İman ve İnsan

İnsanın dünya sahnesine çıkarılışının gayesi, şüphesiz ki, Cenab-ı Hakk'a (cc) kulluktur. Kulluğun zirvesi de; nefsin tezkiyesi, Yaratıcı ile insan arasındaki bütün mania ve perdelerin aradan kalkmasıdır. İnsan, ister farketsin, ister etmesin; ister inansın, ister inanmasın bütün hayatı bu ana gaye sayesinde anlam kazanır. İnanan, kulluk yolunu benimseyen insan, kendisine takdim edilen plan-programa uyarak, gittikçe mesafeyi kısaltır ve yönü daima zirveye doğru olur. İnanmayan insan ise, esasında hedefe varmak için çırpındığı halde aradığı şeyin ne olduğunu bilemediğinden ümitsiz bir arayış içindedir; yönü, kulluktan, kendi asıl cevherinden ve neticede Yaratıcı'dan kaçışa doğrudur. Kulluktan, nefis tezkiyesinden, Cenab-ı Hakk'a (cc) vasıl olmaktan bahsettiğimize göre konumuz mü'mindir, müslümandır.

İnandıktan sonra, kulluğun reçetesi mesabesinde olan ibadete yönelmek zarurîdir. İbadetin de nihaî durağı veya en kâmil şekli zikirdir. Daha doğrusu; ibadetlerin özü, mayasıdır zikir. Resûlullah (sav): "Zikirle Allah arasında perde yoktur" buyurmaktadır.

Zikir, lügatte, anmak, hatırlamak, düşünmek, adı geçmek, hatırdan çıkarmamak, hatırlayıp icra etmek mânâlarına gelmektedir. Istılahta ise; insanı, Cenab-ı Hakk'ın (cc) kudret ve azametini düşünmeğe, düşündürmeğe sevketmek mânâlarını taşıdığı gibi, birçok yerde Kur'ân, namaz, oruç, hatta peygamberler anlamına da gelir. En yaygın olarak zikir; tekbir, tehlil, tesbih, salavât ve vird gibi dil ile Hakk'ı anmak olarak hususî mânâda kullanılmaktadır. Bütün bu mânâlar tahlil edildiğinde, zikirde iki türlü mânânın ağırlık kazandığı görülür: Unutulan şeyi hatırlamak, unutmamak için sürekli hatırda tutmak. Zikirde ulaşılmak istenen, birinci mânâ olup, ikincisi yardımcı unsurdur.

Prof. Dr. Haydar Baş