Kuraklık Afrika'nın en güzel ülkesini perişan ediyor

YENİ MESAJ / DETAY HABER

Sezon ortalamalarına göre son 41 yılın en düşük yağış seviyelerini gören Fas'ta yaşanan kuraklık nedeniyle ülke milli gelirinin yüzde 13'ünü temsil eden tarım sektöründe ciddi boyutlara ulaşan sıkıntılar, hayat pahalılığı ile birlikte sosyal sorunların büyümesine yol açıyor. Ülkede Eylül-Ocak döneminde ortalama yağış, geçen sezona göre yüzde 53 azalarak 38.8 milimetre oldu. Ülkenin en büyük ikinci su havzası olan Mesire'de su oranı yüzde 7'ye inmiş durumda. Saman ve yem fiyatlarının iki katına çıkması üzerine besiciler kara kara düşünmeye başladı. Ülke genelinde başta buğday olmak üzere tarımsal üretimde ciddi düşüş yaşanıyor. Fas Kralı Muhammed 6'nın talebiyle ülke genelinde 4 Şubat'ta yağmur duasına çıkıldı.
Fas ekonomisinin bağlı olduğu en önemli sektörlerden birini oluşturan tarım, ekonomik büyüme hızının yükselmesine veya düşmesine önemli ölçüde katkıda bulunuyor. Fas hükümeti kuraklığın etkilerini azaltmak ve bu sezon geciken yağmurların olumsuz boyutlarını kontrol altına almak için ek tedbirler uygulamak üzere harekete geçti. Covid-19 salgınına denk gelen kuraklık, hükümeti yerel ekonomi üzerinde ciddi etkiler doğurması endişesiyle çiftçileri destekleyecek tedbir paketleri açıklamaya sevk etti.

Çiftçiler desteklenecek

Fas hükümeti 16 Şubat'ta, geciken yağışların tarım faaliyetleri üzerindeki etkisini azaltmayı ve ilgili çiftçilere ve hayvan yetiştiricilerine yardım sağlamayı amaçlayan 10 milyar dirhem (yaklaşık 1.2 milyar dolar) değerinde bir yardım paketi hazırladığını duyurmuştu. Faslı uzmanlara göre, ülke ekonomisi zor durumda ve bu durum hayat pahalılığına yol açarak aşılması zor bir sürece evrilecek.

Kuraklık ülke büyümesini de etkiliyor

Uzmanlar, Covid-19 gölgesinde yaşanan kuraklığın Fas ekonomisine, tarım sektörüne ve çiftçilere etkisine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Tarım sektörünün ülkenin milli gelirinin yüzde 13'ünü oluşturduğuna ve ulusal üretimin üçte ikisini etkilediğine işaret eden Fas 5'inci Muhammed Üniversitesi Öğretim Üyesi Ömer el-Kettani, "Kurak yıllarda yüzde 2-2.5 arasında değişen ekonomik büyüme elde edilirken, yağışlı yıllarda bu büyüme yüzde 6'ya ulaşıyor" dedi.
Kettani, tarım sektörünün doğrudan veya dolaylı olarak tarımsal faaliyetler ve hayvancılık yoluyla yaşayan Fas nüfusunun yüzde 40'ını ilgilendirdiğini belirterek, "Yıl yağışlı olduğunda, tarım sektöründe çalışan nüfusun yaklaşık yüzde 40'ının geliri yaklaşık 3 kat artıyor. Bu da 3 milyon ton olarak tahmin edilen yıllık tahıl üretiminin 8 milyon tona yükselmesini sağlıyor" ifadelerini kullandı.
Gelirin üç katına çıkması durumunda Fas nüfusunun yüzde 40'ının yıllık alım değerini artırdığını ve bunun ülke ekonomisinin hareketlenmesi anlamına geleceğine dikkati çeken akademisyen Kettani, kuraklık durumunda ise nüfusun yüzde 40'ının, gelirinin yaklaşık üçte iki azaldığını ve asgari yaşam koşullarında yaşamak zorunda kaldığını kaydetti.

Fas, zor dönemden geçiyor

Kettani, Covid-19 salgını ile kuraklığın ülkedeki koşulları zorlaştıran iki ana unsur olduğunu vurgulayarak, "Kuraklık, Covid-19 ile birlikte bize çok zor zamanlar yaşatıyor. Bu da ekonomik durumu ve sonrasında sosyal durumu etkileyecek" dedi. Faslı Ekonomi Uzmanı Mehdi Fakir ise Fas'ın şu anda tanık olduğu kuraklığın ekonomik değer üzerinde çok ciddi boyutlarda etkisinin olacağını kaydetti. "Mevcut kuraklık dalgasıyla ilgili endişeler, iç ve dış zorluklarla aynı zamana denk geliyor" diyen Fakir, şöyle devam etti: "Bu olumsuz etkiler, yağışlardaki gecikmeyle daha da kötüleşecek. Kurak mevsimlerin ülke ekonomisi üzerinde çok sert etkisi oluyor. Mevcut durumda, ülkenin tanık olduğu istisnai koşullar göz önüne alındığında, yankıları daha büyük olacaktır."


Hükümet harekete geçti

Aziz Ahnuş başbakanlığındaki Fas hükümeti, bu yıl yağışların 41 yılın en düşük seviyesine inmesinin ardından tarım sektörünü desteklemeye başladı. Fas Tarım Bakanı Muhammed es-Sıddiki, 23 Şubat'ta "yağış açığının etkilerini azaltma programı" gündemiyle toplanan Meclis Sosyal Sektörler Komitesinde yaptığı açıklamada, "21 Şubat'a kadar kaydedilen ortalama yağış oranına göre, mevcut tarım mevsiminin 1981'den bu yana yağış açısından en yetersiz dönem olarak kabul edildiğine" dikkat çekmişti.

Fas'ın su problemi ciddi

Fas Ekonomik ve Sosyal Konseyinin bir önceki raporuna göre, kişi başına düşen su payı 1960'ta 2 bin 500 metreküp iken, son yıllarda 650 metreküpün altına düştü. Bu miktarın 2030'a kadar 500 metreküpün altına düşmesi bekleniyor. Hükümet daha önce, 2020-2027 dönemi içme ve sulama amaçlı su temini için 115 milyar dirhem (yaklaşık 12 milyar dolar) tutarında bir yatırım yapmak üzere milli bir paket onaylamıştı. Uzmanlara göre, Tarım Bakanlığı tarafından Nisan 2008'de başlatılan tarım sektörünü geliştirmeye yönelik Yeşil Fas Planı çerçevesinde benimsenen tarım politikası, su kaynaklarını ciddi düzeyde olumsuz etkiledi. Ülkedeki su kıtlığı sorunu, ekili alanların 2008'de, 2000 hektardan bugün 10 bin hektara taşınmasıyla, özellikle kırmızı karpuz ekimi olmak üzere su yoğun mahsullerin teşvik edilmesiyle daha da karmaşık hale geldi.