Enflasyon muhasebesi tamam

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Vergi Usul Yasası, Gelir Vergisi Yasası ve Kurumlar Vergisi Yasası'nda değişiklik yapılarak enflasyon muhasebesi getirilmesine ilişkin yasayı onayladı. Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamada Sezer'in, "enflasyon muhasebesi"ne geçişi sağlayacak olan "Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"u onayladığı ve yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderdiği bildirildi.

2004 başından itibaren uygulanacak olan bu yasayla, vergi mükelleflere mali tabloları üzerinde enflasyon düzeltmesi olanağı getiriliyor. Bu yasayla artık fiktif kazançlar üzerinden vergileme olayı son bulacak. Yasa, mükelleflerin öncelikle, 1970 yılı başlangıç olmak üzere 31 Aralık 2003 itibariyle geriye yönelik düzeltme yapmalarını öngörüyor.

Ancak 1 Ocak 2004 tarihinden sonra düzeltme yapılabilmesi için son üç yılın TEFE artış oranının kümülatif olarak yüzde 100'ü ve düzeltme yapılacak yılın TEFE artışının yüzde 10'u aşması gerekiyor.

Bu düzeltmelerden sonra ortaya çıkacak kar veya zarar vergilemede dikkate alınmayacak. Diğer bir deyişle enflasyon düzeltmesi yapanlardan geçmiş yıllar için vergi alınmayacak. Belli ölçeğin altında kalan mükellefler sadece bilançolarını düzeltebilirken, bu ölçeğin üstündekiler hem bilanço hem gelir tablolarını düzeltebilecek.

Yasadaki düzenlemelerse şöyle sıralanıyor:

Enflasyon düzeltmesi yapılmaya başlanması için son üç yılda toptan eşya fiyat endeksinde (TEFE) meydana gelen kümülatif artışın yüzde 100'ü aşması ve içinde bulunulan yıldaki fiyat endeksi artışının yüzde 10'dan fazla olması koşulu aranacak. Özel hesap dönemine tabi mükelleflerde bu oranlar, özel hesap dönemi itibarıyla belirlenecek. Yeni işe başlayan mükellefler için de bu koşullar geçerli olacak. Enflasyon düzeltmesi uygulaması her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona erecek. Borsada işlem gören hisse senetleri için değerleme gününde borsa rayici esas alınacak. Bunlar için ayrıca düzeltme yapılmayacak.

Bakanlar kurulu'na yetki

Geçici vergi dönemlerinde de mükellefler mali tablo çıkararak enflasyon düzeltmesi yapmakla yükümlü olacak. Ancak geçici vergi dönemlerinde son üç hesap dönemi yerine son 36 ay ve içinde bulunulan hesap dönemi yerine de son 12 ay dikkate alınacak. Bir hesap dönemi içindeki geçici vergi dönemlerinin herhangi birinde enflasyon düzeltmesi yapılması halinde, takip eden geçici vergi dönemlerinde ve içinde bulunulan hesap dönemi sonunda da enflasyon düzeltmesi yapılacak.

Bakanlar Kurulu, enflasyon düzeltmesi için öngörülen yüzde 100 oranını yüzde 35'e kadar indirmeye ve tekrar yasal seviyesine kadar yükseltmeye, yüzde 10 oranını ise yüzde 25'e kadar çıkarmaya ve yeniden yasal seviyesine çekmeye yetkili olacak. Düzeltme işlemlerinde esas alınacak tarihleri, düzeltmeye konu olan değerler için farklı olarak belirleyen yasa, mükelleflere, düzeltme işlemlerinde Maliye Bakanlığı'nca belirlenen toplulaştırılmış yöntemleri uygulama olanağı da getiriyor.

Enflasyon düzeltmeleri, ilgili kıymetlere ait fark hesaplarına ve enflasyon düzeltme hesabına kaydedilecek. Amortismanlar ve itfa payları, düzeltilmiş değerler üzerinden hesaplanacak. Kazançlarını işletme hesabı esasına göre tespit eden mükellefler ile serbest meslek erbabı da amortismana tabi iktisadi kıymetlerini, düzeltilmiş tutarları üzerinden amortismana tabi tutabilecek.

Enflasyon düzeltmesine tabi tutulan değerlerin elden çıkarılması halinde bunlara ilişkin enflasyon düzeltme farklarının maliyet sayılmasını, matrahın tespitinde kanunen kabul edilmeyen giderlerin, istisnalar ve geçmiş yıl mali zararların, enflasyon düzeltmesine tabi tutarlarının dikkate alınmasını da öngörüyor.

Enflasyon düzeltmesi uygulanmayan bir hesap döneminden sonra enflasyon düzeltme şartlarının yeniden oluşması halinde, enflasyon düzeltmesi yapılan en son dönemden başlamak üzere uygulama yapılacak. Bu şekilde belirlenen geçmiş yıl karı vergiye tabi tutulmayacak, geçmiş yıl zararı da zarar olarak kabul edilmeyecek.