Hz. Ömer’in (r.a.) ölümü üzerindeki şüpheler!
08.02.2019 00:00:00
Yazıma başlamadan önce, Hz. Ömer'in ölümü üzerindeki şüpheler cümlesinin, çağımız İslam Arap düşünürü Faslı Muhammed Abid el-Cabiri'nin kaleme aldığı Arap-İslam Siyasal Aklı adlı kitaptan alıntı olduğunu ilk başta belirtmek isterim.
İkinci halife Hz. Ömer (r.a.) Kasım ayının başlarında; miladi 644, hicri 23 yılında Farslı Hıristiyan olan Muğire b. Şu'be'nin kölesi Ebu Lü'lüe tarafından, karın altına ve omuzunun sırt tarafına aldığı hançer yaraları ile şehit edilmiştir. Bu suikastla alakalı çok sorular sorulmuştur, sizlere bu sorulardan birkaçını yazmakla iktifa edeceğim.
Kırtas hadisi şerifi diye bilinen "Müşrikleri Arap Yarımadası'ndan çıkarın. Gelen heyetleri Benim yaptığım gibi ağırlayıp, yolcu edin. Üçüncüsünü ise ravi bilerek söylemedi veya 'unuttum' dedi."
(Buhari, Sahih, c. 2, s. 118)
Efendimizin (s.a.a.) bu hadisi şerifini, Hz. Ömer (r.a.) kendi hilafeti devrinde, bizatihi kendisi uyguladı. Hayber ve çevresindeki Yahudileri Arap yarımadasının dışına çıkardı. Necran Hıristiyanlarını da Kûfe yakınlarındaki Necraniye'ye sürmüştü. Medine'de ev işlerinde çalışan yetişkin olmayan kölelere devletin izni ile çalışmalarına müsaade ediliyordu. Hz. Ömer Müslüman olmayan yetişkin kölelerin güvensiz tutumlarından dolayı Medine'de çalışmalarına izin vermiyordu.
Birinci soru güvenliğin yüksek olduğu bir Medine'ye, Farslı Hıristiyan bir köle olan Ebu Lü'lüe niçin neden ve nasıl getirildi?
Arap yarımadasından Hıristiyanları çıkarmaya çalışan Hz. Ömer (r.a.) bu Farslı köleye nasıl izin verdi? Hatta vurulduğunda "kim bana kastetti?" diye sormuş, "Muğîre'nin kölesi Ebû Lü'lüe, yani 'Feyrûz' cevabını alınca da, "Ben sizi kâfirlerin bize gönderilmesinden men etmiştim" veya "Ben sizi kâfirlerin bize gönderilmesinden men etmiştim bana asi geldiniz" dediği rivayet olunmuştur.
İkinci soru, zamanının Kûfe valisi olan Muğire b. Şu'be'nin, kölesi Ebu Lü'lüe'ye yüklediği ağır vergi gerçekte var mıdır?
"Ebu Lü'lüe'nin şikâyetçi olduğu vergi miktarı, aylık 100 veya 120 dirhemdir. Bu rakam, günlük 3 veya 4 dirhem yapmaktadır. (İbn Sa'd, III. 320) Eğer siyer kaynaklarında yazan bilgiler doğru ise, aylık 100 veya 120 dirhem, o dönemde yabancılardan alınan vergilerle karşılaştırınca, çok ağır bir yükümlülük gibi gözükmektedir. Kaynaklara göre, Hz Ömer döneminde gayrimüslimlerden üç sınıfa ayrılarak cizye vergisi alınmıştır, zengin kişilerden yıllık 48 dirhem, orta halli kişilerden 24 dirhem vergi (cizye) alınıyordu. (Kâsânî, el-Bedâyi', VII, 112)
Emevî sultanı Abdulmelik b. Mervan döneminde el-Cezîre (Dicle ile Fırat arasında) bölgesindeki sanatkârların yıllık vergileri 300 dirhemi (aylık 25 dirhem) bulmaktaydı. Daha sonra bu rakam, 200 (aylık 16.6 dirhem) dirheme indirilmişti. (Cevad Ali, el-Mufassal fi Tarihi 'l-Arab Kable'l-İslâm, 1953, s.278-279.)
Hz Ömer gibi dirayetli ve adil bir devlet başkanının, ortalama verginin onlarca kat bir vergiyi, bir de olay şikâyet konusu olduysa, normal karşılaması uzak bir ihtimaldir.
Müslümanların adil halifeleri Hz. Ömer'in basit bir köle anlaşmazlığı yüzünden öldürülmüş olmasının muhal (imkânsız) olduğunu söyleyen Câbirî, Hz. Ömer'i öldüren Muğire bin Şu'be'nin kölesi Ebu Lü'lüe'nun hançerinin arkasında "Kureyşli" ellerin bulunduğunu söylemektedir. (Muhammed Abid el-Cabiri, Arap-İslam Siyasal Aklı, s.360)
Ali Nezir / diğer yazıları
- Kâmil kul, kâmil mü’min / 19.04.2024
- Sizce zulüm nedir? / 08.03.2024
- Allah adına konuşmak / 26.02.2024
- Kimi sevmemiz lazım! / 25.12.2023
- Diyanet’e açık mektup / 17.11.2023
- ‘Ne mutlu Türk’üm’ diyen olun! / 10.11.2023
- Vatandaşlık hakları ve Alucralılık! / 04.11.2023
- Nice yüzyıllara / 30.10.2023
- Eğitimden ne anlıyoruz? / 21.09.2023
- Aldananlar ve aldatanlar / 07.09.2023
- Sizce zulüm nedir? / 08.03.2024
- Allah adına konuşmak / 26.02.2024
- Kimi sevmemiz lazım! / 25.12.2023
- Diyanet’e açık mektup / 17.11.2023
- ‘Ne mutlu Türk’üm’ diyen olun! / 10.11.2023
- Vatandaşlık hakları ve Alucralılık! / 04.11.2023
- Nice yüzyıllara / 30.10.2023
- Eğitimden ne anlıyoruz? / 21.09.2023
- Aldananlar ve aldatanlar / 07.09.2023
