Erzurumlu Nafiz Bey: Erken Cumhuriyet Dönemi mimarlığında bir müteahhit portresi
Erzurumlu Nafiz Bey, ya da tam adıyla Nafiz Kotan, Ankara'nın erken dönem mimari kimliğinin oluşumunda önemli rol oynamış, ancak tarihsel literatürde yeterince yer bulamamış bir figürdür
25.10.2025 00:10:00
Hasan Gündoğdu
Hasan Gündoğdu
Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türkiye'nin başkentinde yükselen modern yapılar, yalnızca mimarların değil, aynı zamanda dönemin vizyoner müteahhitlerinin de eseridir.
Bu bağlamda, Erzurumlu Nafiz Bey, ya da tam adıyla Nafiz Kotan, Ankara'nın erken dönem mimari kimliğinin oluşumunda önemli rol oynamış, ancak tarihsel literatürde yeterince yer bulamamış bir figürdür.
Onun adıyla anılan Erzurumlu Nafiz Bey Apartmanı, yalnızca bir yapı değil, aynı zamanda bir dönemin sosyo-kültürel dönüşümünün de simgesidir.
Hayatı ve kimliği
Nafiz Kotan, 19. yüzyıl sonlarında Erzurum'da doğmuş, Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte Anadolu'nun kalkınma sürecine aktif olarak katılmış bir müteahhittir. Ankara'nın başkent ilan edilmesinin ardından, şehirdeki yapılaşma sürecine dahil olmuş ve dönemin önemli kamu ve özel yapılarına imza atmıştır. Onu farklı kılan, yalnızca teknik becerileri değil, aynı zamanda modernleşme ideallerine duyduğu inançtır.
Erzurumlu Nafiz Bey Apartmanı: Modernizmin taşlaşmış hâli
1922 yılında inşa edilen Erzurumlu Nafiz Bey Apartmanı, Ankara'nın ilk kaloriferli ve asansörlü apartmanı olma özelliğini taşır. Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu tarafından tasarlanan bu yapı, dönemin modern mimarlık anlayışını yansıtan betonarme bir konuttur.
Altındağ ilçesinin Ulus semtinde yer alan bina, yalnızca teknik özellikleriyle değil, aynı zamanda kent belleğindeki yeriyle de dikkat çeker. Bu apartman, Cumhuriyet'in kentleşme vizyonunun erken bir örneği olarak değerlendirilebilir.
Isıtma ve dikey ulaşım gibi konfor unsurlarının bir arada sunulması, dönemin konut anlayışında bir devrim niteliğindedir. Aynı zamanda, bu yapı üzerinden erken Cumhuriyet döneminde konut mimarisinin nasıl evrildiği de izlenebilir.
Kamusal katkıları ve mirası
Nafiz Kotan yalnızca bu apartmanla değil, aynı zamanda Türkiye İş Bankası, Ankara Palas, Marmara Köşkü ve Etnografya Müzesi gibi birçok önemli yapının da müteahhitliğini üstlenmiştir.
Bu yapılar, Cumhuriyet'in kurumsal kimliğini inşa eden temel taşlar arasında yer alır. Dolayısıyla Nafiz Bey'in katkısı, yalnızca fiziksel yapılarla sınırlı kalmaz; aynı zamanda bir ulusun modernleşme sürecine hizmet eden altyapının da parçasıdır.
Günümüzdeki durumu ve koruma sorunu
Erzurumlu Nafiz Bey Apartmanı, uzun yıllar boyunca atıl durumda kalmış, ancak son dönemde Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından kent müzesine dönüştürülmesi yönünde adımlar atılmıştır.
Bu gelişme, hem yapının korunması hem de Nafiz Bey'in adının yaşatılması açısından önemlidir. Ancak bu tür yapıların korunması, yalnızca fiziksel restorasyonla değil, aynı zamanda tarihsel bağlamlarının kamusal hafızada canlı tutulmasıyla mümkündür.
Erzurumlu Nafiz Bey, Cumhuriyet'in ilk yıllarında mimarlık ve kentleşme alanında iz bırakmış, ancak tarihsel anlatılarda gölgede kalmış bir figürdür.
Onun adıyla anılan apartman, yalnızca bir yapı değil; bir dönemin modernleşme idealinin, teknik ilerlemesinin ve estetik anlayışının somut bir yansımasıdır. Bu nedenle, Erzurumlu Nafiz Bey'in yaşamı ve eserleri, Türkiye'nin mimarlık tarihi açısından daha fazla araştırılmayı ve takdiri hak etmektedir.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
