AYM kararlarına karşı direnme neyin nesi !!!

Yazar Oktay Akbal'ın kitabının adıydı: "Önce Ekmekler Bozuldu"! Biz de soralım: Hukuk da mı bozuldu?

Gidişat bunu gösteriyor. Karşımızdaki tablonun adı "yargılaşan siyaset"… Siyaset yargının yerini almış durumda.

Son haftalarda AYM (Anayasa Mahkemesi) ile ilgili sert siyasi söylemler havada uçuşuyor. Biz, demokrasi dışı siyasal tepkileri bir kenara koyup , AYM'nin anayasal önemini yoklamak istiyoruz. 

1961 Anayasası ile kabul edilen AYM, 59 yıldır görevini sürdürmektedir. Denetleme ve yargılama olmak üzere iki tür görevi vardır;

Denetleme görevi:

Yasaların, CBK'ların (Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri), TBMM İçtüzüğünün  Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler.

Yargılama görevi:

AYM, Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanını, Cumhurbaşkanı yardımcılarını, bakanları, AYM, Yargıtay, Danıştay Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcı vekilini, Hâkimler ve Savcılar Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar. 

Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı  Yüce Divanda yargılanırlar.

AYM'nin bir diğer görevi de, 12 Eylül 2010 tarihli Anayasa değişikliği ile kendisine verilmiş olan Bireysel Başvuruları inceleme yetkisidir.

İç hukuk yollarının tüketilmesinden sonra yurttaşlar, temel hak ve özgürlüklerinin ihlâl edildiği gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) Türkiye aleyhine davalar açıyordu. Bu davaların çoğalması ve Türkiye'nin ödeyeceği tazminat miktarlarının giderek artması sonucu anayasaya bireysel başvuru hakkı konulmuştur. Böylelikle yurttaşlarımızın AİHM'ye gitmeden önce AYM önünde haklarını araması, kol kırılır yen içinde kalır, hesabıyla daha uygun görüldü. Ülke içinde de sonuç alınamazsa ancak o zaman son adrese AİHM'ye başvuru söz konusu olabilecekti.

Gelelim gündemdeki konuya; İstanbul 14.Ağır Ceza Mahkemesi, hapis cezası alan milletvekili Enis Berberoğlu hakkında "hak ihlâli" olduğu yönündeki AYM kararını tanımamış ve uymamıştır.

Anahtar soru: İlk derece mahkemeleri AYM kararlarına uymak zorunda mı?

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulunun 07.04.2017 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan kararında olsun;

6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'da olsun (madde:48/2), AYM, Anayasanın uygulanması ve yorumlanması görev ve yetkisine sahiptir. Anayasanın uygulanmasından kasıt: AYM kararlarının kamu makamları ve derece mahkemelerince uygulanmasıdır.

Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü ilkesi (any.md..11) de, AYM kararlarına uyulmasını gerektirmektedir.