Adları değiştirilen kışlalar

Türkiye’de, hele ki, Türk insanı için “kışla” tabiri; donuk, mat, cansız, sadece ve sadece askerliğin başlayıp bittiği bir yer olarak algılanabilir mi? Şüphesiz ki hayır. Kışla hele ki genç Türk erkeğinin yaşamında önemli bir yer tutmaktadır. Nedeni açık? Çünkü Türk halkı askerliği kutsal bir görev olarak kabul eder. Ve o nedenle kışla, asker ocağı, aileden sonra kutsal ikinci yuva olarak sayılır. Öylesine mukaddestir ki, örneğin bir zamanlar, bazı yörelerde asker annesi saçlarına beyaz güller bezeyerek, davul zurna ve zılgıtlarla yalınayak kışla önüne kadar gelir ve oğluyla “Kışla Nizamiye Kapısı” önünde helalleşirdi. Türk annesi oğlunu,“Eti senin kemiği benim” diye okula gönderirken, gözünden bile sakındığı biricik oğlunu kınalayarak bir kurban gibi Kışlaya teslim ederdi. İşte bu denli kutsaldır, kışla… Şimdilerde kaldı mı böyle adetler, hele bir iç sesinizi dinleyin de, isterseniz, ondan sonra kendiniz cevap verin.
“Kışla” sözcüğü, Osmanlı Devletinin egemen olduğu topraklarda halkların konuştukları bütün dillere ve lehçelere öncelikle de Arap diline ve Fars diline Türkçe söylenişi ile “Kışla” ya da “Kışlak” olarak, aynı anlamla girmiştir. Manası adı üzerinde girdikleri dillere göçebe topluluklarının kış mevsimini geçirdikleri, askerlerin ise konakladıkları, kışın hazırlıklarını yaptıkları ve barındıkları yer anlamında yerleşmiştir. Osmanlı’dan sonra egemen olan yayılmacı güçler öncelikle Osmanlı’nın bu izlerini yok etmeğe çalışmışlardır. Önce sözcükleri kaldırmağa kalkışmışlar, sonra da Osmanlı’nın dev eserlerini yıkmayı yeğlemişlerdir. İşte bu dev yapıtlardan birisi de “Ecyad” kalesidir. Anımsayın, Suudiler, Osmanlı Devletinin Mekke–yi Mükerreme’de yaptığı “Ecyad kalesi”ni yerle bir etmişlerdir. Öyle bir kışla yapılmıştır ki, II. Abdülhamit devrinde yapılan Hamidiye kışlalarıyla karşılaştırıldığında “Ecyad” bunların içinde en iyisiydi, zaten bu yüzden ismini de “en iyi” olarak konulmuştu. Aslında Osmanlı kompleksi ile Kabe’yi genişletmek için yıktıklarını ifade ettiklerinde sesimizi bile yükseltememiştik. Anımsayın, yine bu Suudilerin Bosna’da savaş sonrası tarihi Osmanlı Camilerini yıkıp, kendi zevksiz hazır beton camilerini kurduklarını hatırlayın. Bu numunelerden bir tanesi de Ankara Söğütözü’nde AKP Genel Merkezi karşısında, hatırladınız değil mi? Neo–Osmanlı olduklarını ifade eden, “Fetih 1453” filminin bir karesine bile ay yıldızlı bayrağı koyamayan; Ulubatlı Hasan’ın İstanbul’u alışında burca bayrak dikerken, eline bir Türk Bayrağı bile veremeyen zihniyet tarihi “Ecyad Kışlasının yıkılışını sadece seyretmişti. Aynı zihniyet şimdi de Türkiye’nin içindeki kışla isimlerine kafayı takmış durumdadır. Yasayla ismi değiştirilen yerleşim yerlerinin isimleri iade edilirken, AKP iktidarı döneminde 43 kışlanın ismi değiştirilmiştir. 15 Kasım 2011 tarihinden itibaren Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nda 34, Jandarma Genel Komutanlığı’nda da 31 kışlanın ismi değiştirilmiştir. Hiç düşündünüz mü? Değiştirilme sebebi nedir, diye? Nedeni de çoktan bellidir. Sebep hazırdır. Bazı kışlalara verilen isimlerin acı hatıraları diri tutmak ve hassas bazı duyguları rencide etmek noktasında şikâyet konusu olmasına sığınılması olarak gösterilmiştir. Hazır olun, bunların başında da Orgeneral Mustafa Muğlalı’nın Van’daki bir kışlaya isminin verilmiş olmasıdır.
Peki, kimdir Orgeneral Mustafa Muğlalı? Orgeneral Muğlalı, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın hemen her cephesinde muharebe etmiş, işgal yıllarında Ankara’ya ‘Yavuz Grubu’ adı altında istihbarat ve cephane akıtan gruba komuta etmiş, Kurtuluş Savaşında büyük yararlılıklar göstermiş, onların anladıkları dille söyleyelim, İkinci Dünya Savaşının “General Patton”u gibi mangal yürekli bir askerdir. İkinci Dünya Savaşında Üçüncü Ordu Komutanıyken 1943 yılında, 32 (33 değil, biri kaçmıştır.) hayvan kaçakçısının Uludere’deki olaya üç aşağı beş yukarı benzer şekilde sınırdaki birliklerce öldürüldüğünü öğrendikten sonra “Komutan birliğinin yaptığı, yapmadığı her şeyden sorumludur” genel ilkesi ile astlarının suçunu üzerine almıştır. Olayın üstü İkinci Dünya Savaşı yıllarında örtülmüştür. Demokrat Parti’nin işbaşına geldiği 1950 yılında TBMM Başkanlığı’na verilen bir soru önergesinin kabul edilmesi üzerine olayla ilgili asker ve sivil yöneticiler hakkında bu arada Orgeneral Mustafa Muğlalı hakkında soruşturma açılmıştır. Bütün sanıkların Genelkurmay Askeri Mahkemesi’nde tutuklu olarak yargılandığı davada, bu mangal yürekli asker astlarının suçunu üzerine alarak kurşuna dizme emrini verdiğini söylemiştir. Orgeneral Mustafa Muğlalı önce ölüm, ardından da ileri yaşı ve hafifletici nedenlerden ötürü 20 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. Sonradan, Askeri Yargıtay kararı bozmuş; Orgeneral Mustafa Muğlalı yeni yargılama başlamadan 11 Aralık 1950 tarihinde (71 yaşında) hapiste Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Bu olay, günümüzde kendisinin bilgisi tahtında, hatta astlarına verdiği planlama rehberini bile inkâr eden şimdiki komutanlara önemle ithaf olunur.
Allah Rahmet eylesin, maalesef Orgeneral Mustafa Muğlalı’nın ismi ikinci kez 2004 yılında askerlerin iktidara karşı bir atak olarak gündeme gelmiş, Mayıs 2004 tarihinde Van’ın Özalp ilçesindeki jandarma sınır tabur karargâhının adı “Orgeneral Mustafa Muğlalı Kışlası” olmuştur. Yine üzülerek ifade etmek gerekir ki, onun adı yine bir çekişmenin içinde kullanılmıştır.
Neden onun ismi seçilmiştir. Açıktır, çünkü o Menemen ayaklanması ardından kurulan ve Kubilay’ı şehit ederek kafasını kesenleri idama mahkûm eden İstiklal Mahkemesinin başkanlığını yapmıştır. İşte sevgili okurlar bütün mesele budur.
Makalemizi günümüze uygun bir ağıtla bitirelim. “Kışlalar Doldu Bugün, Doldu Boşaldı Bugün”