İflas süreci! Enflasyon durdurulamıyor...

Enflasyon, geçen ay döviz kurlarının TL karşısında aşırı yükselmesinin etkisiyle adeta uçtu. Oysa Mayıs ayı, tarla ürünlerinin pazara çıkmasıyla mutfak enflasyonun düştüğü bir ay olarak biliniyor.

Böylece enflasyon Mayısta yüzde 12.15 ile 2018 yılının en yüksek seviyesine çıktı. TÜİK verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Mayısta aylık bazda yüzde 1.62, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 3.79 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında (TÜFE) yüzde 12.15, yurt içi üretici fiyatlarında (ÜFE) yüzde 20.16 oldu.

Mayıs ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında tüketici fiyatları yüzde 11.10, yurt içi üretici fiyatları yüzde 15.80 arttı. Aylık bazda TÜFE yüzde 1.62, Yİ-ÜFE yüzde 3.79 artış gösterdi.

Havuç açık ara zam şampiyonu

Tüketici fiyatları bazında Mayıs ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 41.98 ile havuçta görüldü. Havucu, yüzde 35.14 ile kuru soğan, yüzde 34.65 ile patates izledi. Mayısta fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler arasında yüzde 24.72 ile limon, yüzde 24.66 ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar, yüzde 10.07 ile elma yer aldı.

Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 34.39 ile önceki ayda olduğu gibi sivri biberde gerçekleşti. Bunu yüzde 19.43 ile taze fasulye, yüzde 13.78 ile domates, yüzde 12.51 ile kabak, yüzde 11.28 ile salatalık izledi. Öte yandan işlenmiş gıda fiyatları da döviz kurlarındaki artışa bağlı olarak yükseldi.

Yıllık bazda ulaştırma lider

Ana harcama grupları bazında bakıldığında enflasyondaki artışın büyük ölçüde ulaştırma sektöründeki fiyat artışlarından kaynaklandığı görülüyor. Petrol fiyatlarının Mayıs ayı boyunca yüksek seyretmesi, net petrol ithalatçısı olan Türkiye'de ulaştırma fiyatlarının yıllık bazda yüzde 20 yükselmesine yol açtı.

Enflasyon sepetinde en yüksek ağırlığa sahip olan gıdada ise yıllık bazda artış yüzde 11 olarak gerçekleşti. Mayıs ayında ev eşyası fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 17 artarken, lokanta ve otel fiyatları yüzde 12.5 yükseldi.

Döviz artarsa enflasyon da artar

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı, kur ve emtia fiyatlarının baskısında azalma sağlanması durumunda yıllık enflasyonda Kasımdan itibaren düşüş hareketinin mümkün göründüğünü belirtti.

Tokalı, kritik çekirdek göstergelerde yıllık enflasyonun yüzde 12-13 seviyesine çıktığını belirtti. DenizBank Yatırım Hizmetleri Grubu Stratejisti Orkun Gödek de, enflasyon, çekirdek enflasyon ve ÜFE'de ciddi yükseliş olduğunu belirterek, "ÜFE'nin aylık yüzde 3,79 artması da gelecek dönem için ÜFE'den TÜFE'ye geçişkenlik riskini artırıyor" dedi.

Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Hasan Ali Cesur da, petrol ve dövizdeki dönemsel hareketliliklerin mayıs ayı enflasyon rakamını da tetiklediğini belirterek, "Özellikle seçim sonrası yapısal reformlar ve makro ihtiyati tedbirlerin bir an önce ele alınması gerekmektedir" ifadesini kullandı. 

Faiz artışı yolda

Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ile Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, geçen hafta Londra'da yatırımcılara enflasyonda yükseliş devam ederse Merkez Bankası'nın yeni faiz artırımlarına gidebileceğini ifade etmişti.

Şimdi Merkez Bankası'nın Perşembe günkü toplantısında yeni bir faiz artırımının gelmesi bekleniyor. Bankanın faiz artırımını pas geçme ihtimali de yüksek.