İngilizcelerden İngilizce beğen!

OSMAN BAŞ / İSTANBUL

İngiliz İmparatorluğu'nun sömürgeci olarak büyümesi nedeniyle İngilizce dünyaya geniş bir şekilde yayıldı ve böylece yeni lehçeler oluştu. Bununla birlikte Birleşik Krallık'ta bile İngilizcenin birden fazla çeşidi konuşulur.
Bazen İngiltere ve ABD'nin ortak bir dil kullandığı söylenir ama aslında İngiliz İngilizcesi ve Amerikan İngilizcesi olmak üzere iki farklı dil vardır. Şaşırdınız mı? Aslına bakacak olursanız Harry Potter ilk olarak İngiliz İngilizcesinden Amerikan çevrilmişti. Kullandığı belirli kelimelere bakarak İngilizce konuşan birisinin nereli olduğunu anlayabilirsiniz. Amerikalıların 'sneakers - spor ayakkabısı' dediğine Londralılar 'trainers' der. Bunun gibi bir sürü kelime farklılıkları vardır. İngiltere'de bebekler 'nappy' (bebek bezi) kullanır, Amerika'da ise 'diaper'. İngiliz bebekler 'pram' (bebek arabası) ile gezdirilirken, Amerikalı bebekler ise 'baby carriage' ile gezdirilir. İngilizler 'underground' (metro) kullanır, Amerikalılar ise 'subway'. Bazen durum kafa karıştırıcı bile olabiliyor. Amerika'da 'pants' (pantolon) için 'slacks' kullanılır. İngiltere'de ise 'trousers'. Telaffuz konusunda da bazı gariplikler vardır. Örneğin İngiliz İngilizcesinde bir kelimenin sonunda sesli bir harften sonra gelen 'r' (mother, other veya never gibi) telaffuz edilmez. Bunun tam aksi olarak Amerikan İngilizcesinde ise bu harfi net bir şekilde duyabilirsiniz. Amerikan İngilizcesinin yazımı daha çok basitlikten yanadır. Neden 'color' (renk) yazmak varken 'colour' yazasınız ki? Harbour'ı (liman) da boş verin; Amerikalılar 'harbor' yazar. İngiliz 'doughnut' tatlısı da sadeleşip 'donut' hâlini almıştır. Zaten anlaşılıyorsa neden bu kadar çok harfe gerek duyasınız ki?

Kanada İngilizcesi biraz daha farklı

Kanada İngilizcesinin de kendine has kelimeleri vardır. Burada 'sneakers' 'runners' olur. Ayrıca Amerikalıların 'restroom' (tuvalet) dediği şeye Kanada'da 'washroom' denir. Fransızca, Kanadalıların konuşma şeklini de etkiler. Örneğin, bazen cümlelerin sonuna 'eh?' ünlemini eklerler. Thanks, eh? (Teşekkürler!) Telaffuzla ilgili bazı nüanslar da vardır. Örneğin "ou" harf kombinasyonu (about veya out gibi) hafif uzatılmış "o" şeklinde söylenir.
Avustralyalılar kendilerine 'Aussie' der. İngilizlerin dediği gibi 'Australian' demezler. "You're welcome!" (Bir şey değil!) yerine 'No worries!' derler. Yani, "Don't worry about it; glad to help! - Kafana takma; yardım ettiğime sevindim!." 'Kangaroo' yani kangurulara 'skippy' denmesi de oldukça ilginç. Bunu önceden biliyor muydunuz? Avustralya aksanıyla ilgili en belirgin şey nedir? Kelimelerin sonundaki 'r' ve 'g' harflerini yutmalarıdır. "Forever young" (daima genç), 'foreva youn' gibi duyulur. Bu nedenle Türkiye'de İngilizce öğrenen birisi bir Avustralyalıyı kolay kolay anlayamaz.

Hinglish!

Hindistan'da ana dilinin İngilizce olduğunu söyleyen insan sayısı İngiltere'dekinden fazladır. Yaklaşık 1,5 milyar insanın yaşadığı bu ülkede Hindu'nun yanı sıra İngilizce de resmî dil olarak kullanılıyor. Hint İngilizcesinin takma adı 'Hinglish'tir ve bu, dilin orijinalliğini ve özgünlüğünü vurgular. Hinglish dilinin kendine has, özel bir telaffuzu vardır ve anlaşılması zor olabilir. Hintler genelde çok hızlı konuşup seslerin yarısını yutarlar. Argo kelimelerin büyük bir çoğunluğu anlaşılmayacak derecede karmaşıktır. Hintliler "-ing" ekini çok severler ve gerekli olmadığında bile fillere eklerler. Can you giving me some fruit? (Bana biraz meyve verebilir misin?) Burada dilbilgisi daha basittir ve fiiller zamana göre değişmez; mastar hâli kullanılır. Bir saygı göstergesi olarak insan isimlerinin sonuna "-ji" eklenir. Chrisji, Markji...
Diğer taraftan Hinglish diline has unsurları bugün Londra'nın merkezinde kolayca duyabilirsiniz. Bunun sebebi ise göçmenler değildir; Bollywood klasiklerinin popülerliğidir. Örneğin, "isn't it" (değil mi?) ifadesinin kısaltması "innit" İngiliz lügatına girmiştir. It's quite good, innit? (Çok iyi, değil mi?)


Singapur İngilizcesi bir alem!

Singapurlular kendi konuştukları İngilizceye 'Singlish' derler ve Malayca, Tamilce ve diğer dillerin özelliklerini yoğun şekilde barındırır.
Bir Singapurlu "You makan already?" diye sorarsa, bu "Have you eaten yet?" (Yemeğini yedin mi?) anlamına gelir. Çünkü 'makan' Malayca 'yemek yemek' demek! Siz de şu şekilde cevap verebilirsiniz: "It is so shiok!", yani "It's so delicious!" (Çok lezzetli!). Singlish dilinin diğer bir karakteristik özelliği de her ifadenin sonuna duygusal bir "lah" eklemektir. Okey-lah?!