Kiralık ev sorunu büyüyor
Türkiye'de yaşanan kira sorunu ülkenin gündeminden düşmüyor. Konut stoklarında yaşanan azalma, üniversitelerin açılıyor olması ve pandemi sonrası artan ev değiştirmeler kira fiyatlarını uçurdu. Sadece İstanbul'da değil Anadolu'da da kiralık ev bulmak oldukça zorlaştı, bulunan evler ise cep yakıyor. Dar gelirli bir aile için ev değiştirmek bugünkü koşullarda neredeyse imkânsız. Bir aylık kiranın dışında 2 aylık kira depozitosu, emlakçı komisyonu, nakliye ücreti derken minimum 15 bin lira gerekiyor. Evin tutulmasından sonra apartman ve site aidatları da bütçeyi oldukça zorluyor.
Konunun uzmanları eğitim sezonunun açılmasının yanı sıra evlilik ve tayin mevsiminin aynı döneme gelmesinin kiralık ev bulmayı zorlaştırdığına vurgu yapıyor. İnşaat maliyetlerindeki aşırı zamlanma nedeniyle müteahhitlerin inşaat yapımını durdurması da mevcut evlerin değerini artırdı. Evlere olan talep aşırı artarken arzın düşük kalması neticesinde fiyatlar tavan yaptı. Emlak danışmanları kira fiyatlarının bir ay içinde yüzde 40 civarında arttığını söylüyor. İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerin merkezlerinde 2 bin liranın altında 3+1 kiralık daire kalmadığı, merkezden uzaklaştıkça fiyatların biraz daha düştüğünü belirtiyorlar. İstanbul'un Beşiktaş, Bahçelievler gibi ilçelerinde ev kiraları 4 bin liradan başlıyor. Ankara'da ise 2 bin 500 liradan aşağı kira bulmak pek mümkün değil.
Bazı şehirlerde kiralık ev bile yok
Bursa Emlak Müşavirleri Odası (BEMO) Başkanı Erdal Çelebi, inşaat maliyetlerinin yüzde 50 oranında arttığını, buna bağlı olarak arsa fiyatlarının da yukarı gitmesi ile konut satış fiyatlarında ortalama yüzde 60 artış olduğunu söyledi. Konut satış rakamlarının yükselmesinin kiralarda da artışa neden olduğunu belirten Çelebi, öğrenci için ortalama kiralık daire fiyatlarının 1200 liradan 1750 TL'ye yükseldiğine vurgu yaptı. Türkiye'de en fazla göç alan illerin başında yer alan Antalya'da kiralık konut fiyatları da sürekli artıyor. Antalya'nın genelinde kiralık konut fiyatları yüzde 40 dolaylarında arttı. Öğrenci kenti olan Eskişehir'de de kiralar yaklaşık yüzde 40 artmış durumda. Trabzon'da kiralar yüzde 50 artarken, Denizli'de yüzde 30 artış oldu. Konya, Kocaeli gibi diğer şehirlerde de aşırı artış var. Bazı şehirlerde kiralık ev dahi bulunamıyor.
TÜİK'in kira artış oranı uygulanmıyor
Oysaki Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Eylül 2021 kira artış oranını yüzde 15.78 olarak belirlemişti. Ağustos ayı TÜFE oranlarına göre kira artış oranını belirleyen TÜİK'in rakamları yaşanan gerçeklerle pek uyuşmuyor. İnsaflı olan ev sahipleri mevcut kiracılarına bu oranda zam yapabilir, fakat yeni eve geçmek zorunda kalanlar için durum bu kadar basit değil. Örneğin 2 bin lira kira alan bir ev sahibi bugün kiracısı çıktığında aynı evi yüzde 15.78 oranında artırmıyor. Eğer TÜİK'in rakamlarını yansıtmış olsa istemesi gereken tutar 2 bin 315 lira olması gerekir. Oysa bugün aynı konut yeni kiracıya en az 3 bin liradan veriliyor. 10 yıldır aynı evde oturan kiracıları ise büyük bir tehlike bekliyor. Yasalara göre 10 yıl ve daha fazla süredir aynı evde oturan kiracılar 3 ay önceden ihbar çekilmesi kaydıyla tahliye edilebiliyor. Bu durumu bilen bazı ev sahipleri de zam fırsatından yararlanmak için 10 yıllık kiracılarına ihtar çekip mahkemeye dahi gitmeden evin tahliye edilmesini sağlayabilir.