan 2019 yılında ise maaşı 74 bin 500 liraya yükseldi. Ek bütçenin yasalaşmasıyla birlikte milletvekili emeklilerinin aylıkları ek ödemeler dahil 18 bin 860 liradan 26 bin 479 liraya yükselecek. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e "Milletvekili maaşları ne kadar olsun?" diye sorulduğunda, "Öğretmen maaşlarını geçmesin" demişti. Bugün milletvekili ve vekil emeklileri maaşları ile öğretmen maaşları arasında uçurum var.
Ekonomideki resmi ya da gayri resmi tüm veriler, uygulanan ekonomi politikalarına hiçbir güvenin kalmadığını gösteriyor. TL'deki rekor değer kayıpları, yabancılar için ülkemizi kelepir hale getirirken, bu, vatandaşlarımız için gelirin daha da gerilemesi, emeğin ve alın terinin daha da değersizleşmesi anlamına geliyor. Buna bağlı olarak da vatandaşların maddi durumları, ekonomiye güveni, gelecekten beklentileri gibi kriterler baz alınarak hesaplanan tüketici güven endeksi de tarihin en düşük seviyesini gördü.
Güven, en düşük seviyede
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Haziran ayına ilişkin tüketici güven endeksi verilerini açıkladı. Tüketici güven endeksi Haziran'da aylık bazda yüzde 6.2 azalışla 63.4 değerini aldı. Böylece 2004 yılından bu yana yayınlanan endekste tarihin en düşük tüketici güveni kaydedilmiş oldu. Bir olumsuzlukta daha tarihi bir rekor kırıldı. TÜİK ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası iş birliğiyle yürütülen "Tüketici Eğilim Anketi" sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Mayıs ayında 67.6 seviyesindeydi. Tüketici güven endeksi Merkez Bankası'nın faiz indirimine başladığı Eylül 2021'de 79.7 idi. Aralık 2021'de 68.9'a gerileyen endeks, kurlardaki gerilemenin etkisiyle Ocak 2022'de 73.2'ye çıkmıştı. Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte endeks hızla gerilemeye başladı. Endeks, pandemiye rağmen Mart 2021'de 86.7 seviyesine ulaşmıştı. Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alırken endeksin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100'den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor.
En büyük etken, hanelerin maddi durumları
Mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi Mayıs'ta 48.5 iken Haziran'da yüzde 8.1 azalarak 44.5 oldu. Bunda da elbette ki, asgari ücretlilerin, memurların, emeklilerin maaşlarında gerçek enflasyon karşısındaki erime en büyük etken… Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi endeksi ise Mayıs'ta 66.5 iken Haziran'da yüzde 10 düşerek 59.9'a geriledi. Mayıs'ta 66.3 olan gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi endeksi yüzde 7.1 azalışla bu ay 61.6 olarak gerçekleşti. Gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi de Mayıs'ta 89 iken Haziran'da yüzde 1.8 azalarak 87.5'e geriledi. Endekslerde yüzde 8-10 gibi erimeler "çok sert düşüş" olarak kabul ediliyor.
Gelir erimeye devam ediyor
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) çarşı pazardaki gerçek durumu yansıtmayan yüzde 73.5'lik resmi enflasyon hesabıyla bile emekli ve çalışanların maaşı 5 ayda yüzde 35.64 oranında eridi. En düşük memur maaşının alım gücü asgari ücretin altına düştü. Asgari ücretlinin alım gücü 3 bin 136 liraya geriledi. Yılbaşında 5 bin 972 liraya yükseltilen en düşük dereceli memurun alım gücü Mayıs sonu itibarıyla TÜİK enflasyonuyla 4 bin 403 liraya düştü, net asgari ücretin altına düşen memur bin 569 lira kaybetti. Maaşı 6 bin 660 lira olan öğretmenin alım gücü 5 ayda 4 bin 910 liraya, 7 bin 460 lira maaş alan hemşirenin alım gücü 5 bin 500 liraya geriledi. Gelirlerdeki bu erime, akademisyenlerin oluşturduğu ENAG'ın enflasyonuna göre ise çok daha fazla. ENAG son olarak tüketici enflasyonunu yüzde 161 olarak açıklamıştı. Asgari ücrete ve memur maaşlarına Temmuz itibarıyla zam yapılsa bile bu, sahada yaşanan gerçek enflasyon karşısında oldukça cılız kalacak, çünkü TÜİK'in enflasyonu baz alınacak.
Cumhurbaşkanı maaşı 140 bin lirayı geçecek
TBMM'ye sunulan ek bütçe yasa teklifiyle, Cumhurbaşkanı ile emekli liderler ve emekli milletvekilleri 10 bin liradan 40 bin liraya kadar zamlar alacak. Cumhurbaşkanının maaşına yapılacak yüzde 40.4'lük zam emekli liderler ve dul eşlerine de aynı oranda yansıyacak. Bu zamla, eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün emekli aylığı 40 bin 300 liradan 56 bin 566 liraya; emekli başbakanlar Tansu Çiller, Ahmet Davutoğlu ve Binali Yıldırım'ın emekli aylıkları 30 bin 225 liradan 42 bin 425 liraya yükselecek. Merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın eşi Semra Özal'ın aylığı 30 bin 225 liradan 42 bin 424 liraya; merhum Başbakan Mesut Yılmaz'ın eşi Berna Yılmaz'ın aylığı ise 22 bin 669 liradan 31 bin 819 liraya çıkacak. Cumhurbaşkanı'nın 2022 yılı için belirlenen 100 bin 750 liralık maaş ödeneği, ek bütçenin kabul edilmesiyle, yılın ikinci yarısında 141 bin 453 liraya yükseltilmiş olacak. Erdoğan ilk kez Cumhurbaşkanı seçildiği Ağustos 2014'te 40 bin lira maaş alıyordu. 2018 yılına gelindiğinde maaşı 59 bin liraya ulaşan Erdoğan'ın, Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildikten sonraki ilk yıl olan 2019 yılında ise maaşı 74 bin 500 liraya yükseldi. Ek bütçenin yasalaşmasıyla birlikte milletvekili emeklilerinin aylıkları ek ödemeler dahil 18 bin 860 liradan 26 bin 479 liraya yükselecek. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e "Milletvekili maaşları ne kadar olsun?" diye sorulduğunda, "Öğretmen maaşlarını geçmesin" demişti. Bugün milletvekili ve vekil emeklileri maaşları ile öğretmen maaşları arasında uçurum var.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
