Sanal vurgun

Geride bıraktığımız haftada, yurtiçinde gündemde en çok konuşulan başlıkların başında kripto para platformu Thodex skandalı vardı. 2 milyar dolarla Türkiye'yi terk eden Thodex'in kurucusu Faruk Fatih Özer Türkiye tarihinin de en büyük dolandırıcılıklarından birine imza attı.

İşlem Platformu, 21 Nisan'da yaptığı açıklamayla işlemlerin durdurulduğunu 'bakım' açıklamasıyla duyurmuştu. Bakım açıklamasının ardından platformda yatırım yapan kullanıcılar arasında panik havası da yaşandı. 

Arnavutluk'a kaçan kripto para platformu Thodex'in kurucusu Faruk Fatih Özer için İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 23 Nisan tarihinde kırmızı bülten çıkarılmıştı.

Bunun ardından ikinci deprem de Muğla merkezli kripto para işlem platformu Vebitcoin de meydana geldi. Firma, faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Şirketin işlemleri durdurduğu açıklamasının ardından, gerekli merciiler gerekli girişimleri yapmışlar. 

Bunu demek istemezdim ancak son yazımda kripto paraya yatırım konusunda hangi paraya hangi platform üzerinden yatırım yaptığınız önemli demiştim. Haklı çıktığım için üzgünüm. Her iki olaydan da etkilenen binlerce küçük yatırımcı olduğu tahmin ediliyor. Mağdurların hukuki olarak yapabileceği çok bir şey olacağını da sanmıyorum. Umarız yapanın yanına kar kalmaz.

Her musibetten ders alınması gerektiğini düşünenlerdenim. Ve bundan tüm tarafların ders alması gerekiyor. İlla mağdur taraf olunmasına gerek yok. İlk ve belki de en önemlisi, küçük yatırımcının, emeksiz olarak, paradan para kazanma hevesini dizginlemesidir. Eğer parasını değerlendirecek (mal-hizmet) üretim kanalları yoksa, çok daha az riskli ve devletin gözetim ve denetiminde olan resmi kanallarımız var. Borsa'mız var, bankalarımız var, aracı kurumlarımız var. Biz bu tür kanallara organize piyasa diyoruz. Yani her şeyi belli, açık ve yasal. Ve buralarda, Sizin risk-getiri seviyenize-algınıza-beklentinize göre farklı enstrümanlar var. Yatırım fonlarından tutun da, vadeli işlem sözleşmelerine kadar geniş bir enstrüman alternatiflerimiz var.

Bunu derken, zarar olasılığı yok değil ancak bu mağduriyet seviyesinde olmaz. Çünkü farklı mekanizmalarla, yatırımcı korunuyor. İkinci olarak, bu çeşit mağduriyetleri minimuma indirecek yasal düzenlemelerin yapılması ve daha etkin uygulanması da önemli. Buna bir de şunu eklemekte yarar var: bir taraftan stopaj ve benzeri uygulamaları ile paradan para kazanmanın cazibesi azaltılabilecekken, diğer taraftan insanların üretim faaliyetlerinden gelir elde etmelerinin teşvik edilmesi (vergi muafiyeti gibi) yapılabilecek diğer uygulamalardır.

Kaldı ki, bu kripto alış verişlerin ekonomiye hiçbir katkısının olmadığını da vurgulayalım. Ancak üretimi önceliğe alırsanız, bunun istihdama, ihracata ve benzeri alanlara, velhasıl tüm ülkeye olumlu etkisi olacaktır. Bu yolla, çok kısa süre içinde de dış finansmana olan ihtiyacımız ve bağımlılığımız da azalacaktır.