Allah-ü Teâlâ, kendisinden başka ilahlar edinip, putlara tapınan milletleri ve kavimleri helâk etmiştir. Helâk olan kavimler, kötülüğün her türlüsünü işleyen ve kendilerine gelen uyarıcıları, Peygamber (a.s.) Efendilerimizi, inkâr edip, dinlemeyen topluluklar olmuşlardır.
Helaka muhatap olan halklar, işlemiş oldukları işleri hiçbir zaman kötü ve iğrenç olarak görmemişlerdi. Onlara göre yapmış oldukları bu işler, yaşadıkları toplumlarda her ferdin yaptığı ve yapabileceği normal işlerdendi.
Hatta işlemiş oldukları bu kötü işlerden onları uzaklaştırmak, sakındırmak için Allah (c.c.) tarafından gönderilen Peygamber (a.s.) Efendilerimizi dinlememiş, elçi olarak gönderilen, bu mübarek insanlarla ağır şekilde alay etmişlerdi.
Helak olan toplumlar, yapmış oldukları kötü işleri normal görüyorlardı. Mesela hepimizin çok iyi bildiği Lut kavmi…
Neml Sûresi 54. ve 55. ayet-i kerimelerinde, Rabbimiz bizlere, Lut kavminin yapmış oldukları kötü işleri haber vermiştir:
"Lût'u da (Peygamber olarak gönderdik.) Hani o kavmine şöyle demişti: 'Göz göre göre o çirkin işi mi yapıyorsunuz? Siz kadınları bırakıp şehvetle erkeklere mi varıyorsunuz? Doğrusu siz ne yaptığını bilmez bir toplumsunuz."
Lut kavmine göre, yaptıkları iş normal bir işti. Yaşadıkları toplulukta, bu işin kötü olduğunu onlara anlatabilecek birileri de kalmamıştı. Lut kavmi, kendilerini yapmış oldukları bu iğrenç işten men eden Allah'ın peygamberine de, akla hayale gelmeyecek iğrençlikler terbiyesizlikler yapmışlardı. Lut kavmi yapmış oldukları işte Allah-ü Teâlâ'nın yasaklamasını değil de, kendi nefislerinin arzularının ve isteklerinin emirlerini yerine getirmişlerdi.
Pekâlâ, helaka muhatap kötü işler nelerdir? Yalnız şehvete mi uymak!
A'raf Sûresi 85. ayet-i kerimede Rabbimiz şöyle buyuruyor; Medyen halkına da kardeşleri Şuayb'ı peygamber olarak gönderdik. Dedi ki: "Ey kavmim! Allah'a kulluk edin. Sizin için O'ndan başka hiçbir ilâh yoktur. Rabbinizden size açık bir delil gelmiştir. Artık ölçüyü ve tartıyı tam yapın. İnsanların mallarını eksiltmeyin. Düzene sokulduktan sonra yeryüzünde bozgunculuk etmeyin. İnananlar iseniz bunlar sizin için hayırlıdır."
Hz. Şuayb, kavmini çok tanrıcılıktan uzaklaştırıp Allah'a, İman'a çağırmıştı. Ölçü ve tartıda, alışverişte haksızlık yapmak, ülkede bozgunculuk çıkarmak, tehditle insanları Allah'ın yolundan alıkoymak gibi tutum ve davranışlara son vermelerini istemişti. Ancak kavminin önde gelenleri Hz. Şuayb'ı yalancılıkla itham etmiş, isteklerine karşı çıkmış, ona inananları tehdit etmiş, kendisini ve ümmetini ülkeden sürme tehdidinde bulunmuşlardı. Bunun üzerine, Hz. Şuayb, onlara ilâhî azabın geleceğini bildirmiş, nitekim şiddetli deprem ve korkunç bir gürültü ile Allah (c.c.) onları helâk etmiştir.
Ticaretteki ölçü ve tartı günümüze tercüme edildiğinde, uygun vasıflarda malın tedarik edilmesinden çiftçinin hakkının tam ödenmesine, reklam ahlakından vergi kaçırmaya, sağlığa zararlı malları satmaktan halk sağlığı ile oynamaya, dolar kuru ile oynamaktan faizle tefecilik yapmaya ve düşük faizli kredi almaya kadar, binlerce ahlaki ve ticari meseleyi kapsayan, hayatın gerçeği olan yaşadığımız konularla karşı karşıya kalırız.
Şuayb (a.s.)'ın duası ile yazımızı bitirelim; "Rabbimiz! Bizimle kavmimiz arasında adaletle hükmet! Sen hükmedenlerin en hayırlısısın." (A'raf, 7/89)
