Hibe şartı ihracatı vuruyor

 

RECEP BAHAR / DETAY HABER

 

Koronavirüs salgınıyla birlikte küresel pazarlarda oluşan yeni dengeler, Türk hazır giyim endüstrisinin elini güçlendirdi. Basın ile bir araya gelen İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Mustafa Gültepe, hazırgiyim endüstrisinin Türkiye ekonomisi için kritik öneminin salgın sürecinde bir kez daha görüldüğünü vurguladı. Sektörün Mart, Nisan ve Mayıs aylarını kapsayan üç aylık sıkıntılı dönemin ardından hızla toparlandığını anlatan Gültepe, şunları söyledi: "Mayıs ayında yüzde 38.3'e kadar gerileyen kapasite kullanımımız Ağustos'ta yüzde 68.9'a ulaştı. Depolarımızdaki stokların hızla çekilmesinin yanı sıra maske ve koruyucu giysiye yoğun talebin de katkısı ile Haziran ayı ihracatımızda yüzde 25 artış kaydettik. Temmuz ihracatımız ise yüzde 8.4 artışla 1 milyar 812 milyon dolara yükseldi. Aylık ihracatta ilk kez 1.8 milyar dolar çıtasının üzerine çıkarak yeni bir rekora imza attık. Sektör olarak Ağustos ayında da çok iyi bir performans gösterdik. Türkiye genel ihracatı yüzde 5.7 düşerken, Ağustos 2019'a göre biz 10.9'luk artış ile 1 milyar 546 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Bu sonuçla 5 yıl aradan sonra ihracatta lider sektör olarak yeniden zirveye oturduk. Devletimizin de desteği ile yeni dönemin dinamiklerini en iyi şekilde değerlendirip zirvedeki yerimizi kalıcı hale getirmek için tüm gücümüzle çalışacağız. Hazırgiyim sektörünün ilk 10 pazarı arasında yer alan ülkelerden İsrail'e Ağustos ayında ihracatımız yüzde 39, Hollanda'ya yüzde 33, ABD'ye yüzde 30, İngiltere'ye yüzde 27, İspanya'ya yüzde 14, Fransa'ya yüzde 12, Almanya'ya ise yüzde 7 arttı. Avrupa ve ABD'den gelen siparişler önümüzdeki 4 ayın da iyi geçeceğini gösteriyor."

 

ABD pazarı iyi gidiyor

 

Gültepe, salgınla birlikte tedarik zincirinin yeniden yapılandığını, tüketim alışkanlıklarında da ciddi değişiklikler olduğunu hatırlattı. Küresel markaların tedariklerini yakın coğrafyalardan karşılamayı tercih edeceklerini, ayrıca anlık talebe hızlı cevap verebilme kapasitesinin yeni dönemin en önemli dinamiklerinden birini oluşturacağını vurgulayan Gültepe, sözlerini şöyle sürdürdü: "Yeni dönemin parametreleri, ihracatımızın yaklaşık yüzde 70'ini gerçekleştirdiğimiz Avrupa'da Türkiye'yi avantajlı konuma getiriyor. Avrupa'nın yanı sıra ABD'de de büyük bir potansiyel var. Hedef pazarlarımız arasında yer alan ve yılda 100 milyar doların üzerinde hazır giyim ürünü ithal eden ABD'den Çin ile ticaret savaşı nedeniyle Türkiye'ye bir yönelim gözlemliyoruz. Toplam hazır giyim ihracatımız 8 ayda yüzde 12 azalırken aynı dönemde ABD'ye ihracatta yüzde 19.3'lük artış gerçekleştirdik. Gelişmeler bu ülkeye yıllık ihracatımızı en kısa sürede 1.5 milyar dolara çıkarabileceğimizi gösteriyor. Orta ve uzun vadede ABD pazarından en az 5 milyar dolar pay alabileceğimize inanıyoruz."

