Borçların yeniden yapılandırılması

İktidar mensupları, halefleri gibi borcuna sadık olmakla, borcu sürdürmekle övünüyorlar. Halbuki dünyadaki gelişmeler, tam aksi yönde seyrediyor. Şöyle ki, birçok ülke geçmişte, birçoğu da günümüzde, borçlarını reddetmiştir. Geçmişte borcunu reddedenler arasında hangiler yok ki? Süper güç olarak nitelendirilen ABD'den, İngiltere ve Fransa'ya kadar bir dizi ülke, borcunu reddetmiştir. Amacımız, tarihi araştırma olmadığı için, bu kadar bir hatırlatma ile günümüze gelmek istiyoruz.

Son günlerde "yeniden yapılandırma" adı altında borcunun bir kısmını reddeden ülke Arjantin olmuştur. Arjantin, ekonomisini alt üst eden krizden üç yıl sonra, dünya tarihinin en büyük borç yeniden yapılandırmasını gerçekleştirdi. Faizi ile birlikte toplam 102.6 milyar dolarlık borca karşı 41.8 milyar dolarlık yeni tahvil verdi. Bir başka deyişle, borcunun yüzde 59.3'ünü sildi. Arjantin'in bu uygulaması, alacaklıları çileden çıkardı ama, sonuç değişmedi.

Keynes'e göre, Arjantin'in yaptığı, borçtan kurtulmak için başvurulacak yollardan biridir. Esasen Arjantin yanlış bir iş yapmadı. Sadece kapitalist bir kuralı uyguladı. O kural şudur: Borcu alan, borcu ödemekle sorumludur. Ödeyemezse, borç verenin riskidir". Bu kuralı şöyle de ifade edenler var: "Az borç borçlunun, çok borç alacaklının sorunudur".

Peki, Türkiye, böyle bir yola gidemez miydi? Gitseydi, kıyamet mi kopardı? Milli duruşa sahip ekonomistler, bu sorulara şu cevabı veriyorlar: "Türkiye, 2001 Şubat krizinde, borçları yeniden yapılandırmalıydı. Bunda yerden göğe kadar hakkı vardı. Çünkü krizi çıkaran IMF idi". Zamanın başbakanı Bülent Ecevit, "IMF programını harfiyen uyguladık, bu hale düştük" diyerek, IMF'yi suçlamıştı. Ama aynı Ecevit, IMF heyetiyle basın önüne çıktı ve eline tutuşturulan metinden şunları okudu: "Türkiye'nin banka borçları da Hazine güvencesi altına alınmıştır". Aslında Ecevit'in şöyle söylemesi gerekirdi: "Özel borçlar, özel alacaklıların işidir, Hazine bu borçları üstlenmeyecektir". Hükümet böyle yapsaydı, ne olurdu? Hiçbir şey olmazdı. Hak yerini bulurdu. Özel bankaların ve şirketlerin borçları kamulaştırılmaz ve halkın üstüne yıkılmazdı.

Şu hale bakınız, borçlanan insanlar sorumlu tutulmuyor, borçlu olmayanlar, borç ödemek zorunda bırakılıyor. Adalet bunun neresinde? Bilenler bilir, IMF'nin asli görevlerinden biri de budur. Yani borç verenleri riskten kurtarmak. Kemal Derviş'in de bu amaçla gönderildiği, o günlerde çok yazıldı ve konuşuldu.

İsterseniz, kriz döneminde neler yaşandığını biraz da baş mimar Kemal Derviş'ten dinleyelim. Milliyet Business'in (27 Şubat 2005) Şubat krizinin, dördüncü yıl döneminde gerçekleştirdiği toplantıya katılan Kemal Derviş, ilk defa bu toplantıda, borçları yeniden yapılandırmadan, yani bir kısmını ödememe seçeneğinin de gündeme geldiğini açıkladı. Derviş şöyle dedi: "Her seçeneği düşündük. Ancak bunu çok küçük bir takım olarak aramızda tartıştık. Ve hızla zorunlu bir borç ödememe yaklaşımının, bankalardaki mevduatı da yapılandırmak anlamına geleceğine, bunun da ülkeyi daha büyük bir krize sürükleyeceğine karar vardık. (Bunu yapamayız) sonucuna vardık. Borcu gönüllülük çerçevesinde yönetmek yaklaşımını benimsedik".

Bu yaklaşımı benimseyen hükümetler, tabii olarak IMF'den övgüler aldı, almayı da sürdürüyor. Övgü yağdıran yalnızca IMF mi? Hayır, ülkemizin borca batmasından rant sağlayan bütün kişi ve kuruluşlar, övgü kervanına katılıyor. Bunlardan biri de, ABD'nin önde gelen borsa şirketlerinden BCP Securities'in Araştırma Bölümü Başkanı Walter Molano'dur. Molano, Türkiye'yi sadakatinden dolayı övüyor, Arjantin'i ise gelişmekte olan piyasaları olumsuz etkilediği için yeriyor. Burada durup, AKP iktidarına şunu sormak lazım. Her seferinde daha çok ödediğimiz halde, hiç azalmayan, aksine sürekli artan borçlara sadakat, millete sadakatsizlik değil mi? İşte, iktidar mensuplarının cevap bulması gereken en önemli soru budur.