Otobüsler denetlenmediği için yanıyor

AHMET SAFA TERZİ/İSTANBUL

Türkiye'de meydana gelen araç yangınlarına, hava sıcaklığındaki yükselişin de etkisiyle yenileri eklenmeye devam ediyor. Geçen hafta İstanbul, İzmir, Datça, Sinop ve Balıkesir'de meydana gelen ve özellikle şehir içi ve şehir dışı yolcu otobüslerinde çıkan yangınlar, ülkemizdeki toplu taşıma araçlarının güvenilirliğini ve yolcuların güvenliğini sorgulamayı gerekli kılıyor. TMMOB Makina Mühendisleri İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Battal Kılıç, her yıl basına yansıyan-yansımayan çok sayıda kazada yetkililerin ilgisizliğinin ve belli bir çevrenin rantının payı olduğunu kaydetti. 

Battal Kılıç, otobüs yangınlarına ilişkin şu bilgileri verdi:

- Şu an trafikte olan 2005 model ve üzeri 9 yolcu ve üzeri taşıyan şehir içi ve şehir dışı araçlar 'Otomatik Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri' zorunlu hale gelmiştir. Bu durumda, araçta olası bir yangın çıkması halinde yönetmelik gereği kurulmuş olması gereken sistem, yangını algılayıp ikaz ve alarm verecektir. Ancak, yönetmelik alınacak olan önlemlerin nasıl olacağı konusunda detay vermemekte ve denetlememektedir. Bu nedenle de işletme veya araç sahipleri yönetmeliğin hükümlerini yerine getirmemektedirler.

- Yönetmeliğe tabi olan 2005 model ve üzeri araçların yıllık periyodik trafik muayeneleri esnasında sözünü ettiğimiz yönetmelikle ilgili olarak kontrol yapılmamakta ve bu nedenle söz konusu araçlar Yangın Algılama ve Alarm Sistemi ile donatılmamaktadır.

- Bazı araçlarda, belediyelerin şartnameleri gereği yangın algılama ve söndürme sistemi kurulmuştur ancak bu sistemler, standartlar gereği yetkili servisler tarafından 6 aylık periyodik bakımlara tabi tutulmak zorundadırlar. Üreticiler ise şartname gereği sistemleri kurup işletme sırasında periyodik bakım taahhüdü vermemektedir.

- Son günlerde basında da yer aldığı üzere, otobüslerde yangın olayları nedeniyle büyük tehlikeler yaşanmakta can ve mal kaybına neden olmaktadır. Avrupa'da ve Amerika'da otobüs yangınlarının yüzde 70-74'ü motor odasından çıkmaktadır. Bu da, motorlardaki emisyon seviyelerindeki kısıtlamalar nedeniyle oluşan yüksek yanma sıcaklıkları, motor bölmelerinin daha iyi izole edilmiş olması nedeniyle artan komponent sıcaklıkları ve çevre dostu yakıtların bazı durumlarda yangın riski oluşturmasıdır.

Yangınların nedeni 10 numara yağ

- Türkiye'de otobüs yangınlarında görülen artışın sebepleri arasında, birinci sırada 10 numara yağın yakıt olarak kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Eğer bir kaza anında, araç kolaylıkla tutuşabiliyor ve kısa bir süre içerisinde alev topuna dönüşüyorsa bunun nedeni, araçta yakıt olarak kullanılan 10 numara yağ ve bunun türevleridir. 

- Otobüslerde meydana gelen yangınların kaynağında 10 numara yağ ve bunun türevleri olduğu sürece, araçlara ilave edilecek olan yangın algılama ve alarm sistemlerinin araçlardaki yangınları önleyebileceği imkânsızdır. Bu nedenle, öncelikle 10 numara yağın araçlarda kullanılmasının engellenmesi gerekmektedir.

- Konuda taraf olan, işletmelerin iş güvenliği uzmanları ve danışmanları da aktif rol almalıdır. Çünkü aracın ve yolcunun güvenliğinden ilk sırada onlar sorumludur. Konunun bir diğer tarafı ise sigorta şirketleridir. Sigorta şirketleri de poliçelerinde yangın algılama ve söndürme sistemlerini klozlarına dahil etmelidir.