 

Yeni yatırımlar şart

 

Türkiye'nin ABD pazarındaki potansiyeli en iyi şekilde değerlendirebilmesi için Anadolu'da ölçek ekonomisine uygun, yüksek kapasiteli ve yüksek teknolojili yatırımları teşvik etmesi gerektiğinin altını çizen Gültepe, "Salgın döneminde talep patlaması yaşanan maske ve tulum gibi medikal ürünlerle ilgili büyük bir pazar oluştu. Örneğin AB bu yılın ilk yarısında Çin'den 15 milyar Euro tutarında maske, tulum ve önlük gibi koruyucu giysi tedariki gerçekleştirdi. Çin'in ardından ikinci sırada olan Türkiye'nin Avrupa'ya ihracatı ise 295 milyon Euro'da kaldı. Eğer bu ürünlerin ihracatında ön izin ve hibe prosedürü olmasaydı, toplamda 1 milyar dolara yakın ihracatımızı üç katına çıkarabilirdik. Eğer bir aksilik olmaz ise salgının tüm olumsuz etkilerine rağmen 2020'yi ihracatta en fazla yüzde 5-7'lik bir daralma ile kapatacağımızı öngörüyoruz."

 

Hibe politikası ihracata darbe vuruyor 

 

Devletin izlediği hibe politikasının ihracatı olumsuz etkilediğini dile getiren Gültepe, şunları söyledi: "İlk zamanlarda ihraç edilen bir maskeye karşılık Devlet Malzeme Ofisi'ne (DMO) bir maske, 3 tuluma karşılık bir tulum hibe etmek zorundaydık. Şimdi ise 3 maskeye karşılık bir maske, 5 tuluma karşılık bir tulum hibe etmeliyiz. Bir de bu ürünleri DMO'nun istediği depoya teslim etmemiz isteniyor! Çin'de böyle bir durum yok. Bu haliyle Çin ile rekabetimizi zora sokuyor. Arada ciddi fiyat farkı oluşuyor. Bir de pazar doyum noktasına ulaştı. Şimdi rekabette fiyat öne çıkıyor. Bir de hibe olayı olmasaydı, 1.5-2 milyar dolarlık maske, tulum ve önlük ihraç ederdik. Nitekim Çin, bu yıl 7 aylık dönemde bu ürünlerden 30 milyar dolarlık ihracat yaptı. Biz ise sadece 750 milyon dolarlık satış yapabildik. Maske, tulum, önlük gibi medikal giysilerde ihracatımızı artırabilmek için iç piyasa ihtiyacının karşılanmasında sıkıntı yaratılmayacak şekilde ön izin ve hibe şartının kaldırılmasını diliyoruz." Öte yandan salgının ihraç ürünlerinde değişikliği de beraberinde getirdiğine işaret eden Gültepe, "Takım elbise, ceket, kotta aşağı düşüş var. Buna karşılık relax (rahat giyim) ürünlere ciddi ilgi var" dedi. 

 

 

Üretim Anadolu'ya kayıyor

 

İHKİB Başkanı Mustafa Gültepe, İstanbul'da sektörün yeni çalışan bulmakta zorlandığına işaret ederek, "Yeni nesil hazırgiyim sektörüne ilgi göstermiyor. Bu nedenle işletmeler işsizliğin yoğun olduğu Anadolu'ya yatırım yapıyor. Bu bağlamda Erzurum ve Malatya öne çıkıyor" dedi. Çok sayıda şirketin "çalışanların sigorta süresini aylık bazda 30'dan 10'a indiren" kısa çalışma ödeneğinden çıktığını kaydeden Gültepe, "Ancak seyahat olmaması sebebiyle Laleli ve Osmanbey'de sıkıntı devam ediyor" şeklinde konuştu. Döviz kurlarındaki artışın sektöre etkisini de değerlendiren Gültepe, "Kumaşın yüzde 60'ı dövizle alınıyor. Yüzde 40'ı TL ile. Bir tek işçilikte olumlu etkiliyor. O da toplam giderlerin yüzde 20-25'i civarında" dedi. Gültepe, şunları söyledi: "Yurt içinde üretilmeyen düğme, fermuar, çıtçıt gibi bazı aksesuar ürünlerini ithal etmek durumundayız. Tam da sektör yeniden toparlanırken bu ürünlerin ithalatına ilave gümrük vergisi getirildi; kumaş ve iplikte de gümrük vergisi yükseltildi. İlave vergilerin süresi bu ay doluyor. Biz bu vergilerde süre uzatımına gidilmeyeceğini, daha önce uygulanan oranların da sektörün elini güçlendirecek şekilde gözden geçirileceğini ümit ediyoruz. Dünyada tüketimi geometrik artan spor ve aktif giyim hammaddelerinin önemli bir kısmının ülkemizde üretimi bulunmuyor. Söz konusu ürünlerdeki ilave vergi ve korunma önlemlerinin kaldırılması halinde küresel rekabette daha avantajlı olacağımıza inanıyoruz."