Orta Asya'da büyük oyun

Amerikan Associated Press (AP) Haber Ajansı'nın konuya ilişkin haber-yorumuna göre, Rusya, ABD'nin Orta Asya'daki askeri varlığını sonunda Rusya'yı devreden çıkarmak için kullanabileceğinden korkuyor.

Heritage Vakfı Moskova Bürosu başkanı Yevgeny Volk'a göre, Rusya'daki siyasi elit, ABD'nin Orta Asya'da siyasi ve askeri varlığını genişletmesinden, bölge ülkelerinin de, ABD'nin burada yerleşmesinden sebeplenme arzusundan cidden endişeli.

Büyük Oyun II

Büyük Oyun II Adı verilen bugünkü çekişmenin jeostratejik ödülü, dünyanın el değmemiş zengin petrol ve doğal gaz yataklarına sahip olanOrta Asya ve Hazar Denizi Havzası. Bölgedeki enerji kaynaklarının değeri 5 trilyon dolar civarında hesaplanıyor, Batı, Çin ve Rusya, bu enerjiyi global piyasalara ulaştıracak boru hatları güzergahlarının kontrolünü ele geçirmeye çabalıyor.

Eski SSCB'nin 1991'de dağılması ve Orta Asya cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını kazanmalarıyla, para sıkıntısındaki Rusya, bölge ülkelerini yörüngesinde tutmada zorlanıyor. Özbekistan ve Kazakistan bağımsız çizgi izledi ve Batı ile yakın bağlar kurarken, zengin doğal gaz yataklarına sahip Türkmenistan da bağımsız yol tuttu.

Rus siyaset ve savunma dünyasındaki birçok kişi, Afganistan operasyonu için ABD'nin Orta Asya'ya konuşlanmasını kabul etmekle, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bölgede elinde az sayıda kalan kozlarını ve kritik noktaları kaybettiğini konuşuyor.

Tarihi saldırıdan sonra

ABD'de 11 Eylül'deki terörist saldırılar sonrasında ABD-Rusya balayı sona ermiş görünüyor. Rus yetkililer ve parlamenterler, ABD'ninaskeri güçlerinin, Afganistan'daki savaş sona erdiğinde Orta Asya'dan çekilmesini daha yüksek sesle dile getiriyor.

ABD'li yetkililer bölgede hiçbir daimi üs planlanmadığını söyleyipRusya'yı yatıştırmaya çabalarken, ABD'nin Orta Asya'ya girişinin spesifik formatı büyük ölçüde ucu açık, Amerikan varlığı yıllarca, en azından, şimdiki Devlet Başkanı George W. Bush'un döneminin sonuna kadar, belki daha uzun sürebilir.

Nüfuz bölgeleri

Rus Parlamentosu Savunma İşleri Komitesi Başkan Yardımcısı Alexei Arbatov'a göre, Amerikan varlığı Rusya için iyi olabilir, eğer, iki ülke gerçek bir ortaklık kurarsa, ancak, ikili ilişkiler nüfuz ve bölgedeki enerji kaynakları, boru hatlarının kontrolü mücadelesine dönüşürse, Amerikan varlığı Rusya için çok rahatsız edici olabilir.

Rusya, gelirinin çoğunu enerji ihracatından karşılayan, Kazak petrolü ve Türkmen doğal gazını dünyaya pompalayarak ek faydalar sağlıyor. Enerji hatlarını çeşitlendirmekle öteden beri ilgili ABD'ninbölgedeki varlığı, trans Hazarn petrol boru hattı ve Türkmenistan-Afganistan-Pakistan doğal gaz boru hattı projelerini canlandırabilir.

ABD'nin petrol ve istikrarla alakalı çok önemli çıkarlar fırsatını kaçırmayacağı sanılıyor.