‘Meşveret eden pişman olmaz’

OKAN EGESEL

Kur'an'da şöyle buyurulur: "Rablerinin çağrısına cevap verenler ve namaz kılanlar… Onların işleri aralarında meşveret iledir. Kendilerine verdiğimiz rızıktan da infak ederler." (Şûra, 38).
Resûlullah (s.a.a) meşveret hususunda şöyle buyurmuştur:
"Uzak görüşlülük, görüş sahibiyle meşveret etmen ve görüşü esasınca amel etmendir." (Bihar, 75/105/41).
"Biriyle meşveret eden kimse doğru yola hidayet olur." (Nur'us-Sakaleyn, 4/584/118).
"Hiçbir dayanak meşveretten daha güvenilir değildir." (el-Mehasin, 2/435/2509).
Bu konuda Hz. Ali Efendimizin ifadelerinden bazıları şöyledir:
"Allah Resulü (s.a.a) beni Yemen'e gönderdi ve tavsiye olarak şöyle buyurdu: Allah'tan hayır talep eden kimse şaşkınlığa düşmemiş ve meşveret eden hiç kimse pişman olmamıştır." (Emali et-Tusi, 136/220).
"Her kim akıl sahipleriyle meşveret ederse, akılların nuruyla aydınlanır." (Gurer'ul Hikem, 8634).
"Meşveret etmek sana diğerlerinin doğru düşüncelerini kazandırır." (a.g.e, 1509).
"Meşveret eden kimse (hatalarda) sürçmekten korunmuş olur." (a.g.e, 1207).
"Meşveret eden kimse zaferin eşiğindedir." (a.g.e, 1217).
"Meşveret etmek senin için rahatlık ve başkaları içinse sıkıntıdır." (a.g.e, 1857).
"Meşveret etmek hidayetin gözüdür ve her kim kendi görüşüyle yetinirse kendini tehlikeye atmış olur." (Nehc'ul Belağa, 211. Hikmet).
"Hiçbir dayanak meşveret gibi değildir." (Nehc'ul Belağa, 54. Hikmet).
"Karar almadan önce meşveret et ve teşebbüste bulunmadan önce iyice düşün." (Gurer'ul Hikem, 5754).
"Aklın bir yere çatmayınca sorununu halleden akıllı kimsenin düşüncesine uy." (a.g.e, 4156).
"Akıllı kimse meşveret etmekten müstağni değildir." (Gurer'ul Hikem, 10693).
"Akıllı kimsenin, akıl sahibi kimselerin görüşünü de kendi görüşüne katması ve hikmet sahiplerinin bilgisini kendi bilgisine eklemesi bir haktır." (a.g.e, 4920).
İmam Rıza (a.s), yanında babası zikredilince şöyle buyurmuştur: "Hiçbir akıl onun aklına denk değildi. Buna rağmen bazen zenci köleleriyle meşveret ediyordu. Kendisine, 'Böyle bir kimseyle mi meşveret ediyorsun?' diye sorulunca, 'Nice defa Allah Tebarek ve Teala (doğru görüşü) onun dilince cari kılar' buyurmuştu." (Mekarim'ul Ahlak, 2/99/2283).
İmam Sâdık (a.s) şöyle buyurmuştur: "Bir işi yapmak istediğinde Rabbinle meşveret etmeden önce hiç kimseyle meşveret etme."
"Rabbimle nasıl meşverette bulunayım?" diye soruldu.
İmam (a.s) şöyle buyurdu: "Yüz defa şöyle de: 'Allah'tan hayır diliyorum.'  Daha sonra insanlarla meşveret et. Bu takdirde Allah senin hayır ve salahını sevdiği kimsenin dilinde cari kılar." (Mekarim'ul Ahlak, 2/98/2279; 156. Konu, el-İstihare). (Muhammed Muhammedî Reyşehrî, Mizanu'l-Hikmet).